Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. Lütfen çeviriyi geliştirmek için yardım edin. (Ekim 2020)

Atom Çağı ya da Atom Devri genellikle 16 Temmuz 1945 II. Dünya Savaşı'nda ilk nükleer (atom) patlamasından sonraki tarihi dönemi tanımlamak için kullanılan bir ifadedir. 1933 yılında nükleer zincir reaksiyonları hipotez olmasına rağmen ve ilk yapay kendi kendini imha edebilen nükleer zincir reaksiyonu (Chicago Pile-1) Aralık 1942 yılında yer almıştı.^[1] Trinity testi ve onu takip eden Japonya’daki II. Dünya Savaşı'nı bitiren Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası saldırısı nükleer teknolojinin ilk büyük ölçekli kullanımını temsil eder ve derin sosyo-politik düşünce değişikliklerini ve teknolojinin gelişimini başlatmıştır. Atom gücü ilerlemenin ve modernliğin bir özeti olarak görüldü. Ancak, nükleer rüya vadedildiğinden kısa sürdü çünkü nükleer teknoloji silahlanma yarışından Çernobil reaktör kazası ve Three Mile adası kazası, bomba tesisi temizleme ve bitki atık imhası gibi çözülmemiş bir dizi sosyal sorunlara neden oldu.^[2]

İlk yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]

1901 yılında Frederick Soddy ve Ernest Rutherford radyoaktivite enerji salınımını içeren atomları bir türden diğerine değiştiren bir sürecin parçası olduğunu keşfettiler. Soddy radyoaktivite enerjisini potansiyel tükenmez enerji kaynağı olduğunu popüler dergilere yazdı. İnsan ihtiyaçlarının karşılanması için küresel, ütopik bir teknoloji olarak nükleer enerjiye sahip olmak atom çağının o zamandan beri yinelenen vaadi olmuştur. Ancak Soddy bu atom enerjisinin tehlikeli yeni silahlar yaratmak için kullanılacağını gördü.^[3][4] Nükleer zincir reaksiyonu kavramı nötron keşfinden hemen sonra, 1933 yılında varsayılmıştır. İlk yapay kendi kendini imha edebilen nükleer zincir reaksiyonu (Chicago Pile-1 ya da CP-1) Aralık 1942 yılında gerçekleşti.^[1] Bir bilim yazarı David Dietz, araçların haftada iki ya da üç kez gaz tankı dolumu yerine atom enerjisinin bir vitamin hapı büyüklüğündeki bir peletle bir yıl seyahat edilebileceğini yazdı. Atom Enerjisi Başkanı Glenn T. Seaborg nükleer güç dünyadan aya yapılan seferler, yapay kalpler, SCUBA dalgıçlar için plütonyum ısıtmalı yüzme havuzları ve çok daha fazlası olacak diye yazdı.^[5]

II. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Atom çağı ifadesi New York Times muhabiri, ilk nükleer silahı geliştirdiği Manhattan Projesi için resmi gazeteci olan, William L. Laurence tarafından kullanıldı.^[6][7] Hem Trinity testi hem Nagasaki bombalanmasına tanık oldu ve yeni silahın erdemlerini öven bir yazı dizisi yazmaya devam etti. Bombalama öncesi ve sonrasında yaptığı raporla ABD'de teknoloji bölümü motive gelişiminde ve Sovyetler Birliği'nde nükleer teknolojinin potansiyeli hakkında kamu bilincini destekte yardım etti. Sovyetler Birliği 1949 yılında ilk nükleer silahı test etmeye başladı. 1949 yılında, ABD Atom Enerjisi Komisyonu Başkanı David Lilienthal atom enerjisi sadece yeni bir enerji için arama değil daha da önemlisi insanın tüm yaşamı canlandırabilecek insanlık tarihinin başlangıcı diye belirtti.

1950'ler[değiştir | kaynağı değiştir]

Gelecekte tüm güç jeneratörleri doğada atom olacağına inanılan nükleer iyimserlik duygusu 1950'lerde popülerlik kazandı. Yiyeceklerin korunması için gıda ışınlanmasından nükleer tıpa kadar olumlu ve verimli bir şekilde her şeyin bir tür nükleer güç kaynağı olarak kullanılacağı yönünde genel bir duygu vardı. Atom enerjisi, susamışlar için arıtılmış su, açlar için sulanmış çöl, uzayın derinliklerine yıldızlara seyahat için güç sağlayacağı barış ve bereketli bir çağ olacaktı. Bu kullanım atom çağını ilk tunç ya da demir eritme veya sanayi devriminin başlangıcı gibi teknolojik ilerlemenin önemli bir adımı kılacaktı. Bu arabaları bile içeriyordu, 1958 yılında Ford un liderliğinde halka Ford Nükleon konsept arabaları sergilendi. Ayrıca ABD federal hükûmetinin bile araştırma için 1,5 milyar dolar harcadığı her zaman bulunabilen golf topu ve nükleer güç uçakları vaadi vardı. Nükleer politika neredeyse kolektif bir teknokratik fantezi oldu, ya da en azından fantezilerle sürdürüldü. Her atomu parçalama fikri mucitler ve politikacılar üzerinde neredeyse büyülü bir etki yapıyordu. Birisi bu tür şeylerin yapılabileceğini hafif güvenilir bir şekilde söyler söylemez insanlar kendilerini yapabileceklerini çabucak ikna ettiler.

Kronoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Keşifler ve gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1896 — Henri Becquerel uranyumun fotoğraf filmini karartmak için bilinmeyen radyasyon yaydığını fark eder.
• 1898 — Marie Curie toryumun benzer bir radyasyon yaydığını keşfeder. Bunu radyoaktivite olarak adlandırır.
• 1903 — Ernest Rutherford atom enerjisinin olasılığı konuşmaya başlar
• 1905 — Albert Einstein kütle enerji denkliği gibi radyoaktivite olgularını açıklayan özel görelilik kuramını formüle eder.
• 1911 — Ernest Rutherford alfa parçacıkları ile yaptığı deneylere dayanarak atom çekirdeğinin yapısı hakkında bir teori formüle eder.
• 1934 — James Chadwick nötronu keşfeder.
• 1934 — Enrico Fermi uranyumu yavaş nötronlarla bombardımana başlar; Ida Noddack uranyum çekirdeğinin hızlı nötronlarla bombardıman edilirse kırılacağını tahmin etti.(Fermi bunu izlemez çünkü onun matematiksel tahminleri bu sonuca uygun değildi.)
• 17 Aralık 1938 — Otto Hahn ve onun asistanı Fritz Strassmann uranyumu hızlı nötronlarla bombardıman ederek deneysel olarak keşfederler ve radyokimyasal yöntemler ile nükleer fisyonu kanıtlarlar.
• 6 Ocak 1939 — Otto Hahn ve Fritz Strassmann keşifleriyle ilgili ilk raporu Alman deneme "Die Naturwissenschaften de yayınlarlar.
• 10 Şubat 1939 — Lise Meitner ve yeğeni Otto Frisch Frish tarafından bahsedilen nükleer fisyon teriminin ilk teorik yorumunu İngiliz deneme Doğa da yayınlarlar
• 11 Ekim 1939 — Amerika Birleşik Devletleri nin atom bombası inşasından bahseden Einstein–Szilárd mektubu Başkan Franklin Delano Roosevelt teslim edilir. Roosevelt 6 Aralık 1941 tarihinde bir atom bombası inşa emrini imzalar.
• 26 Şubat 1941 — Glenn Seaborg ve Arthur Wahl tarafından plütonyumun keşfi.
• Eylül 1942 — General Leslie Groves Manhattan Projesinden ücret alır.
• 2 Aralık 1942 — Fermi liderliğinde ilk kendi kendini imha eden nükleer zincir reaksiyonu Amerika Birleşik Devletleri Chicago da yerini alır.

Barış için atomlar ^[1][değiştir | kaynağı değiştir]

• 8 Aralık 1953 — ABD Başkanı Dwight D. Eisenhower, BM Genel Kurul öncesinde yaptığı konuşmada, gelişmekte olan ülkelere nükleer güç sağlamak için barış için atomlar programını duyurur.
• 21 Ocak 1954 — İlk nükleer denizaltı USS Nautilus (SSN-571), New London yakınlarındaki, Connecticut, Amerika Birleşik Devletleri Thames Nehri'nin içine atılır.
• 27 Haziran 1954 — ilk nükleer santral Obninsk, SSCB yakınlarında işleme başlar.
• 17 Eylül 1954 — Lewis L. Strauss, ABD Atom Enerjisi Komisyonu Başkanı, nükleer enerjinin ölçmek için çok ucuz olacağını belirtiyor.
• 29 Eylül 1957 — 200+ kişi Çelyabinsk, Sovyetler Birliği'nde Mayak nükleer atık depolama tankı patlaması sonucu öldü. 270.000 kişi tehlikeli radyasyon seviyelerine maruz bırakıldı.
• 1957'den 1959'a Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri ICBM dağıtımına başlar.
• 1958 — nötron bombası, yani enerjik nötron radyasyonu olarak enerjinin nispeten büyük bir kısmını serbest bırakmak için özel olarak geliştirilen taktik nükleer silah türü, Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı Samuel Cohen tarafından icat edilmiştir.
• 1960 — Herman Kahn Termonükleer Savaş üzerine kitap yayınlıyor
• 12 Ekim 1962 — 28 Ekim 1962 - Küba Füze Krizi, dünyayı nükleer savaşın eşiğine getiriyor.
• 10 Ekim 1963 — Kısmi Deneme Yasağı Anlaşması, zemin üzerinde nükleer test yasaklanması, yürürlüğe girer.
• 26 Ağustos 1966 — Julich, Batı Almanya'da İlk çakıl yataklı reaktör hattı üzerine girer. (Bazı nükleer mühendisler çakıl yataklı reaktör tasarımının foratomic güç araçları olarak adapte edilebilir olduğunu düşündüler.)
• 27 Ocak 1967 — Outer Space Antlaşması uzayda nükleer silahların dağıtımını yasakladı.

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

1.^Barış için atomlar başlığı, burada yapılan işlemlerden dolayı konuya uygun olmamasına rağmen tarihsel olarak bu şekilde isimlendirilmiş olduğu için bu isimle yazılmıştır, İngilizce vikipedide de "Atoms for Peace" şeklinde isimlendirilmiştir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Presidency in the Nuclear Age"18 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., conference and forum at the JFK Library, Boston, October 12, 2009. Four panels: "The Race to Build the Bomb and the Decision to Use It", "Cuban Missile Crisis and the First Nuclear Test Ban Treaty", "The Cold War and the Nuclear Arms Race", and "Nuclear Weapons, Terrorism, and the Presidency".

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Annotated bibliography on the Nuclear Age at the Alsos Digital Library for Nuclear Issues.
• Atomic Age Alliance3 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., a volunteer group dedicated to preserving Atomic Age culture and architecture.
• The Nation in the Nuclear Age 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., a slideshow by The Nation.