Cornwall dükü

Cornwall Dükü, geleneksel olarak Birleşik Krallık hükümdarının en büyük oğlu tarafından kullanılan İngiliz asil sınıfına ait bir unvandır. Cornwall Dükalığı, İngiltere'de oluşturulan ilk dükalıktır ve 1337'de bir kraliyet imtiyaznamesi ile kurulmuştur.^[1] Mevcut dük Prens William'dır. Karısı Catherine, şu anki Cornwall Düşesi’dir.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihsel kayıtlar Cornwall'ın, zaman zaman kendi yöneticilerine sahip olabileceğine dair kanıtlar olmasına rağmen, bölgenin Britanya'nın Anglo-Sakson yerleşimini takiben Devon'u da içeren ayrı bir Dumnonia Krallığı'nın bir parçası olduğunu gösteriyor. İngiltere'nin güneybatı Kelt bölgesi yavaş yavaş ortaya çıkan Germen İngiltere Krallığı tarafından fethedildi ve 1066'daki Norman Fetihinden sonra İngiltere'nin yeni hükümdarları kendi adamlarını Cornwall Kontu olarak atadılar, bunlardan ilki Brittany'de bir 'Cornwall' Bretonuydu.

III. Edward’ın en büyük oğlu olan Kara Prens Edward, 1337'de babası Normandiya Dükü unvanını kaybettikten sonra ilk Cornwall Dükü oldu.^[2] Edward, Kral'dan önce öldüğü için dukalık oğlu, gelecekteki Kral II. Richard için yeniden yaratıldı. Cornwall, İngiltere Krallığı içinde verilen ilk düklüktü.^[3]

Halefiyet[değiştir | kaynağı değiştir]

17 Mart 1337'de mülkü kuran yasada Dük unvanının ve mülkün sahibinin hükümdarın en büyük oğlu ve tahtın varisi olacağı kuralı konuşmuştu.^[1] 1606'da bu kurala uyulması gerektiğini belirten bir yasal davaya (Prens Davası) kadar bu kuraldan bazı sapmalar olmuştu.^[4]

Hükümdarın en büyük oğlunun olmadığı durumlarda mülk, eski Dük hayatta kalan çocuklar bırakmış olsa bile hükümdara geçmektedir. (bkz. George III)^[1] Hükümdarın torunu, kesin varis olsa bile düklüğü alamaktadır. Benzer şekilde, tahtın varisi olası veya kesin varis olsa bile (bu, 2013 tarihli Taç Yasasından sonra gelecekte olması muhtemel bir olasılıktır) hiçbir kadın Cornwall Dükü olamaz.

Bir bireyin Galler Prensi olması ve Cornwall Dükü olmadan da tahtın varisi olması mümkündür. "Galler Prensi" unvanı, hükümdarın takdirine bağlı olarak (otomatik olarak değil) verilen ve en büyük oğulla sınırlı olmayan, tahtın varisinin geleneksel unvanıdır.

Örneğin, Galler Prensi Frederick'in ölümünden sonra, Kral II. George'un varisi, torunu George'du (Frederick'in en büyük oğlu ve gelecekteki III. George). Genç Prens George’a Galler Prensi unvanı verildi ancak o hiç Cornwall Dükü olmadı. Çünkü o, Kral'ın oğlu değil, Kral'ın torunuydu. Hükümdarın meşru bir oğlu olmadığında veya veliaht, hükümdarın oğlu olmadığında, Cornwall Dükalığı'nın mülkleri, hükümdarın meşru bir oğlu doğana kadar veya yeni bir hükümdarın tahta geçmesine kadar krallığa geri döner.

II. James’in oğlu James Francis Edward Stuart, 1688'de Cornwall Dükü olarak doğdu. Babası tahtını kaybetmesine rağmen, James Francis Edward kendi unvanlarından ve onurlarından mahrum kalmadı. Bunun yerine, (hakim olan) Hanoverci bakış açısına göre, babasının kayıp tahtında hak iddia etmesinin bir sonucu olarak, James 2 Mart 1702'de ihanetten suçlu bulundu ve böylece İngiliz yasalarına göre unvanlarını kaybetti.^[3] Ancak, (azınlık) Jacobite perspektifinden, babasının 1701'de ölümü üzerine Cornwall düklüğü Taç'ta birleştirildi.

Dükün hakları[değiştir | kaynağı değiştir]

Dükalık, yarısından fazlası Devon'da bulunan 570 kilometrekarelik bir araziyi içerir. Dükün bazı hakları var Cornwall, ilçe toprakları üzerinde ve bu ve diğer nedenlerle Cornwall'ın anayasal statüsüne ilişkin tartışmalar var. Cornwall Yüksek Şerifi, İngiltere ve Galler'in diğer ilçelerinin aksine, hükümdar tarafından değil dük tarafından atanır. Dük, tüm Cornwall'da isimsiz varisleri (bona vacantia) olmadan ölen herkesin mülkü üzerinde hak sahibidir. 2013 yılında, düklük gelir vergisinden muaf olan 19 milyon sterlinlik bir gelir fazlası elde etti, ancak Galler Prensi vergiyi gönüllü olarak ödemeyi seçti.^[5]

2011 yılına kadar, herhangi bir zamanda Cornwall Dükü olmasaydı, o zaman dükün geliri Taç'a gitti. 2011 Egemen Hibe Yasası'nın yasalaşmasından bu yana, Cornwall Dükalığı'nın gelirleri, varisinin Cornwall Dükü olup olmadığına bakılmaksızın tahtın varisine geçer. Mirasçı reşit olmadığında, gelirlerin %10'u mirasçıya geçer ve bakiye Taç'a geçer (ve Egemen Hibe aynı miktarda azaltılır).^[6]

Cornwall dükleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ad	Hükümdar	Başlangıç	Bitiş	Diğer unvanları
Edward, "Kara Prens"	Edward III	1337 (Parlamento)	1376 (ölüm)	Galler Prensi (1343), Aquitaine Prensi (1362–1372), Chester Kontu (1333)
Henry of Monmouth	Henry IV	1399 (Parlamento)	1413 (V. Henry olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1399), Aquitaine Dükü (1390), Lancaster Dükü (1399)
Henry	Henry V	1421 (doğum)	1422 (VI. Henry olarak tahta çıktı)	Aquitaine Dükü (1421)
Edward of Westminster	Henry VI	1454 (tüzük)	1471 (ölümü)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1454)
Edward	Edward IV	1471 (charter)	1483 (V. Edward olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1471), March Kontu (1479), Pembroke Kontu (1479)
Edward of Middleham, 1. Salisbury Kontu	Richard III	1483 (babasının tahta çıkması)	1484 (ölümü)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1483), Salisbury Kontu (1478)
Arthur	Henry VII	1486 (doğumu)	1502 (ölümü)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1489)
Henry, 1. York Dükü	Henry VII	1502 (Abisi Arthur’un ölümü üzerine)	1509 (VIII. Henry olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1504), York Dükü (1494–1509)
Henry	Henry VIII	1511 (doğumu)	1511 (ölümü)
Edward Tudor	Henry VIII	1537 (doğumu)	1547 (VI. Edward olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1537)
Henry Frederick	James I	1603 (babasının tahta çıkması)	1612 (ölümü)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1610), Rothesay Dükü, Carrick Kontu ve Renfrew Baronu (1469), Lord of the Isles (1540), Prince and Great Steward of Scotland (1469) (The italicised henceforth "Duke of Rothesay, etc (1469 & 1540)")
Prens Charles, 1. York Dükü, 1. Albany Dükü	James I	1612 (Abisi Henry’nin ölümünün ardından)	1625 (I. Charles olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1616), Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540), Albany Dükü (1600), York Dükü (1605), Ormond Markizi, Ross Kontu, Lord Ardmannoch (1600)
Prebs Charles James	Charles I	1629 (doğumu)	1629 (ölümü)	Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540)
Prens Charles	Charles I	1630 (doğumu)	1649 (II. Charles olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1638), Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540)
Prens James Francis Edward	James II	1688 (doğumu)	1702 (geri alındı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1688–1702), Rothesay Dükü, etc. (1469–1702 & 1540–1702)
Prens George, 1. Cambridge Dükü	George I	1714 (Babasının tahta çıkması)	1727 (II. George olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1714), Hanover Prensi, Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540), Cambridge Dükü, Cambridge Markizi, Milford Haven Kontu, Northallerton Vikontu, Tewkesbury Baronu (1706)
Prens Frederick, 1. Edinburgh Dükü	George II	1727 (babasının tahta çıkması)	1751 (ölümü)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1729), Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540), Edinburgh Dükü, Ely Markizi, Eltham Kontu, Launceston Vikontu, Snowdon Baronu (1726)
Prens George	George III	1762 (doğumu)	1820 (IV. George olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1762), Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540)
Prens Albert Edward	Victoria	1841 (doğumu)	1901 (VII. Edward olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1841), Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540), Dublin Kontu (1850)
Prens George, 1. York Dükü	Edward VII	1901 (babasının tahta çıkması)	1910 (V. George olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1901), Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540), York Dükü, Inverness Kontu, Killarney Baronu (1892)
Prens Edward	George V	1910 (babasının tahta çıkması)	1936 (VIII. Edward olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1910), Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540)
Prens Charles	Elizabeth II	1952 (annesinin tahta çıkması)	2022 (III. Charles olarak tahta çıktı)	Galler Prensi ve Chester Kontu (1958), Rothesay Dükü, etc. (1469 & 1540), Edinburgh Dükü, Merioneth Kontu ve Greenwich Baronu (2021)
Prens William	Charles III	2022 (babasının tahta çıkması)		Galler Prensi ve Chester Kontu (2022), Rothesay Dükü, etc., (1469 &1540), Cambridge dükü, Strathern Kontu (2011)

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c "A Charter of 1337". 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2022.
^ Blackstone, William (1765-1769) Commentaries on the Laws of England, book 1 chapter 12
^ ^a ^b Complete Peerage: 'Duke of Cornwall'
^ 77 ER 481, 8 Coke Report 1a, [1606] EWHC Ch J6
^ "U.K. Lawmakers Go After Tax Affairs of the Royal Family". The Wall Street Journal. 15 Temmuz 2013. 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ "Sovereign Grant Act 2011: guidance". GOV.UK. 5 Kasım 2019. 5 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Cornwall Dükalığı web sitesi - Cornwall Dükü 4 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Galler Prensi web sitesi - Cornwall Dükalığı 28 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Guardian Sınırsız makale
Kelt Sınırı mı, İlçe Sınırı mı? On dokuzuncu yüzyılın sonlarında İngiliz sınırının rekabet eden söylemleri bağlantı ölü
1337 tüzüğü 28 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Charter-1] "A Charter of 1337". 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2022.

[2] Blackstone, William (1765-1769) Commentaries on the Laws of England, book 1 chapter 12

[tcp-3] Complete Peerage: 'Duke of Cornwall'

[Case-4] 77 ER 481, 8 Coke Report 1a, [1606] EWHC Ch J6

[5] "U.K. Lawmakers Go After Tax Affairs of the Royal Family". The Wall Street Journal. 15 Temmuz 2013. 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[6] "Sovereign Grant Act 2011: guidance". GOV.UK. 5 Kasım 2019. 5 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Britanya kraliyet unvanları
Sıralama	Kral/Kraliçe Konsort Prens Prenses Dük Kraliyet dükalıkları Marki Kont Vikont Baron
Unvanlar	Hükümdar Galler prensi Prenses Kraliyet prensesi Cambridge dükü Cornwall dükü Düşes Edinburgh dükü Gloucester dükü Kent dükü Sussex dükü Rothesay dükü York dükü Wessex Kontu
Aktif olmayan	Albany dükü Clarence dükü Clarence ve Avondale dükü Clarence ve St Andrews dükü Connaught ve Strathearn dükü Cumberland dükü Cumberland ve Strathearn dükü Cumberland ve Teviotdale dükü Gloucester ve Edinburgh dükü Kendal dükü Kent and Strathearn dükü Ross dükü Windsor dükü York ve Albany dükü

Cornwall Dükü nedir?, Cornwall Dükü anlamı nedir?, Cornwall Dükü ne demektir?