Boris Vian
Boris Vian
Doğum	10 Mart 1920(1920-03-10) Hauts-de-Seine, Fransa
Ölüm	23 Haziran 1959 (39 yaşında) Paris, Fransa
Takma adlar	Vernon Sullivan, Bison Ravi, Baron Visi, Brisavion
Meslek	Roman yazarı, tiyatro oyun yazarı, müzisyen, senarist, gazeteci
Milliyet	Fransız

Boris Vian (d. 10 Mart 1920 - 23 Haziran 1959) Fransız yazar, şair, müzisyen, şarkıcı, gazeteci, senarist, oyuncu, eleştirmen, çevirmen ve maden mühendisi. "Vernon Sullivan" takma adıyla da yazdı. Daha çok yazdığı roman ve tiyatro oyunları ile tanınır.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

10 Mart 1920'de Paris yakınlarındaki Ville d’Avray'da doğdu. Beş yaşında okuma yazma öğrendi. Hayatı boyunca yaşadığı kalp rahatsızlıkları ilk olarak on iki yaşında başlamıştır. Yine bu yaşlarda tifoya yakalandı. "Boris" adı Rus kökenli olduğu için değil; bir klasik müzik tutkunu olan annesi Yvonne'nın, Mussorgsky'nin "Boris Godunov" adlı operasını izledikten sonra seçtiği bir isimdir.^[1]

İlk romanında Fransız bürokrasisini eleştirdi. 17 yaşında trompetle tanıştı. Versailles Lisesi'nde felsefe ve matematik dallarında çok başarılıdır. 1940’ta tanıştığı Michélle Leglise ile bir yıl sonra evlendi. 1942 yılında Maden Mühendisliği dalında üniversite diploması aldı; "Office Professionel des Industries et des Commerces du Papier et du Carton" adlı firmada çalışmaya başladı. 1947'de görevine son verilinceye kadar iki kitap yazmış, daha sonra da çevirilerle geçinmiştir. 1946 yılında en tanınmış üç romanını olan Günlerin Köpüğü (L'Écume des jours), Mezarlarınıza Tüküreceğim (J'irai cracher sur vos tombes) ve Pekin'de Sonbahar'ı (L'Automne à Pékin) yazdığında, henüz 26 yaşındaydı. Alfred Jarry'nin geliştirdiği patafizik felsefeye bağlı bir tarzda yazdı.

Mezarlarınıza Tüküreceğim adlı kitabını "Vernon Sullivan" takma adıyla yazdı. Roman, Afrika kökenli ABD vatandaşı Anderson'ın erkek kardeşinin linç edilerek öldürülmesiyle başlar. Roman kahramanı Anderson, intikamını beyaz kızlara tecavüz ederek alır ve yakalanıp asılır. Kitap yasaklanmadan önce 100.000 adet satmış, Vian ise 100.000 frank para cezasına çarptırılmıştır. Yürek Söken (L'Arrache-cœur) adlı roman en son romanıdır. Bu kitabından sonra Vian müzikle daha çok ilgilenmeye başladı. Kardeşleri Alain Vian ve Léilo Vian ile birlikte Fransız caz topluluğu Claude Abadie'ye girdi. Claude Luter ile birlikte çalıştı. Jazz Hot, Jazz News gibi dergilerde modern cazın Fransa'da kabul görmesi konusunda yazılar yazmıştır. Sadece cazla değil, Bertolt Brecht'in şiirlerinden uyarlamalar ve rock ile de ilgilenmiştir. Evliliği 1952'de sona erdi; 2 yıl sonra İsviçreli dansçı Ursula Kübler'le evlenmiştir.

1954'te Cezayir Savaşı'nı ve bir barışseveri konu edinen Asker Kaçağı (Le Déserteur) adlı şarkısı büyük yankı uyandırdı. Binlerce satışa rağmen Fransız vatanseverlerinin öfkesi üzerine şarkı yasaklanmıştır. Tiyatro oyunlarında avangart tarzla absürt tarzı harmandı. Herkes Av (L'Équarissage pour tous) olarak bilinen oyununda Normandiya Çıkarması sırasında bir ailenin yaşadığı gülünç evlilik sorunlarını anlatır. İmparatorluk Kuranlar ya da Schmurz (Les Bâtisseurs d'Empire ou le Schmurz) adlı oyununda ise kapitalist bir ailenin, yeni bir apartman dairesine taşınması ve burayı istila etmesi konu edilir. Bu oyun, 1962'de İngiltere'de, 1968'de New York'ta, Vian'ın ölümünden yedi yıl sonra da Fransa'da sahnelenmiştir. Gerçekçiliğe şiddetle karşı çıkan Vian, varoluşçuluğu (egzistansiyalizm) benimsedi.

Filmlerde küçük rollerde oynayan ve senaryo yazan Vian, 23 Haziran 1959 günü Mezarlarınıza Tüküreceğim adlı romanından uyarlanan filmin galasında, Cinéma Marbeuf’te kalp krizi geçirdi ve kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Ölümü uzun süredir maruz kaldığı kalp atışı düzensizliğine bağlanmıştır.

Bazı sözleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Sadece iki şey vardır; güzel kızlarla aşk, her şekilde aşk; bir de New Orleans veya Duke Ellington'ın müziği. Geri kalan her şey gitmeli; çünkü geri kalan her şey çirkindir..."
• "Eğer bir kadını elde etmek, bir kadeh cini ya da bir paket Gauloise sigarasını elde etmek kadar kolay olsaydı ve onun, alkol ve sigara gibi, kirli ve mide bulandırıcı bir odaya tıkılmaya zorlanmaksızın açık havada tadına bakma özgürlüğümüz; alkolizm ve nikotin zehirlenmesi çarçabuk ortadan kalkar ya da en azından makul ölçülere inerdi..."
• "Bu saatten sonra sende fırtına kopsa bende yaprak oynamaz."
• "Beni tüm insanların değil, tek tek insanların mutluluğu ilgilendirir."

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir]

• Boris Vian adıyla
  • Günlerin Köpüğü (1946, roman)
  • Mezarlarınıza Tüküreceğim (1946, roman)
  • Pekin'de Sonbahar (1946, roman)
  • Karıncalar (1946, öykü)
  • Buzlaşmış Ezgiler, Gebermek İstemiyorum (1946, Şiir)
  • Kurt Adam (1946, öykü)
  • Yürek Söken (1954, roman)
• Vernon Sullivan adıyla
  • Mezarlarınıza Tüküreceğim (1946, roman)
  • Ölülerin Derisi Hep Birbirine Benzer (1947, roman)
  • Ve Bütün Çirkinler Öldürülecek (1947, roman)
  • Çıtırlar Farkında Değil (1949, roman)
  • Kırmızı Ot (1950, roman)

Tiyatro[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kasaplığın Elkitabı
• İmparatorluk Kuranlar ya da Schmurz (1950)
• Mesleklerin Sonuncusu (1950)
• Medusa Başı (1951)
• Generallerin Beş Çayı (1959)

Müzik[değiştir | kaynağı değiştir]

• Asker Kaçağı (1955)

Sinema[değiştir | kaynağı değiştir]

• Güzel Çağ
• Madam ve Ay Işığı
• Notre Dame de Paris
• Tehlikeli İlişkiler
• Cezayir Soykırımı

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Boris Vian Türkçede
• Boris Vian internet sitesi (Fransızca)
• IMDb'de Boris Vian

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]