Dilovası

Dilovası
Dilovası
İlçe
	; Kocaeli'deki konumu
	; İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Kocaeli
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Dr. Metin Kubilay
• Belediye başkanı	Hamza Şayir (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	125 km²
Rakım	45 m
Nüfus (2018)
• Toplam	47,948
• Kır	-
• Şehir	51.060
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	41455
İl plaka kodu	41
	Resmî site; www.dilovasi.gov.tr

Dilovası (antik adı: Lbyssa), Kocaeli'nin bir ilçesi. 2008 yılında çıkan kararla Gebze'den ayrılıp ilçe olmuştur. Kocaeli Yarımadası'nın güney kıyı şeridinde yaklaşık 2000 hektarlık bir alan üzerinde kurulmuştur. İlçe olması ile beraber kaymakamlık belediye binası bünyesinde kurulmuş ve Dilovası'nın ilk kaymakamı Hasan Göç olmuştur. 2009 yerel seçimleri sonucunda Dilovası Belediye başkanı Cemil Yaman olmuştur.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

^[3] Dilovası, adını Diliskelesi sahilinde, Dilderesi'nin biriktirmesi ile oluşan, karanın denize doğru yaptığı dil şeklindeki çıkıntıdan almaktadır. Diliskelesi'nin en önemli özelliği İzmit Körfezi'nin karşı kıyıya en yakın yerinin burada olmasıdır. Hersek burnu ile Diliskelesi arasındaki deniz mesafesi çok kısa olduğu için Roma, Bizans ve Osmanlı imparatorlukları zamanında önemli yerleşim yeri olan Bursa ve İznik'e en kısa ve hızlı yoldan ulaşım bu noktadan sağlanmıştır. Dilovası-Hersek Burnu arasında trafiği rahatlatmak için Osman Gazi Köprüsü yapılmıştır.

Dilovası'nda yaşayan imparatorlukların bıraktıkları eserler Liyssa Kalesi, Liyssa İskelesi (Diliskelesi) ve Kanuni Sultan Süleyman döneminde Mimar Sinan'ın yaptığı Mimar Sinan Köprüsü'dür.^[4]^[5]

Cumhuriyet döneminde Dilovası[değiştir | kaynağı değiştir]

1955 yılında yapılan E-5 karayolunun bu bölgeden geçmesiyle bölge değer kazandı.

1960 yıllarında Dilovası'nda sanayileşme başlamış olup 1980'li yıllarda nüfus hızla artarak gecekondulaşmayla birlikte kentleşme başlamıştır.

Dünya ve Türkiye ölçeğinde önemli bazı sanayi tesisi Dilovası'nda faaliyet göstermektedir.

31 Aralık 1986 tarihinde belde olan Dilovası,^[6] TBMM nin 22 Mart 2008 tarihinde çıkardığı 5747 sayılı kanunla^[7] İlçe hüviyetine kavuştu.

Yerel yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

2014 yerel seçimlerinde Ali Toltar, 2019 yerel seçimlerinde Hamza Şayir Dilovası Belediye Başkanı olmuştur. Dilovası'nda 6 Eylül 2021 tarihinde ilçe kaymakamlığı görevine Metin Kubilay getirildi.^[8]

Coğrafi konum[değiştir | kaynağı değiştir]

^[9]Kocaeli iline bağlı Dilovası ilçesi Körfez ilçesinin batısında Gebze ilçesinin doğusunda yer almakta olup, güneyinde İzmit Körfezi, kuzeyinde Gebze ilçesi yer almaktadır. Anadolu Yakası'nı Avrupa Yakası'na bağlayan deniz, kara ve demiryolları ilçeden geçmektedir. Ayrıca Türkiye'nin önemli deniz limanları (9 adet) ilçede olup Sabiha Gökçen Havalimanı ilçeye 30 km mesafede bulunmaktadır. Ulaşım imkânlarının, ticaret merkezleri ile her yönden bağlantı kurmaya elverişli olması, Dilovası ilçesinde sanayileşmenin gelişmesini sağlamıştır. Dilovası-Hersek Burnu arasında TEM ve E-5 trafiğini rahatlatmak için Gebze - İzmir Otoyolu Projesi dahilinde İzmit Körfez Köprüsü yapılmıştır.^[10]

Dilovası ilçesinin bazı merkezlere olan uzaklıkları:

Dilovası-İstanbul: 69 km.
Dilovası-İzmit: 39 km.
Dilovası-Ankara: 384 km.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

1960'lı yıllara kadar Dilovası, geniş tarım alanları ve orman alanlarıyla kaplı olduğundan yerleşim yeri mevcut değildi. Bölgede sanayileşme başlamasıyla fabrikalarda çalışan işçiler bu bölgeye yerleşmişlerdir. 1980'den sonra fabrika sayısı ile birlikte, bölgede yaşayan nüfusta hızla artmıştır.^[11]

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
2008^[12]	43.974	41.455	2.519
2009^[13]	44.258	41.643	2.615
2010^[14]	44.958	42.350	2.608
2011^[15]	45.060	42.426	2.634
2012^[16]	44.981	42.292	2.689
2013^[17]	45.610	45.610	veri yok
2014^[18]	45.714	45.714	veri yok
2015^[19]	46.099	46.099	veri yok
2016^[19]	46.933	46.933	veri yok
2017^[19]	47.663	47.663	veri yok
2018^[19]	47.948	47.948	veri yok
2019^[19]	50.551	50.551	veri yok
2020^[19]	51.060	51.060	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Eğitim-Öğretim[değiştir | kaynağı değiştir]

^[20] İlçemizde toplam 13 İlköğretim Okulu, 2 Adet Çok Programlı Lise, 1 adet Anadolu Lisesi bulunmaktadır. 353 öğretmenin görev yaptığı 2008-2009 eğitim ve öğretim yılında 10.510 öğrenci eğitim ve öğretim yapmaktadır. Bu öğrencilerin 5616 adedi erkek. 4894 adedi kızdır. Toplam derslik sayısı 260 adettir. 16 adet derslik okul öncesi eğitim için kullanılmaktadır.

İlkokullar[değiştir | kaynağı değiştir]

Akşemseddin İ.O.
Can Gülmen İ.O.
Çerkeşli Nuh Çimento İ.O.
Hasan Ali Yücel İ.O.
Kayapınar İ.O.
Köseler İ.O.
Mehmet Zeki Obdan İ.O.
Mübeccel Çolakoğlu İ.O.
Polisan Ortaokulu
Dilovası Solventaş İ.O.
Yıldız Mah. İ.O.
Ziya Toplan İ.O. (Tavşancıl)
Hacı Seyit Taşan İ.O.
Şehit İzzettin İnceoğlu İ.O.
TOKİ Osmangazi İ.O.

Ortaokullar[değiştir | kaynağı değiştir]

Mübeccel Çolakoğlu Ortaokulu
Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu
Mehmet Akif Ersoy İmam Hatip Ortaokulu
Hasan Ali Yücel Ortaokulu
Tavşancıl Ziya Toplan Ortaokulu
Şehit Ömer Özavcı Ortaokulu
Çerkeşli Nuh Çimento Ortaokulu
Köseler Ortaokulu
Şehit Mehmet Kocabay Ortaokulu
Şehit Mehmet Kocabay İmam Hatip Ortaokulu
TOKİ Osmangazi Ortaokulu

Sağlık[değiştir | kaynağı değiştir]

^[21] İlçe merkezinde 3 Sağlık Ocağı,^[22] Tavşancıl'da 1 ve Çerkeşlide 1 adet Sağlık Evi olmak üzere toplam 5 adet resmi sağlık kuruluşu bulunmaktadır.

1 nolu sağlık ocağında 4 doktor 8 ebe 1 hemşire 1 sağlık memuru bulunmaktadır.

2 nolu sağlık ocağında 2 doktor 1 hemşire 5 ebe ile 1 laborant bulunmaktadır.

3 nolu sağlık ocağında 2 doktor 5 ebe 1 sağlık memuru bulunmaktadır.

Tavşancıl ve Çerkeşli Sağlık evlerinde, Sağlık Ocaklarından 1'er doktor haftada bir defa görev yapmakta, sağlık ocaklarından görevlendirilen 1'er ebe ise her gün görev yapmaktadır.

1 adet özel sağlık polikliniğinde 7 uzman doktor ve diğer teknik elemanlar çalışmaktadır. İlçede 5 adet eczane bulunmaktadır. Bölgedeki geniş sanayi hava kirliliğine neden olmaktadır. Bu hava kirliliği halkı olumsuz etkilemekte ve hastalıklara neden olmaktadır.^[23]

Çevre[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı eski Başkanı Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu'nun yaptığı araştırmalar sonucunda, Türkiye genelinde ölümlerin %13'ü kanserden meydana gelirken, Dilovası'nda bu oranın %33 civarında olduğu olduğu ortaya çıktı.^[24] Sanayi tesislerinin konut alanları ile bir arada olduğu bölgede, 10 yıl ve üzerinde yaşayanlarda ölme riskinin 10 yıldan daha az yaşayanlara göre 4,5 kat fazla olduğu belirlendi.^[24] Yapılan araştırmalarda, ilçede doğum yapan annelerin sütünde kadmiyum ve alüminyum dahil yüksek dozda ağır metal tespit edildi.^[25] Dilovası'nda hava kirliliğinin, Dünya Sağlık Örgütü'nün belirlediği sınır değerinden 2009'da 3.7, 2010'da 3.9, 2011'de 3.6, 2013'te 4.6 ve 2014'te yaklaşık 4.0 kat daha yüksek olduğu kaydedildi.^[26] 2023 yılı Ekim ayında basında yer alan haberlerde kimya sektöründe kümelenmeden dolayı Dilovası bölgesindeki solvent ve kimyasal tankları dolayısıyla olağandışı bir durumda bölge alev topuna dönebiledeği iddia edilmiştir.^[27]

Ekonomik durum[değiştir | kaynağı değiştir]

Dilovası ilçesinin ekonomisi sanayiye dayalıdır. İlçe sınırlarında 5 adet OSB ve 1 adet sanayi sitesi mevcuttur. 5 OSB'nin 4 tanesinde altyapı çalışmaları sonuçlanma aşamasına gelmiştir. Dilovası OSB faal durumdadır. Dilovası'nda faaliyet gösteren sanayi kuruluşlarından bazıları Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşları sıralamasında ilk sıralarda yer almaktadır. Uluslararası birçok markanın da üretim yeri Dilovası'dır.^[28]

Sanayi[değiştir | kaynağı değiştir]

Dilovası ilçesinde kurulan Organize Sanayi Bölgeleri yaklaşık 2200 hektarlık sanayi alanını kapsamaktadır. Dilovası OSB'de 193 sanayi kuruluşu ve 20.000 çalışan bulunmaktadır.

Dilovası OSB: 822 hektar.

IV Makina OSB: 300 hektar.

V GEBKİM (Kimyacılar) OSB: 243 hektar.

VI İMES OSB (Makina İhtisas): 300 hektar.

Kömürcüler OSB: 78 hektar.

Mermerciler Sanayi Sitesi: 270 hektar.

İlçe, E-5 karayolu, TEM karayolu ve Demiryolu taşımacılığına uygun bağlantılarıyla, özellikle bölge sınırlarında bulunan 9 adet kuru ve sıvı yük tahmil ve tahliyesine uygun yüksek liman kapasitesiyle yatırımcılar için cazip bir OSB olmuştur.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 2012 yılında yaptığı denetimlerde, 157 işyerinden sadece 2'sinin iş sağlığı ve güvenliği yönünden gerekli önlemler aldığı belirlendi.^[29]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerel medya[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede Dilovası Gazeteciler Derneği bulunmaktadır.

Dilovası Haber
Kocaeli Güven Gazetesi
Kocaeli Son Nokta
41 Havadis Gazetesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Komutanlığı. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
^ "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası tarihçesi". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.
^ "Mimar Sinan Köprüsü". 26 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
^ "Mimar Sinan Köprüsü(eski fotoğraf)". 26 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
^ "Belediye Kurulmasına Dair Kararlar" (PDF). Resmî Gazete. 31 Aralık 1986. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
^ Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde ilçe kurulması ile ilgisi 5747 sayılı kanun (Resmi Gazete)^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Dilovası Kaymakamı görevine başladı". Hedefgazetesi.com.tr. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
^ "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası coğrafi konumu". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.
^ "Otoyol A.Ş. 2. Proje Bilgilendirme Dokümanı Eylül 2011" (PDF). 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ekim 2011.
^ Dilovası Kaymakamlığı Dilovası ilçesi nüfus bilgileri
^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Dilovası Nüfusu - Kocaeli". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Kocaeli Dilovası Nüfusu". nufusune.com.
^ "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası eğitim-öğretim bilgileri". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.
^ "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası sağlık bilgileri". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.
^ "Kocaeli Sağlık Müdürlüğü Sağlık Ocakları". 14 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2009.
^ "Nöbetçi eczaneler". 16 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2009.
^ ^a ^b "Dilovası'nda her yüz ölümün 33'ü kanserden". Radikal. 10 Mart 2011. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.
^ "Dilovası gerçeği: Anne sütünde ağır metal var". Radikal. 8 Ocak 2011. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.
^ "Kocaeli'nde yaşayanların kanser riski 7 kat fazla". Radikal. 28 Aralık 2015. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.
^ "Dr. Derya Erçıkan: Dilovası alev topuna döner! - Kocaeli Son Dakika Haberler - Kocaeli 41 Havadis Gazetesi". www.41havadis.com. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
^ "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası ekonomik durumu". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.
^ "Dilovası insan yaşamını da kirletmiş". Radikal. 12 Haziran 2012. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dilovası Kaymakamlığı 19 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Komutanlığı. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.

[3] "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası tarihçesi". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.

[4] "Mimar Sinan Köprüsü". 26 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.

[5] "Mimar Sinan Köprüsü(eski fotoğraf)". 26 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.

[6] "Belediye Kurulmasına Dair Kararlar" (PDF). Resmî Gazete. 31 Aralık 1986. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.

[7] Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde ilçe kurulması ile ilgisi 5747 sayılı kanun (Resmi Gazete)^{[ölü/kırık bağlantı]}

[8] "Dilovası Kaymakamı görevine başladı". Hedefgazetesi.com.tr. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.

[9] "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası coğrafi konumu". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.

[10] "Otoyol A.Ş. 2. Proje Bilgilendirme Dokümanı Eylül 2011" (PDF). 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ekim 2011.

[11] Dilovası Kaymakamlığı Dilovası ilçesi nüfus bilgileri

[12] "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[13] "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[14] "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[15] "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[16] "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.

[17] "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.

[18] "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.

[:9-19] 
"Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

"Dilovası Nüfusu - Kocaeli". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.

"Kocaeli Dilovası Nüfusu". nufusune.com.

[20] "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

[21] "Dilovası Nüfusu - Kocaeli". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.

[22] "Kocaeli Dilovası Nüfusu". nufusune.com.

[20] "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası eğitim-öğretim bilgileri". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.

[21] "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası sağlık bilgileri". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.

[22] "Kocaeli Sağlık Müdürlüğü Sağlık Ocakları". 14 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2009.

[23] "Nöbetçi eczaneler". 16 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2009.

[Radikal1-24] "Dilovası'nda her yüz ölümün 33'ü kanserden". Radikal. 10 Mart 2011. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.

[25] "Dilovası gerçeği: Anne sütünde ağır metal var". Radikal. 8 Ocak 2011. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.

[26] "Kocaeli'nde yaşayanların kanser riski 7 kat fazla". Radikal. 28 Aralık 2015. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.

[27] "Dr. Derya Erçıkan: Dilovası alev topuna döner! - Kocaeli Son Dakika Haberler - Kocaeli 41 Havadis Gazetesi". www.41havadis.com. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.

[28] "Dilovası Kaymakamlığı Dilovası ekonomik durumu". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.

[29] "Dilovası insan yaşamını da kirletmiş". Radikal. 12 Haziran 2012. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

g t d Dilovası mahalleleri
Merkez Mahalleler	Cumhuriyet Diliskelesi Fatih Kayapınar Mimar Sinan Orhangazi Turgut Özal
Kırsal Mahalleler	Çerkeşli Demirciler Köseler Tavşancıl Tepecik

Dilovası nedir?, Dilovası anlamı nedir?, Dilovası ne demektir?