Darıca, Yusufeli

Darıca
Darıca
Köy
	; Artvin'in Türkiye'deki konumu
	Darıca Darıca'nın Artvin'deki konumu
Ülke	Türkiye
İl	Artvin
İlçe	Yusufeli
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
Rakım	1276 m
Nüfus (2021)
• Toplam	217
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	0466
İl plaka kodu	08
Posta kodu	08820

Darıca, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köyüdür. Tao-Klarceti'in ünlü Esbeki Manastırı ve Esbeki Kalesi bu köyün Espek mahallesinde yer alır.^[3]^[4]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Esbeki Manastırı'nın bir parçası olan kilisenin kalıntıları.

Darıca köyünün eski adı Tivasor'dur. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı tahrir defterinde ve 1928 Osmanlıca köy listesinde yazım hatasına yapılmış olmakla birlikte "Tivasor" (تواصور) olarak geçer.^[5]^[6] Gürcüce kaynaklarda bu yerleşim adı Tivasori (თივასორი) olarak geçer. Gürcü dilinde "tiva" (თივა) saman, ot anlamına gelir.^[7] İkinci kelime "sori" (სორი), Gürcü coğrafyasında rastlanılan bir yer adıdır ve Kartlis Tshovreba'da da geçer; ancak anlamı verilmemiştir.^[8]

Tivasor'un yer aldığı Tao, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcü yönetiminden ele geçirmiştir. Bugünkü köyün sınırları içinde 9-10. yüzyılda, Gürcü Krallığı döneminde inşa edilmiş manastır ve kale kalıntıları köyün eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.^[9]

Tivasor, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Oltu sancağının Anzavi nahiyesine bağlıydı ve nüfus 90 haneden oluşuyordu. Mevcut hanelerin içinde 84 hane Hristiyan idi ve 6 hane Müslüman olmuştu. Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında da Tivasor (تٻواصور) Çıldır Eyaleti'nin Oltu sancağına bağlıydı. Bu tarihte köyde 23 hanede 52 erkek tespit edilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklendiğinde köyün toplam nüfusunun 104 kişiden oluştuğu orada çıkar. Tivasor'un bir mahallesi olan Esbek'de (اسبك) ise, 8 hanede 25 erkek yaşıyordu.^[10]^[11]

Tivasor, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Artvin vilayetinin Yusufeli kazasına bağlı Erkinis nahiyesinin köylerinden biriydi.^[12] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 331 kişiden oluşuyordu. Fakat Artvin vilayetinin yerini Çoruh vilayeti almıştı.^[13] Tivasori veya Tivasor Türkçe olmadığı işin köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Darıca olarak değiştirilmiştir.^[14] 1965 genel nüfus sayımına göre Darıca köyünde 447 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 139 kişi okuma yazma biliyordu.^[15]

Darıca köyünün Esbeki mahallesinde 9-10. yüzyılda inşa edilmiş olan manastır yapılarının ve kalenin günümüze kalıntıları kalmıştır. Esbeki Manastırı’na hemen tepeden bakan Esbeki Kalesi’nin bu manastırı korumak için inşa edildiği tahmin edilmektedir.^[9]^[16]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Darıca köyü Artvin il merkezine 131 km, Yusufeli ilçe merkezine 35 km uzaklıktadır.^[17]

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Havuzlu (eski adı Esbeki) mahallesinde tarihi bir kilise ile bir de kale kalıntıları bulunan köyde yaylacılık yapılmaktadır. Cağ kebabı, silor, hasuta, hinkali, gendima çorbası, kavut çorbası, bişi ve kete köyde yapılan yemeklerdir.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021	217^[2]
2020	227^[2]
2019	256^[2]
2018	236^[2]
2017	219^[2]
2016	203^[2]
2015	200^[2]
2014	211^[2]
2013	246^[2]
2012	230^[2]
2011	237^[2]
2010	251^[2]
2009	257^[2]
2008	268^[2]
2007	295^[2]
2000	381^[17]
1990	519^[17]
1985	527^[17]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Darica, Turkey Page". Fallingrain.com. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p "Artvin Yusufeli Balcılı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 13 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
^ "Esbeki Manastır Kompleksi". 26 Temmuz 2019. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.
^ "Esbeki Kalesi". 26 Temmuz 2019. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.
^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 76. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 83.
^ "თივა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 22 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
^ "სორი" - Kartlis Tshovreba Yer Adları Sözlüğü.
^ ^a ^b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Katalogu (Gürcüce), 2018, Tiflis, s. 25, ISBN 9789941478178.
^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 76, 81. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
^ Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 332, ISBN 9786058624818.
^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 171.
^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252.
^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 166". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022.
^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
^ "Esbeki Kalesi". 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.
^ ^a ^b ^c ^d "Darıca Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Darıca, Yusufeli için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft

[FALL-1] "Darica, Turkey Page". Fallingrain.com. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.

[NN-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p "Artvin Yusufeli Balcılı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 13 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.

[3] "Esbeki Manastır Kompleksi". 26 Temmuz 2019. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.

[4] "Esbeki Kalesi". 26 Temmuz 2019. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.

[5] Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 76. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2

[6] Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 83.

[7] "თივა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 22 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5

[8] "სორი" - Kartlis Tshovreba Yer Adları Sözlüğü.

[Kültürel_Anıtlar_Katalogu_2018-9] Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Katalogu (Gürcüce), 2018, Tiflis, s. 25, ISBN 9789941478178.

[10] Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 76, 81. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2

[11] Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 332, ISBN 9786058624818.

[12] Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 171.

[13] 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252.

[14] "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 166". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022.

[15] 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.

[16] "Esbeki Kalesi". 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.

[YER-17] "Darıca Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[2]

Darıca, Yusufeli nedir?, Darıca, Yusufeli anlamı nedir?, Darıca, Yusufeli ne demektir?