Volturnus Muharebesi, ayrıca Casilinum Muharebesi ya da Capua Muharebesi olarak bilinir, 554'te Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu'nun bir ordusu ile Frank ve Alaman birleşik gücü arasındaki muharebedir. Yaşlı hadım general Narses tarafından yönetilen Bizanslılar galip gelmiştir.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Gotlar Savaşı'nın sonraki aşamalarında, Got kralı Teia, hadım Narses'in komutasındaki Roma ordularına karşı Frankları yardıma çağırdı. Kral Theudebald yardım göndermeyi reddetmesine rağmen, tebaalarından ikisinin, Alaman reisleri Leutharis ve Butilinus'un İtalya'ya geçmesine izin verdi. Tarihçi Agathias'a göre, iki kardeş 75.000 Frank ve Alaman topladı ve 553'ün başlarında Alpleri geçerek Parma kasabasını aldı. Heruli komutanı Fulcaris komutasındaki bir gücü yendiler ve kısa süre sonra kuzey İtalya'dan birçok Got gücü onlara katıldı. Bu arada Narses, birliklerini orta İtalya'daki garnizonlara dağıttı ve kendisi de kışı Roma'da geçirdi.

554 baharında, iki kardeş Orta İtalya'yı işgal ettiler ve güneye Samnium'a kadar inerken yağma yaptılar. Orada güçlerini böldüler, Butilinus ve ordunun büyük kısmı güneye Campania ve Messina Boğazı'na doğru ilerlerken, Leutharis ise kalanları Puglia ve Otranto'ya yönlendirdi. Ancak Leutharis kısa süre sonra ganimetlerle dolu olarak eve döndü. Ancak Ermeni asıllı Bizanslı Artabanes öncü kuvvetleri Fanum'da ağır bir şekilde mağlup etti ve ganimetin çoğunu geride bıraktılar. Geri kalanlar kuzey İtalya'ya ulaşmayı ve Alpleri geçerek Frank topraklarına girmeyi başardı, ancak daha önce Leutharis'in kendisi de dahil olmak üzere vebadan çok fazla adam kaybettiler.

Butilinus ise, daha hırslı ve muhtemelen Gotlar tarafından krallıklarını kendisi kral olarak yeniden kurmaya ikna edildi, kalmaya karar verdi. Ordusunda dizanteri salgını yüzünden, orijinal boyutu 30.000'den Narses'in kuvvetlerine yakın bir boyuta düştü. Yaz aylarında, Butilinus Campania'ya geri döndü ve Volturnus'un kıyılarında kamp kurdu, açıkta kalan yanlarını toprak bir surla kapladı, çok sayıda tedarik katarı ile takviye edildi. Nehir üzerindeki bir köprü, Franklar tarafından ağır bir şekilde korunan ahşap bir kule ile güçlendirildi.

Muharebe düzeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Narses, Frank kampının yerini öğrendiğinde, Heruli paralı askerlerinden oluşan güçlü birlikler de dahil olmak üzere 18.000 kişilik bir kuvvetin başına geçti. Ordusu piyade, ağır süvari ve atlı okçulardan oluşuyordu ve bu nedenle çoğunlukla piyade temelli düşman kuvvetlerine göre avantajlıydı. Romalılar Frenk kampına yaklaşırken, Narses, Frankların ikmalini kesmek için bir süvari kuvvetiyle bir Ermeni subayı, Charananges'i gönderdi. Gerçekten de, Charananges sadece birkaç katar ele geçirmekle kalmadı, bunlardan birini köprüyü koruyan büyük gözetleme kulesini ateşe vermek için kullandı. Bu ilk çatışmanın ardından her iki taraf da kamplarından çıkarak muharebeye hazırlandı. O sırada bir olay Bizans planlarını adeta alt üst etti. Bir Heruli komutanı bir hizmetçiyi öldürdü ve Narses ile karşılaştığında, herhangi bir kusuru kabul etmeyi reddetti. Narses onu idam ettirdi, bunun üzerine Heruli'nin geri kalanı savaşmayı reddettiklerini açıkladı. Yine de Narses, kuvvetlerini savaş için topladı. Sağlam ve derin bir dizi Frank piyade ile karşı karşıya, piyade merkezde, okçular tarafından desteklenen ve kanatlarda süvari olacak şekilde Taginae Muharebesi'ne benzer bir eğilim seçti. Sağ kanadın komutasını Narses üstlenirken, sol kanadın başına Artabanes ve Valerianus getirildi. Sol kanadın bir kısmı da orada bulunan bir ormanda gizlenmişti. Adamlarını savaşmaya ikna etmeye söz veren Heruli generali Sindual'ın ricaları üzerine, piyadenin ortasında Herulilerin yer alacağı bir boşluk bıraktı.

Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]

Bununla birlikte, iki Heruli Franklara kaçtı ve Heruliler muharebenin dışında kalırken bu durum Butilinus'u hemen saldırmaya ikna etti. Franklar büyük bir kama şeklinde dizildiler ve ilerlediler ve Bizans'ın merkezine çarptılar. Herulilerin bıraktığı boşluğu çabucak deldiler, ancak Narses, birçok atlı okçu içeren süvarilerine, kanatları üzerinde dönmelerini ve açıkta kalan arkalarından Franklara saldırmalarını emretti. Zaten Bizans piyadesiyle meşgul olan Franklar, arkada daha hareketli düşmanlarına dönüp yüzleşmeyi başaramadılar. Aralarında kafa karışıklığı yayılmaya başlayınca, Heruliler sonunda savaşa geri döndü. J.B. Bury'nin sözleriyle, "... sonra Sindual ve Heruli sahneye çıktı. Frankların yenilgisi zaten kesindi; şimdi imha olacaktılar."

Neticesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Butilinus ve adamlarının çoğu öldü, Romalıların kayıpları ise azdı. Agathias, sadece beş Gotun hayatta kaldığını iddia ederken, 80 Bizans zayiatı ile inanılmayacak kadar düşük bir sayı verir. Gerçek sayılar ne olursa olsun, Narses için muhteşem bir zaferdi ve Bizans İmparatorluğu'nun İtalya'daki nihai zaferinin işaretiydi. Narses'in büyük zaferlerine rağmen savaş bitmedi. Yedi bin Got, Napoli yakınlarındaki Campsa'da 555 baharında teslim olana kadar direndi. Po Nehri'nin karşısındaki topraklar ve şehirler hâlâ Franklar ve Gotların elindeydi. Son kaleleri olan Verona ve Brixia şehirlerine ancak 562'ye kadar boyun eğdirildi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

Genel

• Bury, John Bagnell (1923). History of the Later Roman Empire Vol II, Ch.XIX. Macmillan & Co., Ltd. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2022. 
• Haldon, John (2008). The Byzantine Wars. The History Press.