Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. Lütfen kaynakları uygun biçimde metin içine yerleştirerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. (Mart 2023) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Devrim
Genel Bakış
Üretici	Eskişehir Demiryolu Fabrikası (TÜLOMSAŞ)
Üretim yıl(lar)ı	1961
Montaj	Devrim
Gövde ve Şasi
Karoser	Binek
Teknik Özellikler
Motor	10 Adet Motor : 4 adet A4L tipi 3 adet A4T tipi 3 adet B3T tipi Silindir Sayısı : 4 Dört zamanlı Silindir Çapı : 81 mm Strok : 100 mm Sıkıştırma Oranı : 6,8 : 1 Silindir Hacmi : 2070 cm³ Azami Motor Devri : 3600 devir/dk
Kapasite	50 HP (A4L), 60HP (A4T), 70HP (B3T)
Şanzıman	A tipi (3 adet) B tipi (4 adet)
Maksimum hız	135 km/saat
Yakıt sistemi	Karbüratörlü, Yandan (A4L) ve Üstten Sübaplı (A4T ve B3T)
Uzunluk	4500 mm
Genişlik	1800 mm
Yükseklik	1550 mm
Boş ağırlık	1250 kg
Rekabet Tarihi

Devrim, Türkiye'de tasarlanan ve üretilen ilk otomobil. 1961 yılında, dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in talimatıyla, Eskişehir Demiryolu Fabrikası'nda, 129 günde üretildi.^[1]

Otomotiv Endüstrisi Kongresi[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Mayıs 1961'de Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından Otomotiv Endüstri Kongresi açıldı. Cemal Gürsel açılış konuşmasında şunları söyledi:

(...) Tarımı da yenileyeceğiz, ama sadece ot satarak bir şey elde etmek mümkün değil! Bir gemi dolusu pamuk karşılığında zar zor 7-8 otobüs alabiliriz. Bir gemi dolusu pamuğu kaldırmak için ne kadar çaba harcamanız gerektiğini bilmektesiniz. Bu nedenle sanayi gereklidir. Dengeli bir tempo ile sanayileşmeliyiz. Bu kesin bir gerekliliktir. "Sektörümüz yok mu?" Evet var, ama öyle dağınıklar ki hepsi bir yönde çalışacak şekilde düzenlenmeli. Otomotiv endüstrisi söz konusu olduğunda, modern bir ülke kendi ulaşım araçlarını üretmelidir. Günümüz dünyasında ulaşım araçları ekonomide önemli bir yer tutmaktadır. Kendi ulaşım araçlarımızı üretmeliyiz, kendi araçlarımızla taşınmalıyız. İlk olarak, bazı parçaları yapmak zorundayız; sonra, iyileştirme ile bunların% 70-80'ini oluşturmalıyız. Bazı insanlar Türkiye'de otomobil üretmenin imkansız olduğunu söylüyor. Bu düşünce kara zihinlerin ürünüdür. Türkiye'nin de bizi bu şekilde teşvik eden birçok sanayi kolu var. (...)

Kongreden sonra Gürsel, ülkenin gereksinimlerini karşılayan bir prototip motor ve otomobil üretme talimatını verdi. Bu prototipler zamanın en iyi arabalarıyla karşılaştırılacak, eksiklikler tespit edilecek ve Türkiye'de mümkün olan en iyi otomobili üretmek için proje geliştirme çalışmaları yapılacaktır.

Devrim'in tasarımı ve üretimi[değiştir | kaynağı değiştir]

1961'de Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, çeşitli şirketlerde çalışan 24 mühendise, tamamen Türkiye'de tasarlanmış ve üretilmiş bir otomobil üretmesini emretti. 29 Ekim 1961'deki Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında gösterilecekti. Eskişehir'deki atölyede 130 günlük aceleci işten sonra, daha sonra TÜLOMSAŞ fabrikasını oluşturacak mühendisler, otomobilin dört prototipini yapmayı başardılar. Biri siyah, diğerleri krem rengindeydi. Otomobil Devrim olarak adlandırıldı.

Program son derece sıkıydı; Bununla birlikte, ikisi krem diğer ikisi siyah renkli dört araba tamamlanabildi. Otomobiller Cumhuriyet Bayramı kutlamaları için Ankara'ya gönderildi. Siyah arabanın cilası Ankara trenindeyken yapıldı. Kömürle çalışan lokomotifin bacasından çıkacak kıvılcımların yaratacağı güvenlik tehdidi sebebiyle araçlara sadece manevra yapabilecek kadar benzin konmuştu. Motor performansını arttırmak için sıkıştırma oranı artırıldığından, motorları motor vuruntusu olmadan çalıştırmak için yüksek oktanlı benzin gerekiyordu. Yüksek oktanlı benzin o zamanlar sadece Ankara'da mevcuttu. Kutlamalar gününde, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tören için yakıt ikmali yapılmadan önce siyah araca bindi. Yaklaşık yüz metre ilerledikten sonra araç durdu. Sonra Başkan siyah arabadan indi ve arkada (daha önce benzini doldurulmuş olan) krem renkli arabaya bindi ve onunla Anıtkabir'e gitti. İki araba daha sonra törensel koşuları sorunsuz tamamladı. Ertesi gün gazete manşetleri "Devrim 100 metre gitti ve durdu." şeklinde yazılmıştı ve araba uzun yıllar alay konusu oldu.

Devrim, muhtemelen otomobillerin prototipleri olduğu ve üretim sürecinin iyi belgelenmediği için seri üretime geçmedi, üretim aşamasından sadece birkaç teknik çizim kaldı. Başka bir olası neden, 1961 yılında Türkiye'de otomobil talebinin sınırlı olması ve bu nedenle yeni bir otomobil markasının seri üretim, dağıtım, bayilik hizmetleri, bakım hizmetleri ve yedek parça üretimini uygulanabilir bir şekilde gerçekleştirmeyi zorlaştırmasıydı.

Bununla birlikte, İstanbul'daki Otosan fabrikası 1959 yılında Ford Motor Company ve Koç Holding'in ortak girişimi olarak kuruldu ve Türkiye'nin ilk seri üretim otomobil markası Anadol, 1966'da Anadol A1'in seri üretimine başladı.

Teknik Ekip[değiştir | kaynağı değiştir]

Yönetim Grubu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Y. Müh. Emin Bozoğlu - TCDD Genel Müdür Yardımcısı
• Y. Müh. Orhan Alp - TCDD Fabrikalar Dairesi Başkanı
• Y. Müh. Hakkı Tomsu - TCDD Cer Dairesi Başkanı
• Y. Müh. Nurettin Erguvanlı - TCDD Cer Dairesi Başkan Yardımcısı
• Y. Müh. Mustafa Ersoy - Eskişehir Demiryolu Fabrikası Müdürü
• Y. Müh. Celal Taner - Adapazarı Demiryolu Fabrikası Müdürü
• Y. Müh. Mehmet Nöker - Ankara Demiryolu Fabrikası
• Y. Müh. Hüsnü Kayaoğlu - TCDD Genel Müdürlük Müşaviri
• Y. Müh. Necati Peköz - TCDD Genel Müdürlük Müşaviri

Tasarım Grubu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Y. Müh. Nurettin Erguvan
• Y. Müh. Ercan Türer
• Y. Mimar Kemal Elagöz

Motor Şanzıman Grubu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Y. Müh. Mehmet Nöker
• Y. Müh. Gültekin Sabuncuoğlu
• Y. Müh. Salih Kaya Sağın
• Y. Müh. Rıfat Serdaroglu
• Y. Müh. Şecaattin Sevgen
• Y. Müh. Kemalettin Vardar
• Y. Müh. Şahin Karadağ

Karoseri Grubu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mak. Müh. Celal Taner
• Y. Müh. Faruk Akyol
• Y. Müh. Samim Özgür
• Y. Müh. Salih Kaya Sağın
• Y. Müh. Hamdi Tahıllıoğlu
• Y. Müh. Ferdi Mertcan Keskin

Süspansiyon ve Fren Grubu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mak. Müh. Hamit İşeri
• Y. Müh. İsmet Özkan
• Y. Müh. Mustafa Seyrek

Elektrik Donanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

• Y. Muh. Hasan Dinçer
• Latif Dinçer

Döküm İşleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Metalurjist İsmail Sıdal

Satın alma İşleri ve Maliyet Hesapları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Y. Müh. Yavuz Yücel

Kaynak Grubu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mak. Müh. Halil Kaya Gedik

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Devrim Arabaları", Devrim'in öyküsünü anlatan film. (2008)
• "Devrim Otomobili Belgeseli", Anadolu Üniversitesi İletişim Fakültesi tarafından çekilmiş belgesel. (1997) (video) 17 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "DEVRİM - Devrim Arabaları Belgeseli", Yönetmen Sevcan Aytaç tarafından çekilmiş belgesel. (2006) (video)
• "Yarım Kalan Devrim Rüyası / Cumhuriyet Dönemi Endüstrileşme Maceramız", Prof. Dr. Mehmet Şimşek tarafından yazılmış kitap (2008)
• "Yarım Kalan Devrim", Devrim Arabaları hakkında TRT tarafından çekilmiş belgesel. (2008) (video) 10 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Anadol

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Başarı mı, fiyasko mu?" Salih Kaya Sağın Mühendis ve Makina Dergisi'nin 310. sayısı, 1985 (pdf)
• "Türkiye'de Otomotiv Sanayiinin Tarihçesi" Cemal Üner Mühendis ve Makina Dergisi'nin 166. sayısı Şubat 1971 (pdf)
• "Devrim arabalarının tasarım boyutu" Arif Özver Ergin TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Bülteni'nin 68. Sayısı, Ocak 2009 (pdf) 22 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (html) 1 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Türkiye'de otomobil yapılamaz iddiası Devrim'le çürütüldü" Milliyet Gazetesi'nin 30 Ekim 1961 tarihli sayısı, sf. 3 (html) 9 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Devrim namus davamızdı, 75’ime geldim öfkem geçmedi" Ayşegül Akyarlı Güven'in Kemalettin Vardar'la yaptığı söyleşi. Hürriyet Gazetesi'nin 22 Kasım 2008 tarihli sayısı (html)
• "Cemal Paşa bile Devrim'e sırtını döndü" Referans Gazetesi'nden Müge Akgün'ün Kemalettin Vardar'la yaptığı söyleşi. Hürriyet Gazetesi'nin 25 Ekim 2008 tarihli sayısı (html) 14 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Umutlar benzin ile tükendi" Mahmut Kiper'in Cumhuriyet Gazetesi'nde yayınlanan makalesi (pdf) 19 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Devrim’in en genç mühendisi Vardar Aydınlık’a konuştu" Kemalettin Vardar'la yapılan, 20.02.2012 tarihli Aydınlık Gazetesi'nde yayınlanan söyleşi. (html)(pdf)
• "Türklerin otomobil yapamayacağı iddiası bir yanıltma" Anadolu Ajansı'ndan Adem Demir'in Kemalettin Vardar'la yaptığı söyleşi. (html) 14 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Devrim'in mühendislerinden Vardar'ın son röportajı: Neden stop ettiği belli değildir". DHA'nın Kemalettin Vardar'la yaptığı söyleşi. (html) 28 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Devrim (otomobil) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• TÜRASAŞ Devrim Arabaları Müzesi
• Devrim Otomobili Devrim otomobili resmi sayfası, Tülomsaş halkla ilişkiler ve basın yayın
• TÜLOMSAŞ TÜLOMSAŞ'ın resmi sitesindeki Devrim Arabaları sayfası
• İlk Türk otomobili ‘Devrim’, ziyaretçi bekliyor 11 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Devrim'le alakalı makale NTVMSNBC
• Matbaa ve Teknik Dergisi Yarım Kalan Bir Devrim Rüyası, Emin Bozoğlu'nun oğlu Ömer Bozoğlu ile yapılan söyleşi
• Geç Kalmış Sayılmayız! MMO Samsun Şubesi Başkanı Kadir Gürkan'ın Halk Gazetesi'ne verdiği demeçten...
• Devrim Arabaları caddelerde gezecek! 7 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Habertürk Gazetesi'nin 04 Ekim 2012 tarihli sayısından.
• Bu Her Şeyden Önce Bir İnanç Meselesiydi: Devrim Arabaları Devrim Arabaları hakkında GazeteBilkent Yazısı.
• "Ferrari’ye de benzin koymazsanız gitmez!" Mevlüt Tezel'in Devrim Arabaları filminin oyuncularıyla yaptığı söyleşi. Hürriyet Gazetesi'nin 15 Ekim 2008 tarihli sayısı
• "Devrim Arabaları" filminin ön plana çıkması engellendi mi? 3 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Filmin yazan ve yöneten Tolga Örnek ile yapılan söyleşi, Milliyet Gazetesi'nin 24 Aralık 2008 tarihli sayısı 3 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.