Beni Öp Sonra Doğur Beni, Cemal Süreya'nın 1973'te yayımlanan şiir kitabıdır. e Yayınları tarafından yayımlanan kitap, otuz şiirden ve dört bölümden oluşmaktadır. İçerdiği çoğu şiir daha önce çeşitli dergilerde yayımlanmış olan Beni Öp Sonra Doğur Beni, Süreya tarafından Elif Sorgun'a (Zühal Tekkanat) ithaf edilmiştir.^[1] Süreya'nın "toplumsal yön sebebiyle"^[2] en sevdiği şiirlerini barındırdığı söylediği Beni Öp Sonra Doğur Beni, eleştirmenler ve okurlar tarafından beğenilmiştir.^[3]

Yayımlanışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Beni Öp Sonra Doğur Beni, E Yayınları'nın şair ve çevirmen Cevat Çapan yönetmenliğindeki "Türk ve Dünya Şiir Dizisi"nin ikinci kitabı olarak Ekim 1973'te yayımlanmıştır.^[4] Otuz şiirden oluşan kitaptaki çoğu şiir, 1966-1970 yıllarında Papirüs'te çıkmıştır^[4] ve Süreya'nın 1965-71 yılları arasında yazdığı şiirlerden oluşmaktadır.^[5] Beni Öp Sonra Doğur Beni, "Bir Kentin Dışardan Görünüşü", "Sevda Sözleri", "Ortadoğu" ve "Üçbin Yaprak Yüzbin İpekböceği" olmak üzere dört bölümden oluşmakta ve ilk bölümü oluşturan tek şiir, 1965'te Yeni Dergi'de; diğerleri ise, 1972-1973 yıllarında Soyut ve Yeni A dergilerinde yayımlanmıştır.^[4] Gösteri dergisine verdiği röportajında Süreya, Beni Öp Sonra Doğur Beni ile şunları söylemiştir:^[6]

"Beni Öp Sonra Doğur Beni'de elbet daha ustayım. Ayrıca şiirimi daha bir yayıyorum. Tarihsel bir çizgi yakalıyorum. Anadolu'yu divanece dolanıyorum. Göçebe'deki soyut yalınlıktan daha "gayrisafi", ama daha ağırlıklı bir aşamaya geçiyorum. Bir yerde Şeyh Galip'i, bir yerde Yunus Emre ve Pir Sultan'ı yoklayışım da bu kitaptadır. Her kitabımda çok sevdiğim şiirler vardır. Ama en çoğu Beni Öp Sonra Doğur Beni'de. En çok öykünülmüş şiirler de oradadır."

Kitapla aynı adı taşıyan şiiri "Beni Öp Sonra Doğur Beni", Haziran 1966 yılında Papirüs'te yayımlanmış ve Süreya bu şiirinde anne sevgisinin eksikliğini beraber olduğu kadına aktararak, kadınla anneyi birleştirmiştir.

Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Enis Batur tarafından "Cemal Süreya şiirinin körüğü en fazla zorladığı, soluğunu en fazla açabildiği" diye nitelenen döneme ait şiirleri içermektedir.^[7] Vecihi Timuroğlu, Yeni Ortam'da şairin "evrensel boyutlara nasıl varacağını gösterdiğini" belirtmiştir.^[8] Timuroğlu, kitabın "Sevda Sözleri" bölümündeki şiirlerin "cinsellik temasının şiiri evrensel bir açılıma varacak şekilde genişlettiğini" de yazmıştır. Kitapla ilgili br başka yazısında Timuroğlu'na göre Süreya, "uygarlaşmamızın olgusunu ussal ve özdeksel üretim biçimlerinde şiirleştirmiş; evrensel kavramlarla tarihsel olgumuzu belirleyerek Fenikeleşememek sözünü, uygarlaşamamanın karşılığı olarak kullanırken, sömürgeyi haber veren Fenikeliler aracılığıyla sömürgeyi başaramamış bir toplum olduğumuzu belirtmiş, böylece de iç sömürüye yöneldiğimizi" vurgulamıştır.^[9][10] Mehmet Salihoğlu, Beni Öp Sonra Doğur Beni'yi "dolu dolu kitap"; Süreya'yı "şiirimizin Paganini'si" olarak nitelemiştir.^[11] Selim İleri, Süreya'nın bu kitabındaki şiirleriyle çok başka bir şair kimliği gösterdiğini, birtakım konulara, sorunlara ilişkin düşüncelerinde, duygulanımlarında alabildiğine yoğunlaştığını, şiire sığmaz, şiire dönüşemez diye düşünülen nice kavramı, olguyu sindire sindire karşımıza çıkardığını ifade etmiştir.^[12] İleri, kitaptaki şiirlerin söyleyiş özellikleri hakkında şunları dile getirmiştir:^[9]

"Cemal Süreya, duygularını, düşüncelerini iletirken fazlalıkları ayıklamaya çok özen gösteriyor. Dizilerde sözcüklerin yerlerini değiştirmek neredeyse olanaksız bir şey. Tek sözcük oynatılamaz, tek sözcük atılamaz. Ayrıca şairin sözcük seçiminde, irdelediği şiir diliyle bir uyum sağlama kaygısı göze çarpıyor. Yani Cemal Süreya yoğun, verimli düşünce dünyasını şiirine aktarırken bu şiirin bozulmasına, şiir olmaktan dışa düşmesine göz yummuyor. Ödün vermeye, bildiri uğruna şiirini zedelemeye yanaşmıyor. Ama güzel imgelerle, beğendirici dizelerle okuru avlamak amacını da benimsemiyor Cemal Süreya. Bildirisiyle has şiiri iç içe yaşatan ender şairlerden."

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel

• Akyüz, Berna (2002). Cemal Süreya'nın Şiiri. Ankara: Ankara Üniversitesi. 
• Batur, Enis (Şubat 1990). "Cemal Süreya'nın Şiiri İçin 10 Kıvılcım". Milliyet Sanat, 233. 
• Doğan, Mehmet (2007). "Cemal Süreya nın şiiri (yapı, tema ve anlatım)". Gazi Üniversitesi. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2018. 
• İlhan, Nilüfer (2010). Cemal Süreya (Hayatı, Edebî Fikirleri Ve Şiiri). Erzurum: Atatürk Üniversitesi. 
• Koç, Metin Necmi (2006). Cemal Süreya’nın Düzyazılarında Şiir İle İlgili Görüşleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. 

Özel