Dahi Bart

"Dahi Bart"
"Dahi Bart"
Bölüm no.	2
Ürün kodu	7G02
Yayın tarihi	14 Ocak 1990
Dizi sorumlusu	James L. Brooks; Matt Groening; Sam Simon
Senarist	Jon Vitti
Yönetmen	David Silverman
Kara tahta şakası	"Tebeşiri israf etmeyeceğim"
Kanepe şakası	Aile, acelece kanepeye oturur ve Bart, havaya fırlar. TV'nin gösterildiği sırada yere düşer.
DVD yorumları	Matt Groening; James L. Brooks; David Silverman; Jon Vitti
Konuk oyuncu(lar)
	Marcia Wallace
	1. sezon bölümleri
Sezonlar
	1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9; 10; 11; 12; 13; 14; 15; 16; 17; 18; 19; 20; 21; 22; 23; 24; 25; 26; 27; 28; 29; 30; 31; 32;

"Dahi Bart", Amerikan animasyon televizyon dizisi Simpsonlar'ın birinci sezonunun ikinci bölümüdür ve ilk olarak 14 Ocak 1990 tarihinde Fox'ta yayınlandı. Bölüm, Jon Vitti tarafından yazılan ve dizinin başlık sekansının kullanıldığı ilk ve düzenli bölümdü. Bölümde Bart, bir zekâ testinde kopya çeker ve bir dâhi ilan edilir, böylece yetenekli öğrencilerin olduğu bir okula gönderilir. Önceleri bir dâhi olarak muamele görmekten zevk alırken, sonrasında yeni hayatının olumsuz yönlerini görmeye başlar.

Bart, ilk defa "Şortumu ye." ("Eat my shorts") tabirini bu bölümde kullanmaktadır. "Some Enchanted Evening" dizinin ilk üretilen, "Simpsons Roasting on an Open Fire" ise ilk yayınlanan bölümüydü ve animasyonun geleceği bu ikinci bölümde yakalayacağı başarıya bağlıydı.^[3] Animasyon daha kabul edilebilir olduğunu kanıtladı ve üretime devam etti.^[4]

Konu[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölüm, Bart'ı okuldaki zeka testine hazırlamak amacıyla Simpson ailesinin Scrabble oynamasıyla başlamaktadır. Bart oyunu ciddiye almayarak tüm karolarını sırasıyla tüm harfleriyle doldurur. Böylece "kwyjibo" kelimesini bulur ve anlamını, "çenesiz büyük, kel, budala bir tür Kuzey Amerika maymunu..." diye açıklarken Marge, "...ve çabuk öfkelenen." diyerek devamını getirir. Homer, "kwyjibo" kelimesinin tam olarak kendisini tanımladığını anlayarak Bart'ı evde kovalamaya başlar.

Bart, zeka testinde başarısız olacağını anlayınca sınav kâğıdını Martin Prince'inkiyle gizlice değiştirir. Okul psikologu Dr. Pryor, Bart'ın sınav sonuçlarını analiz eder, onun bir deha olduğunu tanımlar ve üstün yetenekli çocuklar için yeni bir okula kaydolmasına karar verir. Ancak Lisa bu duruma kanmaz ve testin ne dediğinin önemli olmadığını Bart'ın hâlâ bir moron olduğu konusunda ısrarda bulunur.

Üstün Yetenekli Çocuklar için Zenginleştirilmiş Öğrenme Merkezi'nde Bart, daha ileri akademik becerilere sahip diğer öğrenciler arasında kendini dışlanmış hisseder. Bu esnada Marge, kültür ile Bart'ın beynini teşvik etmek için operaya bilet alır. Sınıf arkadaşlarınca dışlanmış olan Bart, eski okulu Springfield İlköğretim Okulu'nu ziyaret eder fakat buradaki arkadaşları da onu reddeder. Ancak, Homer'ın dikkatini çekmekten zevk alır.

Bart'ın kimya dersinde deney cihazlarının patlatmasından ve okulun yeşil bir madde ile dolmasından sonra Dr. Pryor'a Martin'in sınav kâğıdı ile kendisininkini değiştirdiğini itiraf eder. Bart, eve döner ve Homer'a sınavda kopya çektiğini söyler ama şimdi babası ile her zamankinden daha yakın olduğu için bundan memnundur. Homer, bunu duyunca öfkelenir, Bart'ı evde kovalamaya başlar ve Lisa "Bence Bart yine aptal oldu anne." der.

Yapım[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölümün konsepti, senarist Jon Vitti'nin dikkat çekme için Bart'ın yapabileceği olası sonuçları içeren kötü şeylerin uzun bir listesinden gelmektedir. İlginç bir bölüm konsept olarak geliştirilen tek fikir, Bart'ın bir IQ testinde kopya çekmesiydi.^[5] Bu fikir, bir dizi sınıf arkadaşının zeka testini ciddiye almaması ve bundan dolayı düşük bir akademik muameleye maruz kalan Vitti'nin çocukluğundaki bir olaya dayanmaktaydı. Bart'ın zaten zeki olmayışıyla Vitti, bölümü için sorunu tersine çevirdi.^[6] Vitti, ilkokuldaki davranışlarına ait tüm anılarını kullanarak yetmiş bir sayfalık bir senaryo taslağı oluşturdu, esasen bunun yaklaşık kırk beş sayfası gerekli uzunluktaydı. Bu, Vitti'nin otuz dakikalık bir program için yazdığı ilk senaryoydu.^[5] Bart'ın kullandığı "Şortumu ye" ("Eat my shorts") tabiri, TV'den duyduğu sloganların benimsemesinin yansıması olarak tasarlandı; yaratıcı ekip, Vitti'ye karakter için özgün sloganlarla gelmemesi gerektiğini söylemişti.^[5] Ailenin Scrabble oynadığı sahne, 1985 çizgi filmi The Big Snit'ten ilham alınarak oluşturuldu.^[7]

Yönetmen David Silverman, Simpsonlar'ın çok basit kelimeler bulmayı başardığını ele alacak olan açılış sahnesi için okunabilir bir Scrabble tahtası oluşturmada zorluk çekti.^[8] Bart'ın gözünde canlandırdığı matematik probleminin tasarımı kısmen Saul Steinberg'ün sanatından esinlenilmiştir. Sayıların artan görünümü, benzer bir taktiği The Adding Machine oyunu için bir sahne tasarımı geliştirmek zorunda kalan Silverman'ın deneyimlerinden gelmektedir. Birbirini izleyen her başarılı sahne, bir öncekinden tam bir kare daha kısaydı.^[8] Bart'ın itirafını yazdığı sahne, bölümdeki herhangi bir yerinde kısa sahnelerle dengelenmesi için uzun çekildi. Amerika Birleşik Devletleri'nde Dan Haskett tarafından canlandırıldı.^[8] Bölümün bitirilmesi ile ilgili birkaç sorun mevcuttu. Koreli animatörler, muza yabancı olduklarından bölümün açılışındaki muz yanlış renge boyandı,^[7] ve dudak senkronları dahil olmak üzere finaldeki küvet sahnesi bilhassa sorunluydu. Yayınlanan bölümün versiyonu, yapılan birkaç denemenin en iyisiydi.^[8]

Bölüm, kara tahta ve kanepe şakaları ile dizinin başlık sekansı ilk kez bu bölümle yayınlandı. Matt Groening, açılış sekansını her bölüm için canlandırma gerekliliğini azaltmak amacıyla geliştirdi fakat her hafta tekrarlanan malzeme için taviz olarak iki şakayı buldu.^[7] Çocukluğundan beri televizyona pek dikkat etmeyen Groening, o zamanlar böyle uzun başlıklı sekansların yaygın olmadığından bihaberdi.^[7] Bitirilen bölümlerin uzun gelmesiyle prodüksiyon ekibi, açılış sekansına izin vererek hikâyeyi kesmeye isteksizdi dolayısıyla açılış sekansının daha kısa versiyonu oluşturuldu.^[8] Bölüm ayrıca Martin Prince ile ailesini, Richard'ı, Bart'ın öğretmeni Edna Krabappel'i ve Dr. J Loren Pryor'ı takdim etti.^[2]

Kültürel referanslar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölümün açılış sahnesinde, Maggie, bloklarıyla EMCSQU'yu hecelemektedir; bu, Albert Einstein'ın kütle-enerji denkliği denklemine bir göndermedir. Ayrıca Einstein'ın bir resmi, Dr. Pryor'un ofisinde görünür.^[1] Bölümün bir sahnesinde Homer, yanlışlıkla ampulün mucidi olarak Einstein'ı kasteder. Dr. Pryor, Bart'ın sıradan çocuklar arasında yapmayı önerdiği çalışmayı Jane Goodall'ın şempanzeler çalışmasıyla kıyaslar.^[2] Goodall, programa bir mektup göndererek bölümde anılmaktan memnun oldu^[7] ve Vitti'ye imzalı bir kitabını yolladı.^[5] Ailenin katıldığı opera şefinin adı Boris Csupowski idi; bu da animatör Gabor Csupo'ya bir referanstır.^[1] Ailenin gittiği operanın adı Carmen'dir, opera Fransız besteci Georges Bizet tarafından yazılmıştır; Bart'ın ise operada alay ettiği Toreador Song adlı ünlü bir aryadır.^[1]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

1991 yılındaki bir röportajında Jon Vitti, "Dahi Bart" bölümünü, o ana kadar yazdıkları arasında favorisi olarak tanımladı.^[6] James L. Brooks da bölümü favorisi arasında göstererek şunları ekledi: "Bizim için sadece kapılar açılınca animasyonla şeyler yaptık." Dizi, izleyicilerden bir çizgi romanın uzaktan atılışının, sansürlü bir olay olduğu konusunda şikâyet aldı.^[7] Warren Martyn ile Adrian Wood, I Can't Believe It's a Bigger and Better Updated Unofficial Simpsons Guide kitabının yazarları, bölümü överek şunları söylediler: "Bölüm mükemmel yazılmış ve yönetilmiş, genelde eğitimin abartısız bir şekilde çocuğun gözünden bakışı, ilk Simpsonlar bölümü tam bir klasik." Ve "Bu yirmi dakika, başarısızlara, bir kültürel simge ile bir kahraman olarak Bart'ın pozisyonu pekiştirmektedir." diyerek yorumuna devam ettiler.^[2] Bart'ın "Derim ki, yaparsan da lanetlenirsin, yapmazsan da" ("Well, you're damned if you do and damned if you don't") sözü, "Deep, Deep Trouble" şarkısında denendi.

Orijinal ABD yayınında "Dahi Bart", 8 Ocak-14 Ocak 1990 haftasını 12.7 Nielsen reytingi alarak haftayı 47. sırada bitirdi. Bu sonuç, Fox'un o hafta aldığı en yüksek ikinci izlenme oranıydı.^[9]

Scrabble oynarken Bart'ın uydurduğu "Kwyjibo" kelimesi, Melissa adındaki makro virüsün yaratıcısına ilham verdi.^[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d Richmond, Ray (1997). The Simpsons: A Complete Guide to our Favorite Family. Harper Collins Publishers. ss. 18. ISBN 0-00-638898-1.
^ ^a ^b ^c ^d Martyn, Warren; Wood, Adrian (2000). "Bart the Genius". BBC. 4 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2007.
^ Brooks, James L. (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Some Enchanted Evening" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.
^ Groening, Matt (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Some Enchanted Evening" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Vitti, Jon (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Bart the Genius" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.
^ ^a ^b Jankiewicz, Pat. "Jon Vitti." Comic Scene #17, Şubat 1991.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Groening, Matt (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Bart the Genius" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Silverman, David (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Bart the Genius" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.
^ Buck, Jerry (19 Ocak 1990). "ABC's 'Roseanne' takes first place in Nielsen ratings". St. Petersburg Times. s. 5D.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

IMDb'de "Dahi Bart"

[book-1] Richmond, Ray (1997). The Simpsons: A Complete Guide to our Favorite Family. Harper Collins Publishers. ss. 18. ISBN 0-00-638898-1.

[bbc-2] Martyn, Warren; Wood, Adrian (2000). "Bart the Genius". BBC. 4 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2007.

[3] Brooks, James L. (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Some Enchanted Evening" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.

[4] Groening, Matt (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Some Enchanted Evening" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.

[Vitti-5] Vitti, Jon (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Bart the Genius" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.

[interview-6] Jankiewicz, Pat. "Jon Vitti." Comic Scene #17, Şubat 1991.

[Groening-7] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Groening, Matt (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Bart the Genius" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.

[Silverman-8] Silverman, David (2001). The Simpsons The Complete First Season DVD'sinde "Bart the Genius" için yapılan yorumlar (DVD). 20th Century Fox.

[9] Buck, Jerry (19 Ocak 1990). "ABC's 'Roseanne' takes first place in Nielsen ratings". St. Petersburg Times. s. 5D.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Bart the Genius nedir?, Bart the Genius anlamı nedir?, Bart the Genius ne demektir?