York dükü Birleşik Krallık'ta kullanılan asalet unvanlarından biridir. 15. yüzyıldan bu yana genellikle İngiltere ve Britanya hükümdarlarının ikinci oğullarına verildi. İskoçya'da kullanılan eşdeğer unvan Albany düküdür.

Dükalık 14. yüzyıldan bu yana sekiz kez yaratıldı. Ayrıca 18. yüzyılda İngiltere ve İskoçya'nın birleşmesi ile birlikte York ve Albany Dükü unvanları birlikte kullanılmaya başlandı. Bu dükalık da üç kez yaratıldı.

1461'de ilk dükün torunun oğlu olan IV. Edward'dan sonra York Dükü olan 10 prensten hiçbiri unvanını bir sonraki nesle geçirememiş; ya erkek çocuk sahibi olmadan ölmüş ya da kral olmuştur. Bu durum York Dükü unvanının lanetli olduğu söylentisini ortaya çıkarmıştır.^[1]

Şu andaki York Dükü Prens Andrew, Kraliçe II. Elizabeth'in ikinci oğludur. Şu anda erkek çocuğu yoktur ve 1996'da boşanmasının ardından hiç evlenmemiştir.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ortaçağ'da York, İngiltere'nin kuzeyinde bulunan büyük bir şehirdir. Yorkshire ise İngiltere'nin bu bölgedeki en büyük ilçesidir.

Tarihte York Dükü unvanı ilk kez 1385'te Kral III. Edward'ın dördüncü oğlu olan Langleyli Edmund için verildi. Ölümü ile dük olan oğlu Edward, 1415'te Agincourt Savaşı'nda öldü. Dükalık yeğeni Richard'a geçti. Ölümü ile dükalığı olan Richard'ın oğlu IV. Edward 1461'de İngiltere Kralı oldu. Bütün unvanları krallık ile birleşti.

Unvan ikinci kez Kral IV. Edward'ın ikinci oğlu olan Richard için yaratıldı. Amcası III. Richard tarafından, abisi Galler Prensi Edward ile birlikte kuleye hapsedilen Richard, oğlu olmadan öldüğünden unvanı sona erdi.

Unvan üçüncü kez Kral VII. Henry'nin ikinci oğlu Henry Tudor için yaratıldı. Abisi Arthur, Galler Prensi, 1502'de ölünce Henry krallığın varisi oldu. 1509'da VIII. Henry olarak Kral olan York Dükünün unvanı krallığa devredildi.

Unvan dördüncü kez I. James'in ikinci oğlu olan Charles Stuart için yaratıldı. Abisi Henry Frederick, Galler Prensi 1612'de ölünce, Charles krallığın varisi oldu. 1625'te I. Charles ismiyle Kral olduğundan unvanı yine krallığa devredildi.

Unvan beşinci kez I. Charles'ın ikinci oğlu olan James Stuart için yaratıldı. ABD'de bulunan New York şehri bu dükten ismini almıştır. Ağabeyi II. Charles, varisi olmadan öldüğünden James, II. James olarak tahta geçti. York Dükalığı yine krallık ile birleşmiş oldu.

18. yüzyılda İngiltere ve İskoçya'nın birleşmesi ile birlikte York ve Albany Dükü unvanı birlikte kullanılmaya başlandı. Bu unvana sahip olan üç prens de erkek çocukları olmadan öldü.

York Dükü unvanı (Albany ile birlikte olmadan) altıncı kez VII. Edward'ın ikinci oğlu Prens George için yaratıldı. Prens, V. George olarak kral olduğunda unvanı da krallığa devredilmiş oldu.

Unvan yedinci kez Kral V. George'un ikinci oğlu Prens Albert için yaratıldı. Abisi Kral VIII. Edward tahttan çekilince, Prens Albert beklenmeyen şekilde VI. George olarak kral oldu. York Dükalığı da krallık ile birleşmiş oldu.

Unvan sekizinci kez Kraliçe II. Elizabeth'in ikinci oğlu olan Prens Andrew için yaratıldı. Şu anda erkek bir varisi yoktur.

Dükler[değiştir | kaynağı değiştir]

York Dükleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci veriliş, 1385-1415, 1415-1461[değiştir | kaynağı değiştir]

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Langleyli Edmund York Hanedanlığı (kurucu) 1385–1402		5 Haziran 1341 Kings Langley İngiliz III. Edward ve Hainaultlu Philippa'nın oğlu	Kastilyalı Isabella 1372 3 çocuk; Joan de Holland çocuk yok	1 Ağustos 1402 Kings Langley yaş 61
Norwichli Edward York Hanedanlığı 1402–1415		1373 Norwich Langleyli Edmund ve Kastilyalı Isabella'nın oğlu	hiç evlenmedi	25 Ekim 1415 Agincourt yaş 42
Richard Plantagenet York Hanedanlığı 1415–1460		21 September 1411 Richard of Conisburgh, 3. Cambridge Kontu ve Anne de Mortimer'ın oğlu	Cecily Neville 1437 13 çocuk	30 Aralık 1460 Wakefield yaş 42
Edward Plantagenet York Hanedanlığı 1460–1461		28 Nisan 1442 Rouen Richard Plantagenet ve Cecily Neville'in oğlu	Elizabeth Woodville 1 Mayıs 1464 10 çocuk	9 Nisan 1483 Westminster ayaş 40

Edward Plantagenet 1461'de kral oldu, York Dükü unvanı krallık ile birleşti.

İkinci veriliş, 1474-1483[değiştir | kaynağı değiştir]

Richard (Shrewsbury)'nin ölümüne ilişkin bilgiler tartışmalıdır, nerede ne zaman öldüğüne dair kesin kanıt bulunmamaktadır. Kardeşi ile birlikte Londra Kulesi'ne hapsedildikleri için "Kuledeki Prensler" olarak da bilinmişlerdir.

Üçünçü veriliş, 1494-1509[değiştir | kaynağı değiştir]

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Henry Tudor Tudor Hanedanlığı 1494–1509		28 Haziran 1491 Greenwich Palace VII. Henry ve Yorklu Elizabeth'in oğlu	Catherine of Aragon 11 Haziran 1509 1 çocuk Anne Boleyn 25 Ocak 1533 1 çocuk Jane Seymour 30 Mayıs 1536 1 çocuk Anne of Cleves 6 Ocak 1540 çocuk yok Catherine Howard 28 Temmuz 1540 çocuk yok Catherine Parr 12 Temmuz 1543 çocuk yok	1547 Whitehall Palace yaş 55

Henry Tudor, 1509 yılında VIII. Henry olarak kral olmuştur ve York Dükalığı krallık ile birleşmiştir.

Dörtüncü veriliş, 1605-1625[değiştir | kaynağı değiştir]

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Charles Stuart ("Saint Charles the Martyr") Stuart Hanedanı 1605–1625		19 Kasım 1600 Dunfermline Palace I. James ve Danimarkalı Anne’in oğlu	Henrietta Maria (Fransa) 13 Haziran 1625 9 çocuk	30 Ocak 1649 Whitehall Palace 48 yaşında

Charles Stuart 1625 yılında I. Charles olarak kral olmuştur ve York Dükalığı krallık ile birleşmiştir.

Beşinci veriliş, (1633) 1644-1685[değiştir | kaynağı değiştir]

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
James Stuart Stuart Hanedanı 1633/1644–1685		14 October 1633 St. James's Palace I. Charles ve Henrietta Maria (Fransa)’nın oğlu	Anne Hyde 3 Eylül 1660 8 children Mary of Modena 21 Kasım 1673 7 çocuk|| 16 Eylül 1701 Château de Saint-Germain-en-Laye 67 yaşında

Doğumundan itibaren York dükü olarak anılan James Stuart 1685’te II. James olarak tahta çıktı ve unvan krallık ile birleşti.

York ve Albany dükü[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk veriliş, 1716-1728[değiştir | kaynağı değiştir]

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prens Ernest Augustus Hanover Hanedanı 1716–1728		7 Eylül 1674 Osnabrück Ernest Augustus, Brunswick-Lüneburg Elektörü ve Sophia (Hanover)’ın oğlu	evlenmedi	14 Ağustos 1728 Osnabrück 53 yaşında

Prens Ernest aynı zamanda Osnabrück Piskoposudur.

İkinci veriliş, 1760-1767[değiştir | kaynağı değiştir]

Prens Edward III. George’un küçük kardeşidir ve 20'li yaşlarında hastalık nedeniyle ölmüştür.

Üçüncü veriliş, 1784-1827[değiştir | kaynağı değiştir]

Prince Frederick tek eşi Frederica Charlotte’dan ayrı yaşıyordu ve çocukları olmadı.

York dükleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Altıncı veriliş, 1892-1910[değiştir | kaynağı değiştir]

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prens George Windsor Hanedanı 1892–1910		3 Haziran 1865 Marlborough House son of VII. Edward ve Danimarkalı Alexandra’nın oğlu	Teckli Mary 6 Temmuz 1893 6 çocuk	20 Ocak 1936 Sandringham House 70 yaşında

Prens George daha sonra V. George olarak tahta çıktı ve unvan krallık ile birleşti.

Yedinci veriliş, 1920-1936[değiştir | kaynağı değiştir]

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prens Albert Windsor Hanedanı 1920–1936		14 Aralık 1895 Sandringham House V. George ve Teckli Mary’nin oğlu	Elizabeth Bowes-Lyon 26 Nisan 1923 2 çocuk	6 Şubat 1952 Sandringham House 56 yaşında

Prens Albert daha sonra VI. George olarak tahta çıktı ve unvan krallık ile birleşti.

Sekizinci veriliş, 1980-günümüz[değiştir | kaynağı değiştir]

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prens Andrew Windsor Hanedanı 1980–bugün		13 Aralık 1980 Buckingham Sarayı Edinburgh Dükü Prens Philip ve 2. Elizabeth'in oğlu	Sarah Margareth Ferguson, boşandı 23 Temmuz 1986 - 30 Mayıs 1996 2 çocuk	halihazırdaki unvan sahibi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]