Chris Hann

Chris Hann (d. 4 Ağustos 1953) sosyalist ve post-sosyalist Doğu Avrupa ülkeleri (özellikle Macaristan ve Polonya), Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyısı ve Kuzeybatı Çin'in Sincan bölgesinde saha araştırmaları yapmasıyla tanınan İngiliz sosyal antropologdur. Temel ilgi alanları ekonomik antropoloji, din (özellikle Doğu Hıristiyanlığı) ve uzun vadeli tarih (Avrasya) üzerinedir. Birleşik Krallık'taki Cambridge ve Canterbury üniversitelerinde ders veren Hann, 1999'dan beri Saale'deki Max Planck Sosyal Antropoloji Enstitüsü'nün kurucu direktörü olarak çalışmaktadır.

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Hann, İrlandalı, İngiliz ve Gal kökenli bir ailenin ilk çocuğu olan Cardiff'te doğdu. Ailesi aynı yıl, Monmouthshire'daki Yeni Cwmbrân kasabasına taşındı. Hann, Raymond Williams'ın “Sınır Ülkesi” olarak tanımladığı ülkenin güneyinde, sadece İngilizce konuşulan bir çevrede büyüdü.^[1]

Kariyeri ve saha araştırmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Hann, Galler Vakfı Bursu ile Oxford Üniversitesi'nde siyaset, felsefe ve ekonomi eğitimi aldı. İlk olarak 1972'de Inter-Rail biletiyle ziyaret ettiği Doğu Avrupa'da uzmanlaştı. Oxford'dan sonra Corpus Christi College, Cambridge'de yüksek lisansını tamamladı. 1974-5'te aldığı sosyal antropoloji dersinde Melanezya'nın etnografyası üzerinde çalışmayı seçti. Jack Goody, Hann'a doktorası için Doğu Avrupa'da uzmanlaşmasını tavsiye etti. 1975-77 yılları arasında Macarca öğrenmek ve Tuna havzası çevresinde saha araştırması yapmak için Macaristan'a gitti. 1979'da doktora tezini sundu. Hann, günümüzde halen daha Tázlár köyünü düzenli olarak ziyaret etmektedir. Hann, köyde gözlemlediği mikro düzeydeki gelişmelerin, kendine özgü bir "pazar sosyalizmi" oluşturduğunu savunmaktadır.^[2]^[3]

Hann, kolektifleştirilmemiş sosyalist bir toplumdaki “köylü” uyarlamalarını Macaristan'daki "köylü" uyarlamalarıyla karşılaştırmak için 1978-9'da Güney Polonya'da yeni bir saha araştırmasına başladı. Karpatlar'daki saha araştırması, bölgedeki yiyecek kıtlığı, dayanışmanın yükselişi ve ulusal siyasi krizle aynı zamana denk geldi. Doğu Slav azınlığın yaşadığı bölgede saha araştırması yapmak, Hann'in etnik köken ve ulusal kimliğe ilgi duymasına ön ayak oldu. 1990'larda Polonya-Ukrayna ilişkileri ve sınır kenti Przemyśl'deki Yunan Katolik Kilisesi'nin içinde bulunduğu kötü durumla ilgili araştırmalar yaptı.^[4]^[5]

Hann, Kopenhag Üniversitesi Bölgesel ve Kültürlerarası Çalışmalar Enstitüsü'nde Orta Asya ve Batı Çin toplumlarının kültürleri üzerine ders veren Ildikó Bellér-Hann ile evlendi. Eşiyle birlikte Anadolu'da (Doğu Karadeniz kıyısı) ve Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde saha araştırması yaptılar. Hann, Rize'de yaptığı saha araştırmasında geçimlik tarım yapmaktan vazgeçip çay yetiştirmeye başlayan çiftçilere odaklandı. Sincan'ın kırsal bölgelerindeki ekonomik faaliyetleri araştırırken, aynı zamanda bölgedeki dini ve etnik ilişkilerle de ilgilendi.^[6]

Hann, tüm saha araştırmalarını (Macaristan, Polonya, Türkiye ve Sincan) Cambridge Corpus Christi College'un Sosyal Antropoloji Bölümü'nde öğretim görevlisiyken yaptı. 1992'de Kent Üniversitesi'nde (Canterbury) Sosyal Antropoloji Profesörü olmak için Cambridge'den ayrıldı. Berlin Lisansüstü Çalışmaları Enstitüsü'nde iki yıl çalıştıktan sonra 1999'da Halle kentine taşındı ve Max Planck Sosyal Antropoloji Enstitüsü'nde kurucu direktör olarak çalışmaya başladı.

Ana ilgi alanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Hann'in teorik ilgi alanları, etnografik araştırmalarla yakından ilgilidir. "Marksist-Leninist-Maoist sosyalizm" olarak adlandırdığı görüşün öncü araştırmacılarından biridir. 1990'dan beri post-sosyalist ülkelerin uluslararası politik ekonomide nasıl bir yol izlediklerini gözlemlemektedir. Hann, "serbest piyasa ekonomisi" ve "sivil toplum" gibi terimleri eleştirmekte, yabancı danışmanların ve yerel seçkinlerin üzerinde anlaştığı slogan ve stratejilerin halka elde etmek istediği malları vermeyeceğini öngörmektedir.^[7] Max Planck Sosyal Antropoloji Enstitüsü'nün ilk yıllarındaki (1999-2005) ekip araştırmasının ana teması, kolektif mülkiyetin özelleştirilmesiydi.^[8] Bu araştırmayı sosyalizm sonrası dini dönüşüm (2003-2010) temalı kolektif araştırma takip etti. Hann, bu çalışmaya yaptığı kişisel katkılarında sık sık Orta Avrupa'daki Yunan Katolikleriyle ilgili bilgilerinden yararlanarak “Hıristiyanlık antropolojisi”ndeki önyargıları eleştirdi.^[9]

Hann'ın çalışmaları ayrıca antropoloji ve tarih arasındaki ilişkilerle ilgilidir. Yakın ve çağdaş tarihi konu aldığı When History Accelerates adlı kitabın yazarıdır. Hann, Max Planck Topluluğu'na katıldıktan sonra daha eski tarihlerle de ilgilenmeye başladı. Tunç Çağı'nın sonlarında şehirlerin yükselişine eşlik eden “uygarlığı beşiği” konsepti bağlamında son sosyalizmi ve post sosyalizmi açıklamaya çalıştı.^[10]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Chris Hann, 2008'de Berlin-Brandenburg Bilimler Akademisi üyeliğine seçildi. Royal Anthropological Institute (Londra) tarafından 1991'de Curl Essay Prize ve 2015'te Rivers Memorial Medal ile ödüllendirildi. 2019'da Kraliyet Antropoloji Enstitüsü'nün Huxley Anıt Madalyasını kazandı.^[11] Nisan 2020'de Galler Eğitimli Toplum üyesi olarak atandı.^[12]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Border Country. Parthian Library of Wales: Carmarthen. 2006 [1960].
^ Tázlár: A village in Hungary. Cambridge: Cambridge University Press. 1980.
^ Hann. "Backwardness revisited: time, space and civilization in rural Eastern Europe". Comparative Studies in Society and History. 57 (4). 30 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
^ A Village Without Solidarity: Polish peasants in years of crisis. New Haven: Yale University Press. 1985.
^ Hann. "Postsocialist nationalism: rediscovering the past in South East Poland". Slavic Review. 57 (4).
^ Tea and the domestication of the Turkish State Huntingdon: 1990; Turkish region: state, market and social identities on the east Black Sea coast (with Ildikó Bellér-Hann), Oxford: 2000. “Embedded socialism? Land, labour, and money in Eastern Xinjiang” in Chris Hann and Keith Hart (eds.), Market and Society: The Great Transformation revisited Cambridge: 2009, pp. 256-71; “Smith in Beijing, Stalin in Urumchi: ethnicity, political economy and violence in Xinjiang, 1759-2009” Focaal. Journal of Global and Historical Anthropology 60: 108-23 (2011); “The universal and the particular in rural Xinjiang: ritual commensality and the mosque community” in Magnus Marsden and Konstantinos Retsikas (eds.), Articulating Islam: Anthropological Approaches to Muslim Worlds. Dordrecht: 2013, pp. 171-91.
^ (Ed.) Market Economy and Civil Society in Hungary Brighton: 1990; Civil society: challenging western models (ed. With Elizabeth Dunn) London: 1996. The skeleton at the feast Canterbury. 1996.
^ “From production to property”, Man 1993 28 (3): 299-320; Property relations: renewing the anthropological tradition (ed.) Cambridge:1998; The postsocialist agrarian question (with the Property Relations Group) Münster: 2003; (ed.) Property Relations Halle: 2005 http://www.eth.mpg.de/3026998/2000---2005---dep---hann 14 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ (ed.) 2010 Religion, identities, postsocialism. The Halle Focus Group, 2003-2010: [[“http://www.eth.mpg.de/3341163/2003---2010---dep---hann 1 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.]] “Creeds, cultures and the witchery of music”, Journal of the Royal Anthropological Institute 2003, 9 (2): 223-39; “The heart of the matter: materialities, modernities and Christian civilization”, Current Anthropology 2014. 55 (Supp. 10): 182-92.
^ “A concept of Eurasia”, Current Anthropology 2016, 57 (1): 1-27; Cf. Jack Goody, The Eurasian Miracle, Cambridge: 2010.
^ "Huxley Memorial Medal and Lecture Prior Recipients". 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
^ Learned Society of Wales Welcomes 45 New Fellows, April 2020 14 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. download of a list

[1] Border Country. Parthian Library of Wales: Carmarthen. 2006 [1960].

[2] Tázlár: A village in Hungary. Cambridge: Cambridge University Press. 1980.

[3] Hann. "Backwardness revisited: time, space and civilization in rural Eastern Europe". Comparative Studies in Society and History. 57 (4). 30 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.

[4] A Village Without Solidarity: Polish peasants in years of crisis. New Haven: Yale University Press. 1985.

[5] Hann. "Postsocialist nationalism: rediscovering the past in South East Poland". Slavic Review. 57 (4).

[6] Tea and the domestication of the Turkish State Huntingdon: 1990; Turkish region: state, market and social identities on the east Black Sea coast (with Ildikó Bellér-Hann), Oxford: 2000. “Embedded socialism? Land, labour, and money in Eastern Xinjiang” in Chris Hann and Keith Hart (eds.), Market and Society: The Great Transformation revisited Cambridge: 2009, pp. 256-71; “Smith in Beijing, Stalin in Urumchi: ethnicity, political economy and violence in Xinjiang, 1759-2009” Focaal. Journal of Global and Historical Anthropology 60: 108-23 (2011); “The universal and the particular in rural Xinjiang: ritual commensality and the mosque community” in Magnus Marsden and Konstantinos Retsikas (eds.), Articulating Islam: Anthropological Approaches to Muslim Worlds. Dordrecht: 2013, pp. 171-91.

[7] (Ed.) Market Economy and Civil Society in Hungary Brighton: 1990; Civil society: challenging western models (ed. With Elizabeth Dunn) London: 1996. The skeleton at the feast Canterbury. 1996.

[8] “From production to property”, Man 1993 28 (3): 299-320; Property relations: renewing the anthropological tradition (ed.) Cambridge:1998; The postsocialist agrarian question (with the Property Relations Group) Münster: 2003; (ed.) Property Relations Halle: 2005 http://www.eth.mpg.de/3026998/2000---2005---dep---hann 14 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[9] (ed.) 2010 Religion, identities, postsocialism. The Halle Focus Group, 2003-2010: [[“http://www.eth.mpg.de/3341163/2003---2010---dep---hann 1 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.]] “Creeds, cultures and the witchery of music”, Journal of the Royal Anthropological Institute 2003, 9 (2): 223-39; “The heart of the matter: materialities, modernities and Christian civilization”, Current Anthropology 2014. 55 (Supp. 10): 182-92.

[10] “A concept of Eurasia”, Current Anthropology 2016, 57 (1): 1-27; Cf. Jack Goody, The Eurasian Miracle, Cambridge: 2010.

[11] "Huxley Memorial Medal and Lecture Prior Recipients". 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.

[12] Learned Society of Wales Welcomes 45 New Fellows, April 2020 14 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. download of a list

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Chris Hann Boyu Kaç