Karamürsel
İlçe
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Kocaeli
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Osman Aslan Canbaba[1]
• Belediye başkanı	İsmail Yıldırım (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	262 km²
Rakım	10 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	56,604
• Kır	-
• Şehir	58.412
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	41500
İl alan kodu	262
İl plaka kodu	41
Resmî site http://www.karamursel.bel.tr/

Karamürsel, Kocaeli ilinin bir ilçesidir. Kocaeli körfezinin güneyinde, Gölcük ile Yalova arasında yer alır. Sahili, balık lokantaları, meyve bahçeleri (kiraz, erik, şeftali, armut, incir vb.) ve zeytinciliğiyle bilinir. Karamürsel'e ait olan ve başka bir benzeri olmayan Karamürsel sepeti mevcuttur. Karamursel sepetinin diğer sepetlerden farkı sapı olmamasıdır. Ancak onun yandan geçirilmiş ipi vardır ve bele bağlanır. Ayrıca küçük görünür ama çok şey alır. O yüzden Karamürsel sepeti "Ufacık tefecik gördün de Karamürsel sepetimi sandın" ifadesiyle çok kullanılan bir nama sahiptir. Ayrıca Karamürsel'e özgü bir yemeği de (özellikle ramazan ayında yapılır) simit dolmasıdır. Yıllardır 4 Temmuz Karamürsel'in Kurtuluşunun yıldönümünde her sene yapılan şenlikleriyle bilinir. Ayrıca Karamürsel'de Osmanlı Dönemi kurulan kumaş fabrikasına ait bir baca bulunur. Bu tarihi baca günümüze dek yıkılmadan kalabilmiştir. Bu kumaş fabrikasının kurucularının daha sonra kurdukları Yeni Karamürsel Mağazaları adını buradan almıştır.

Karamürsel adı[değiştir | kaynağı değiştir]

Orhan Gazi'nin büyük oğlu Koca Eli Sancak Beyi Süleyman Paşa (1337'de sancak beyi olmuştur), İzmit'i almak için baskı kurarken, İzmit'in güney sahilini fethetmesi için Türklerin ilk Kaptan-ı Deryası olan Deniz kumandanı Kara lakaplı Mürsel Alp'i memur tayin etmiştir. Böylece uygun bir limanda gemiler inşa edilecek bu da İzmit'in haberleşme ve ulaşımını kesmeye yarayacaktır. Kaptan-ı Derya Karamürsel Alp tarafından 1326'da kurulan ilk donanma ile 1327'de görev yerine getirilmiş ve bu bölgede kendisi tarafından kurulan kasabaya Karamürsel denilmiştir. Zamanında ilk kez burada yapılan küçük gemilere de Karamürsel denmesi bundandır. Kanuni zamanında 1523 yılında yapılan tahrirde Mürsellü olarak geçen geçen kasaba Hersekzade Ahmet Paşa Camii ve vakfı ile Kara Bali Camii ve vakfını içeren tarihi yapıları barındırır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Karamürsel'in Prainetos ismiyle Bizans'ın Bithynia eyaletine bağlı Helenopolise ait bir köy olduğu bilinmektedir. Güzel Anadolu’nun tarihi süreç içindeki yaşam çeşitliliği, bizlere bugüne kadar kesintisiz intikal eden kültürel zenginlikler sağlamıştır. Sonra Anadolu da dışarıdan gelen göçlerinde onun kültür birikimlerine yeni lezzetler kattığını belirtmek gerekir. Karamürsel’in de bir Anadolu kenti olarak kültürel bağlamda kendisine özgü özellikleri mevcuttur. ’Ufacık tefecik gördün de Karamürsel sepeti mi sandın?’ deyimi bile halk el sanatının edebi bir hicivle kültürel mesajlara dönüşmesine katkı sağlayabilecek güzel bir örnektir. Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Karamürsel’in kimlik dokusunun ilk oluşumunda Manavlar mevcuttur. Rum ve Ermeni varlığı da, bu bölgenin sosyal ve kültürel yapısına tesir etmiştir. 19. asırda önemli ölçüde göç alan Karamürsel, Çerkes, Boşnak (1895'te Oluklu, Kara Pınar, İhsâniye, Hayriyeye iskân edildiler, kalan 21 hâne ise Manav köyleri olan İnebeyli ile Dere Köye iskân edildi.), Laz ve Gürcü halkların örf; âdet ve anâneleriyle daha da renkli bir sosyal yapıya ulaşmıştır. Bu zengin kültür mozaiğinin giyim kuşamdan yiyeceklere, inanç ve günlük hayattan, toplumsal yaşam biçimine kadar her alanda ayırım ve kayırımdan uzak karma bir bütünlük sergilemiştir.

Karamürsel de giyim kuşamda en gözde kostüm bindallı olmuştur. Has kadife ya da saten üzerine özel simlerle hazırlanan bu tören kıyafeti, özel günler ve bayramlar için sandıklarda saklana gelmiştir. Bu tip kostümler artık bugün çok azalmıştır. Eski tarihlerde Karamürsel'de önemli ölçüde yaş koza üretilmesine rağmen ipek halıcılık ancak 1975'li yıllardan sonra ilçenin köylerinde gelişme göstermiştir. Komşu belde Hereke’nin bunda etkisi büyüktür. Ancak oya ve sarma gibi ince el ve oya işlerinin Karamürsel’in köylerinde yoğun bir şekilde gerçekleştiği yıllar yaşanmıştır. Öyle ki, ‘Sarma İşi İşlemeciliği’ bu ilçede kendine özgü bir şekilde oluşmuş, gelişmiş el emeği göz nuru olarak, Karamürsel’in el sanatlarında, seçkin yerini almıştır.

Soğuk savaş döneminde ABD'nin en büyük dinleme üslerinden biri de 1950'li yılların sonunda Karamürsel'de kurulmuştur. 1977 yılına kadar faaliyette olan üs özellikle Sovyetler Birliğinin uzay faaliyetlerini dinleme görevini yürütmüştür ve istihbarat üssünün kontrolü 1975 yılında Türk kontrolüne geçmiştir.^[4] Üs bünyesindeki devasa anten "Fil Kafesi" olarak da anılırdı. Üssün faaliyette olduğu dönemde çok sayıda Amerikalı aile Karamürsel'de yaşamıştır. Karamürsel'de bir mahallenin adı halk arasında hâlâ "Amerikan Mahallesi" olarak anılır.

Karamürsel 17 Ağustos 1999'da meydana gelen Mw 7,6 büyüklüğündeki depremde hasara uğramış 164 can kaybı olmuştur, ilçe depremden sonra önemli bir yapılanmaya girmiş tekrar canlı günlerine kavuşma yoluna hızla girmiştir.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Not: 2008 yılında bazı belde ve köyler mahalle statüsüne geçtiğinden şehir nüfusu artıp kır nüfusu azalmıştır. 2013 yılında ise Büyükşehir yasası nedeniyle köylerin tamamı mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kocaeli Valiliği Tanıtım Kitapçığı, 2001.
• Tarih-i Abul Faruk Osmanlılarda Körfez Fetih Hareketi, Ömer Faruk, ?

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kocaeli Valiliği28 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Karamürsel Belediyesi 8 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.