Nielsen Reytingleri veya Nielsen İzleyici Oranları, ABD'de televizyon yayınları izleyici kitlesinin büyüklüğü ve bileşimini belirlemek amacıyla Nielsen Media Research tarafından geliştirilmiş izleyici ölçüm sistemleridir. Nielsen Media Research Arthur Nielsen tarafından kurulmuştur.

A. Nielsen'in kariyeri 1920'lerde marka reklam analizi yapmakla bağlamış, 1930'larda radyo pazar analizi sahasına yönelmişti. Nielsen, radyo programlarının pazarları konusunda istatistikler vermeyi amaçlayan Nielsen İzleyici Oranlarını ("reyting"lerini) geliştirerek bu çalışmalarını sonuçlandırdı. 1950'de Nielsen televizyona kaydı, kendisi ve şirketinin radyo için geliştirmiş olduğu yöntemleri kullanarak bir televizyon programları için bir ölçüm sistemi geliştirdi. Bu yöntem o zamandan beri tüm dünyada televizyon endüstrisi tarafından kullanılan izleyici ölçüm bilgilerinin başlıca kaynağı olmuştur.

İzleme ölçümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Nielsen televizyon izleme ölçümleri iki yolla toplanabilir:

1. "Günlük yönteminde", bir hedef izleyici kitlesinin üyeleri kendi izleme veya dinleme davranışlarını kaydeder. Farklı demografik gruplar hedeflenerek oluşturulan istatistik modeller, belli bir program, istasyon ve program zamanının izleyici kitlesinin şeklini ortaya çıkarır.

2. Teknolojik olarak daha karmaşık bir sistem, AGB Nielsen'ın tescilli ismiyle bilinen Peoplemeter (İngilizce people meter = insan metre) televizyon metreleri (İng. Set Meters; reyting ölçer) kullanır, bunlar seçilmiş evlerindeki televizyonlara takılı küçük cihazlardır. Bu cihazlar ev halkının izleme davranışlarını kaydeder ve her gece, evin telefonuna bağlı bir iletişim birimi aracılığıyla, bu bilgiyi Nielsen'e iletir. Bu teknolojik sistem, kişilerin televizyon seyretme alışkanlıklarının pazar araştırmacıları tarafından dakika dakika incelenmesini sağlar. Bu televizyon metrelerine ek olarak, izleyici izleme cihazları, "insan metre"ler (İng, "people meter") gibi, ev halkının izleme davranışlarını çeşitli demografik gruplara göre ayırabilmesini sağlamıştır.

Yeni teknolojiler televizyon izleme biçimlerini etkilemiştir. 2005'te Nielsen, TiVo gibi dijital video kayıt araclarının kullanımını da ölçmeye başladı. İlk sonuçlar, yayın saatinden sonraya kaydırılmış izlemenin televizyon izleme oranlarına önemli etkisi olduğunu göstermiştir. Bu bulgular, reklam ücretlerinin belirlenmesinde TV yayımcıları ile reklamcılar arasında anlaşmazlıklara yol açmıştır.^[1]

İzleme oranı, payı ve toplam izleyiciler[değiştir | kaynağı değiştir]

En çok belirtilen Nielsen sonuçları iki ölçüm içerir: izleme oranı ve izleme payı.^[2][3][4][5] 2008 Eylül ayında ABD'de 114.5 milyon televizyonlu ev bulunmaktaydı. Tek bir ulusal reyting puanı toplam sayının yüzde biri, yani 2006-07 sezonu için 1.145.000 eve karşılık gelir.

Pay, kullanılmakta olan televizyonlar içinde o programı izleme oranıdır. Örneğin, Nielsen bir programın 9.2/15 puanları verirse, bu demektir ki, program süresi zarfında televizyonlu evlerin ortalama olarak %9,2'si bu programı izlerken, televizyon çalışmakta olan evlerin %15'i aynı zaman aralığında bu programı izlemekteydi. Nielsen her ağustos ayında gelecek televizyon sezonu için toplam televizyonlu ev sayısını yeni baştan kestirir. İzleme oranı (İng. rating), tüm televizyonların belli bir programı izleme yüzdesidir, pay oranı (İng. share) ise kullanılmakta olan televizyonlar arasında kaç tanesinin bell bir programı izleme yüzdesidir.^[6] İzleme oranları örneklemeye dayalı olduğu için, seyredilen bir programın pay oranın 0 olması mümkündür. CNBC programı McEnroe bunun bir örneğidir.^[7]

Önemli olan bazı diğer terimler şunlardır:

• Erişim (İng. reach): Belirli bir zaman diliminde bir kanalın en az bir dakikasını izlemiş olan farklı kişilerin oranı.^[5]
• Ortalama izleme süresi (average time spent): İzleyicilerin belirli bir zaman diliminde bir kanalı ortalama izleme süreleri.^[8]
• Toplam izlenme oranı (Gross Rating Point): Belirli bir zaman diliminde birkaç kere gösterilen bir reklamın elde ettiği izleme oranlarının toplamı. Örneğin, beş kere gösterilen bir reklamın izlenme oranları sırasıyla %1, %1, %2, %3, %3 ise, toplam izlenme oranı %10 olarak hesaplanır.^[5]

Demografik[değiştir | kaynağı değiştir]

Nielsen Media Research ayrıca belli demografik gruplar hakkında istatistik döküm yapar çünkü reklam tarifeleri yaş, cinsiyet, ekonomik sınıf, etnik köken ve coğrafi bölgeye bağlıdır. Çoğu ürün için genç izleyiciler daha tercih edilir, ama bazı durumlarda daha yaşlı ve varlıklı izleyiciler veya erkek yerine kadın izleyiciler tercih nedeni olabilir.

Genelde 18-49 yaş aralığındaki izleyici sayısı, toplam izleyici sayısından daha önemli sayılır.^[9] Advertising Age dergisine göre, ABD'de 2007-08 sezonunda Grey's Anatomy reklam başına $419,000 alabiliyordu, buna karşın CSI dizisi $248,000 alabiliyordu. Oysa CSI'nin izleyici sayısı öbüründen ortalama 5 milyon daha fazlaydı.^[10] Gençlerce daha fazla seyredilen Friends dizisinin reklam ücreti Murder, She Wrote dizisinin üç katı olmuştur, o sezon yayına çıktıklarında seyirci sayıları yaklaşık eşit olmasına rağmen.^[9]

Reklam izleme oranları[değiştir | kaynağı değiştir]

Nielsen ayrıca bir programdaki reklam bölümleri için ortalama izleme oranları da rapor eder. Bu "reklam reytingleri" hizmeti ilk 2007'de başladı. Ayrıca, Nielsen, programları kaydedip başka zamanda seyreden izleyiciler için bu bilgileri farklı zaman dilimlerine göre bölerek de sunmaktadır.^[11] C3, 2007'de başlatılmış bir diğer hizmettir. C3, canlı yayındaki reklam dakikalarındaki ortalama izleme oranı artı üç günlük dijital video kayıt izlemelerdeki reklam izleme oranıdır.^[12]

Sweeps[değiştir | kaynağı değiştir]

Nielsen izleyici oranlarını ölçmek için iki tip cihaz kullanır. Televizyon metreleri hangi kanala ayarlı olduğunu kaydeder, izleyici metreleri ise bir adım daha ileri gidip izlenen kanala ek olarak, onu izleyen kişileri de kaydeder.

Buna ilaveten kişilerin izleme bilgilerini toplamak için izleme günlükleri de kullanılır. Bazı küçük pazarlarda ise sadece kâğıt günlükler kullanılır. ABD'de her yıl, kasım, şubat, mayıs ve temmuz ayları için yaklaşık 2 milyon kâğıt günlük işler. Bu dönemlerde evlere 7 günlük kayıt defterleri postlanır (dijital video kayıt yapan evler için 8 günlük kayıt defterleri postalanır) ve o hafta boyunca her bir televizyonda kimin hangi programı izlediğinin çeteresi tutulur. O ayın sonunda tüm haftaların izleme verileri birleştirilir. Bu yerel izleme bilgileri sayesinde yerel televizyon istasyonları, kablo TV operatörleri ve reklamcıları, program oluşturma ve reklam verme konusunda kararlarını verirler. Bu anket tüm ülkeyi kapsadığı için bu süreç ABD'de "sweeps" olarak bilinir (İngilizce sweeping, yani "kaplamacı", "şümullu" teriminden türetme).

İzleme ölçümünün eleştirileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Nielsen reyting sisteminin doğruluğu ve taraflılığı hakkında çeşitli eleştiriler vardır. 2006'da Nielsen bu eleştirilere cevaben örnekleminde bulunan kişilerin her türlü izleme alışkanlıkları ölçmek için yepyeni yöntemler kullanacağını açıkladı.

İzleyiciler Nielsen örneklemenin içinde yer aldıklarının farkında oldukları için, tepki yanlılığı meydana gelebilir, bu durum onların televizyon seyretme ve seyrettiklerini kaydetme alışkanlıklarına etki edebilir. Elektronik cihazlarla belirlenen izleme oranları da tepki yanlılığı daha azdır; günlüğe kaydedilen, beyana dayanan izleme oranlarının, elektronik kayıtlı izleme oranlarından daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bu olgu özellikle haber programları ve popüler programlarda gözlemlenmiştir. Ayrıca, gündüz ve gece geç saatlerdeki izleme oranlar günlükte düşük gösterilmektedir.

Nielsen izleyici ölçüm sisteminin bir diğer eleştirisi, zleyici kitlesinin ev dışında (örneğin öğrenci yurtlarında, bekleme salonlarında, kahve ve lokantalarda) ölçülmemesidir. İnternet üzerinden TV seyri Nielsen istatistiklerinin değinmediği bir diğer etkinliktir. Bazı televizyon kanalları İnternet üzerinden program yayını yapmaktadır, ayrıca Apple iTunes, atomfilms, YouTube gibi sitelerde önemli miktarda video programlama bulunmaktadır. Bunların bir kısmı paralı, bir kısmı reklam finansmanlıdır. Web siteleri bir sitenin popülerliğini Web sayaçları ile ölçebilseler de, izleyici demografik bilgilerine sahip değillerdir. Nielsen bu izleyicileri takip edebilmek ve pazar araştırma hizmetlerini genişletmek için 2007'de NetRatings şirketini satın aldı.^[13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• AGB Nielsen Media Research şirketinin Türkçe Web sitesinde3 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• AGB Nielsen'in TV İzleme Ölçüm yöntemleri hakkında bir sunumu^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Reyting hesaplama örnekleri22 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Nielsen Media: FAQs - About the "Sweeps"23 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Slate (dergi): How Does Sweeps Week Work? (16 Şubat 2004)
• Nielsen Global Technology and Information Center sitesi19 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Nielsen Media Research: Everyone Counts
• Nielsen'in Anytime Anywhere Medya Ölçüm girişimi hakkında bilgi1 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..