Dimitrios Paleologos

Dimitrios Paleologos
Dimitrios Paleologos
Mora Despotu
	Dimitrios'un üzerinde "Dimitrios, İsa Mesih'in sadık despotu, Porfirogennetos Paleologos" yazan mührü
Hüküm süresi	1436–1460
Önce gelen	Konstantin Paleologos
Doğum	1407
Eş(ler)i	Zoe Paraspondyle; Theodora Asanina
Çocuk(lar)ı	Helena Palaiologina
Hanedan	Paleologos Hanedanı
Babası	II. Manuil
Annesi	Helena Dragaš
İmza

Dimitrios Paleologos (Yunanca: Δημήτριος Παλαιολόγος, Dēmētrios Palaiologos; 1407–1470), Mora Despotluğu de facto 1436–1438 ve 1451–1460 ve de jure 1438–1451 despotu, daha önce 1422–1440 Limni, 1440–1451 Mesembria valisi. 1453 yılından Osmanlılara teslim olduğu 1460 tarihine kadar Bizans tacının yasal hak sahibidir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Dimitrios Paleologos, Bizans İmparatoru II. Manuil ve karısı Helena Dragaš çiftinin küçük erkek çocuğudur. Anne tarafından büyükbabası Konstantin Dragaš'dır. Kardeşleri arasında imparatorlar VIII. İoannis ve XI. Konstantinos yanında Mora despotları II. Theodoros Paleologos ve Thomas Paleologos ile Selanik despotu Andronikos Paleologos bulunur.

Küçük erkek çocuk olarak hükmetmeyi beklemiyordu, fakat standart uygulamaya göre bir saray unvanı olan despot oldu. İhtirası imparatorluk ailesi ile ihtilafa düşmesine neden oldu. Babası İmparator II. Manuil Paleologos'den 1422 yılında Limni adasını almasına rağmen, orada yaşamayı reddetti ve 1423 yılında Kral Sigismund'un sarayına sığındı ve kardeşlerine karşı koruma talep etti. Bir yıldan daha fazla geçtikten sonra 1425 yılında gelecek on yıl huzur içinde yaşayacağı Limni'ye gitti.

Belki çok fazla güven telkin etmeyen geçmişi nedeniyle, 1437 yılında Katolik Kilisesi ile Ortodoks Kilisesi'ni birleştirme olasılığını arayan Basel-Ferrara-Florensa Konsili'ne katılmak için Ferrara'ya varan kardeşi imparator VIII. İoannis'un maiyetinin parçası oldu. Birleşmeye karşı çıkan Dimitrios, 1439 yılında konsil kararından önce imparatoru arkasında bırakarak eve döndü.

İmparatorun onayı olmadan eve dönmesinin cezası olarak Limni'yi geri vermeye zorlandı, bu 1440 yılında Karadeniz'de Mesembria'da bulunan daha uzak topraklar verilerek telafi edildi. 1442 yılında, başkente daha yakın ve daha stratejik Selymbria mülkünün kontrolü karşılığı, Osmanlılar ile ittifak yapıp onların sağladığı askeri destek ile Konstantinopolis'i kuşattı.^[1] Bu çabası boşa çıktı ve Selymbria mülkü önce önce Konstantin Paleologos'a sonra II. Theodoros Paleologos'a geçti.

31 Ekim 1448 tarihinde, VIII. İoannis öldü, belirlenmiş varisi Konstantin Mora'daydı. Konstantinopolis'e yakın olmasını fırsat bilerek, Askerî darbe ile tacı kendi için almayı denedi. Ancak bu teşebbüsü anneleri Helena Dragaš'ın müdahalesi ile başarısız oldu. 1449 yılında yeni imparator XI. Konstantinos, Konstantinopolis'in yakınından onu uzaklaştırmak için Mora'nın yarısını verdi.

Osmanlı Sultanı II. Mehmed tarafından 29 Mayıs 1453 tarihinde İstanbul'un Fethi'nden sonra, Mora Bizans İmparatorluğu'nda arta kalan tek yer oldu. Başkentin düşüşü, Kantakuzinos ailesinin son üyelerinin özgür kalan bu son vilayetin yönetimini Paleologos'lardan almayı denemeleri için işaret oldu, I. Dimitrios Kantakuzinos'un torunu Manuil Kantakuzinos, Mora'da 1453 ile 1454 yılları arasında bir isyan başlattı. Ertesi yıl, Paleologos kardeşlerin kuvvetleri Osmanlı yardımıyla asi güçleri yok ettiler.Bu zaferden çok zaman geçmeden bu sefer Dimitrios ile Konstantin ile 1428 yılından beri Mora'yı yöneten kardeşi Thomas arasında bir iç savaş patlak verdi. Thomas, Dimitrios'u yerinden çıkartmaya yaklaşmışken, Dimitrios Osmanlı Sultanı II. Mehmed'in desteği ile 1460 yılında Mistra'yı kuşattı.

Osmanlılar, İtalya'ya kaçan Thomas ve ailesini kovaladıktan sonra, II. Mehmed Mora'yı "hiçbir ülkeyi yönetmeye muktedir bir adam" diyerek Dimitrios'a vermeyi reddetti. Hayatını Hadrianapolis sarayında geçirmesine izin verildi ve İmroz, Limni, Semadirek ve Taşoz adalarından vergi toplama imtiyazı verildi. II. Mehmed'in gözünden düştüğü 1467 yılına kadar onurlu bir esaret yaşadı. Sonra 1496 yılına kadar Dimetoka'ya sürgüne gönderildi. Tekrara saraya çağrıldı ama ertesi yıl boyunca hastalandı. Öldüğü 1470 yılından önce "David" ismiyle keşiş oldu. Karısı Theodora da Dimitrios'un ölümünden birkaç hafta sonra öldü.

Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Dimitrios Paleologos önce Zoe Paraspondyle (Mart 1436)^[2] ile sonra Paulos Asanes'ın kızı Theodora Asanina (16 Nisan 1441)^[3] ile evlenmiştir. İkinci karısından en az bir kızı olmuştur:

Helena Palaiologina (ö. 1470 öncesi)^[4] Sultan'ın Harem'ine alınmıştır.^[5]

Popüler kültürdeki yeri[değiştir | kaynağı değiştir]

27 Şubat 2024'te TRT 1'de yayımlanmaya başlayan Mehmed: Fetihler Sultanı isimli Türk dizisinde Volkan Keskin canlandırmaktadır.^[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

^ Georgios Frantzis, 25, 1-3; translated in Marios Phillipides, The Fall of the Byzantine Empire: A Chronicle by George Sphrantzes, 1401-1477 (Amherst: University of Massachusetts, 1980), p. 53
^ Sphrantzes, 22.6; Phillipides, The Fall of the Byzantine Empire, p. 48
^ Sphrantzes, 24.9; Phillipides, The Fall of the Byzantine Empire, p. 52
^ Nicol, Donald MacGillivray (1992). The immortal emperor: the life and legend of Constantine Palaiologos, last emperor of the Romans. Cambridge [England]: Cambridge University Press. ss. 114. ISBN 0-521-89409-3.
^ Karpat, Kemal H. (2002). Studies on Ottoman Social and Political History: Selected Articles and Essays (Social, Economic and Political Studies of the Middle East and Asia) (İngilizce). Brill Academic Publishers. ss. 597, 598. ISBN 90-04-12101-3.
^ "TRT 1 - Mehmed: Fetihler SultanıSultan Mehmed". TRT 1. 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2024.

Genel

Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
Joseph Freiherr von Hammer-Purgstall, Geschichte des Osmanischen Reiches
Nea Domi (Νέα Δομή), vol. 26, article: Helena Palaeologus (Ελένη Παλαιολόγου)

Resmî unvanlar
Dimitrios Paleologos Paleologos Hanedanı Doğumu: 1407
Önce gelen Konstantin Paleologos	Mora Despotu 1451–1460	Sonra gelen Osmanlı İmparatorluğu tarafından Mora Despotluğu fethedildi

[1] Georgios Frantzis, 25, 1-3; translated in Marios Phillipides, The Fall of the Byzantine Empire: A Chronicle by George Sphrantzes, 1401-1477 (Amherst: University of Massachusetts, 1980), p. 53

[2] Sphrantzes, 22.6; Phillipides, The Fall of the Byzantine Empire, p. 48

[3] Sphrantzes, 24.9; Phillipides, The Fall of the Byzantine Empire, p. 52

[4] Nicol, Donald MacGillivray (1992). The immortal emperor: the life and legend of Constantine Palaiologos, last emperor of the Romans. Cambridge [England]: Cambridge University Press. ss. 114. ISBN 0-521-89409-3.

[5] Karpat, Kemal H. (2002). Studies on Ottoman Social and Political History: Selected Articles and Essays (Social, Economic and Political Studies of the Middle East and Asia) (İngilizce). Brill Academic Publishers. ss. 597, 598. ISBN 90-04-12101-3.

[6] "TRT 1 - Mehmed: Fetihler SultanıSultan Mehmed". TRT 1. 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Dimitrios Paleologos nedir?, Dimitrios Paleologos anlamı nedir?, Dimitrios Paleologos ne demektir?