Andrey İvanoviç Jelyabov (17 Ağustos 1851 Tavrida Guberniyası - 3 Nisan 1881, Sankt-Peterburg) Devrimci Narodnik, İmparator II. Aleksandr'ın suikastının organizatörlerinden Narodnaya Volya'nın bir üyesiydi.

Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Andrey İvanoviç Jelyabov, 17 Ağustos 1851'de Gornostayevka köyünde (şu anda Leninski bölgesi, Kırım) bir köylü köle ailesine doğdu. Jelyabov okumayı, büyükbabası Gavril Timofeevich Frolov tarafından öğrendi; Bunu öğrendikten sonra, toprak sahipleri Nelidov çocuğun eğitimine devam etmesine karar verdi. 1860'ta Jelyabov, Kerç bölge okulunu tamamladı ve daha sonra erkek Alexander'ın spor salonuna girdi. Spor salonunda Nikolay Çernışevskiy'nin romanını okuyarak ilk kez sosyalizm ile tanışmış oldu.

1869 yılında Jelyabov, Odessa'daki Novorossiysk Üniversitesi hukuk fakültesine girdi. Sosyalist öğrenci çevresinin aktif bir katılımcısıydı. 1871'de Jelyabov, öğretmeninin küfürlü konuşmasından kaynaklanan öğrenci isyanına öncülük etti, bunun için önce üniversiteden kovuldu ve daha sonra şehirden sınır dışı edildi. Ertesi yıl Jelyabov'un üniversiteye girmesine izin verilmedi. Rastgele derslerle öğrenimini sağlamak zorunda kaldı. Jelyabov " Çaykovski çemberi " F. Volhovski üyeleriyle bir araya geldi. 1873 yılında Olga Semyonovna Yahnenko ile evlendikten sonra Jelyabov, oğlu Andrey'in doğumunun ardından, Kiev eyaletine (Kiev Oblastı) taşındı. Burada Ukrayna devrimci örgütlerinin liderleriyle (milliyetçi bir örgüt olan Gromada'nın üyeleri dahil) bir araya geldi. Aynı yıl Odessa'ya döndü, Volhovski çemberinin bir üyesi oldu. 1874'te Pyotr Makareviç davasında tutuklandı, ancak daha sonra kefaletle serbest bırakıldı. Ardından 1877'de tutuklandı ve Sankt-Peterburg'a götürüldü. Burada, duruşma öncesi gözaltında, Sofya Perovskaya dahil olmak üzere birçok Narodnik ile tanıştı. 193 Yargılamaları'nda yargılandı. 23 Ocak 1878'de beraat etti. Sonra Jelyabov, köylüler arasında propaganda yapmaya devam ederek Podolsk eyaletinde yaşamaya karar verdi.

Köydeki propaganda sonuçlarını görmeyen diğer birçok Narodnik gibi Jelyabov da yavaş yavaş siyasi saldırıların gerekli olduğu sonucuna vardı. Haziran 1879'da Lipetsk Kongresi'ne katıldı, yeni partinin İcra Komitesi üyesi oldu. Daha sonra Jelyabov “Toprak ve Özgürlük” üyesi olarak kabul edildi, böylece Voronej Kongresine katılabildi. Bölünmeden sonra “Toprak ve Özgürlük” “Narodnaya Volya”'daki en aktif figürlerden biri haline geldi.

17 Kasım 1879'da Zaporijya yakınlarındaki imparator II. Aleksandr'ın Kırım'dan dönen trenini patlatarak başarısız suikast girişimine katıldı.

Şubat 1880'de, Stepan Halturin tarafından hazırlanan ve yürütülen Kış Sarayı'ndaki patlamanın organizatörlerinden biri olarak görev yaptı. 1880'de İcra Komitesi'nin gerçek liderlerinden biri oldu; çalışma, öğrenci ve askeri organizasyonlarda "Narodnaya Volya" organizatörlerinden biri halini aldı. Narodnaya Volya'nın çalışan üyeleri programının geliştiricilerinden biriydi. Narodnaya Volya'nın saldırı faaliyetlerini organize etmede başrol oynadı, İcra Komitesi üyesi ve imparatorluğun üst düzey yetkililerine karşı birçok suikast girişimi organizatörü olan A. D. Mikhailov'a ve iş arkadaşlarına karşı tanıklık eden devrimcilerin öldürülmesinde aktifti. Mihailov Aralık 1880'de tutuklandı. Tutuklanmasının ardından Yürütme Komitesi üyeleri. Jelyabov, S. Perovskaya, A. Yakimova, M. Frolenko A. Korba, L. Tikhomirov, II. Aleksandr'a karşı suikast girişimlerine devam ettiler.

1880 - 1881 yılında imparatorun bir sonraki suikast girişiminin hazırlanmasına öncülük etti. Nevski Prospekt ve Karavannaya Caddesi'nin köşesinde yer alan Bayan Messuro'nun mobilyalı odalarında Mihail Trigoni ile birlikte tutuklandı.

26 Mart'ta açılan Narodnaya Volya davasında diğer Narodnaya Volya üyeleri ile birlikte idama mahkûm edildi . Duruşmada savunma avukatını reddetti; mahkûmiyetlerini ve partinin programını ifade etmeye çalıştı ve sorgulamasında (“... halkın kurtuluşunun sebebine hizmet ettim. Bu Yıllardır tüm benliğim ile hizmet verdiğim benim tek mesleğim, “) ifadelerini kullandı.^[1]

Kişiliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Lenin, Jelyabov'u Robespierre ve Garibaldigibi büyük devrimcilerle eşit statülere koymaktadır.^[2] Ayrıca Ne yapmalı? Adlı çalışmasında Jelyabov hakkında yazdı.Kendisini devrimci hareketin “armatürlerinden” biri olarak tanımladı. Hitabetine vurgu yapmakla birlikte onu örnek almayacağını dile getirdi.^[3]

1 Mart 1881 tarihli Suç İşlemlerinde Hakim Senato Özel Varlığıyla Savcı Vekili, N.V. Muravyov, 28 Mart 1881 tarihli bir toplantıda kendisi hakkında şunları ifade etmektedir;

“Duruşmada ve içeriği iddianamede yer alan Jelyabov'un ifadesinde davanın ön soruşturması sırasında, daha önce belirttiğim bir özellik dikkat çekicidir. Bu özellik işinizi abartılı bir ışık altında sunma arzusudur. Organizasyona bir karakter verme arzusu,onu genişletme arzusu, kuruma sahip olmadığı bir karakter verme arzusu, açıkça söyleyeceğim ve partinin öneminden yararlanacağım ve kısmen sindirmeye çalışın. Fakat sanıkta ne birinci ne de ikinci başarılı. Bütün bu devrimci kahramanlık bildirimleri beyaz iplikle dikilir; Mahkeme, onların içinden çirkin gerçeği görüyor.Davanın verilerine dayanarak, kendimce genel bir düşünce yarattığım vakit, Jelyabov'un genel bir izlenimi oluşturduğumda, bana durumunun görünüşü hakkında dışarıya çok önem veren bir adam gibi geldi. Mahkemede, gurur iddiasıyla, yürütme komitesinin güveninden zevk aldığını söylediğinde, bizden önce devrimci hırslı bir kişi olduğumuza oldukça ikna olmuştum. ”.^[4]

Hatırası[değiştir | kaynağı değiştir]

Andrey Jelyabov'un ismi eski SSCB'nin birçok şehrinde sokaklara ve caddelere verildi. örneğin Smolensk'teki Jelyabov Meydanı, Pavlovsk'taki Jelyabov Caddesi . Lipetsk'teki Jelyabov. Ayrıca, Lipetsk, Bryansk, Voronej, İrkutsk, Kazan, Kaliningrad, Kineşma, Krasnoyarsk, Magnitogorsk, Mojaysk, Perm, Rıbinsk, Taganrog, Tver, Orenburg, Donetsk, Yevpatoriya, Kerç, Simferopol, Feodosia, Novoçerkassk sokaklarında da Jelyabov'un isimlerine rastlanmaktadır. Daha önce, Leningrad'daki (1991'e kadar) ve Samara'daki (2009'a kadar) sokakların da Jelyabov adı vardı.^[5] Ayrıca, Ustyujenski ilçesindeki bir köy adını Andrey Jelyabov'dan almıştır.^[6]

St. Petersburg'taki adresler[değiştir | kaynağı değiştir]

• 10.1880 - 02.27.1881 yıl - apartman binası, 2. Rota, d.15, apt. 4;
• 02.27.1881 yıl - P.N. Likhachev - Nevsky Prospect, 66, apt. 12.
• 1918'den 1991'e kadar Jelyabov Caddesi, Jelyabov ve Perovskaya'nın II. Aleksandr'a suikast girişimi hazırladığı Bolşaya Konyuşennaya Caddesi olarak adlandırıldı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Literatürde[değiştir | kaynağı değiştir]

• Daring / D. Valovoy, M. Valovaya, G. Lapşin. - M .: Mol. Muhafız, 1989. - 314 [6] c., Hasta. S.228-238.
• Краснов П. Н. Цареубийцы. — М.: Панорама, 1994. — ISBN 5-85220-396-3.
• Rejidin yargılanması. 1 Mart 1881 davası. V.V. Razbegayev tarafından düzenlenmiştir. Ed. onlar. N.İ. Novikova. Petersburg. 1. ve 2. ciltler. 2014. ISBN 978-5-87991-110-7, ISBN 978-5-87991-112-1
• Эдвард Радзинский. Князь. Записки стукача. — М.: АСТ, 2013. — ISBN 978-5-17-082193-8.

Filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

• “Valinin kızının tek aşkı” (belgesel, yönetmen Yelizaveta Truseviç, StoLent film şirketi, 2009).
• Sofia Perovskaya (film) - 1967'de Leo Arnstam'ın yönettiği Sovyet uzun metrajlı film.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

Genel

• Andrey İvanoviç Jelyabov. Biyografi için malzemeler. - М., 1930.
• Aşeşov N.P. Andrey İvanoviç Jelyabov. Biyografi malzemeleri ve özellikleri. - Пг. : Petrograd İşçi Sovyeti ve Kızıl Ordu Milletvekilleri baskısı, 1919.
• Voronski A.K. Jelyabov. - М., 1934.
• Davıdov Yu Mart. - М., 1959.
• Zaslavski D.A. İ. Jelyabov. - М. Л. .: Guise, 1925.
• Klejankin A. V. Andrey Jelyabov - "Halkın İradesi" nin kahramanı. - М. : Sosyo-ekonomik edebiyat yayınevi, 1959.
• Prokofyev V.A. Jelyabov. - М. : Genç Muhafız, 1965. (" Harika insanların hayatı ").
• Tihomirov L.A. İ. Jelyabov ve S. L. Perovskaya . - Rostov-on-Don: Don konuşma, 1906.
• Trifonov Yu V. Sabırsızlık: Andrey Jelyabov'un Hikâyesi. - М. : Politizdat, 1973. - 543 s., Ill. (" Alevli devrimciler "); 2. baskı, Rev. - 1974. - 543 s., Ill. aynı şey . - 1988. - 511 s .: Hasta.
• Daring / D. Valovoy, M. Valovaya, G. Lapshin. - М. : Mol. Muhafız, 1989. - 314 [6] c., Hasta. - S. 228-238.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Halkın İradesi sitesinde
• Chronos'ta11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Konuşma A.6 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Jelyabova Mart ayının ilk sürecinde6 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Açıklama A. VE. Senato özel huzurunda Jelyabov
• Anna Yakimova. Dava 1 Mart 1881.7 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Jelyabov, Perovskaya ve diğerlerinin süreci7 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• AT. Prokofyev Jelyabov ZhZL
• A. Voronski . "Jelyabov" Harika insanların biyografileri bir dizi. Moskova, 1934 Dergi ve gazete derneği.
• Nikolay Dorizo. “Andrey Jelyabov” (1970).
• YU.5 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. AT.5 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Trifonov “Sabırsızlık”5 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Anıt A. VE. Jelyabovu Köyü onları. Jelyabova, Ustyujenski bölgesi, Vologda bölgesi
• N. VE. Andreyev Anıtı A. VE. Jelyabov (Proje)
• “Pervartovtsev duruşmasında çizimler”
• Желябов Андрей Иванович   // Büyük Sovyet Ansiklopedisi   : [30 tonda]   / ch. ed. A.M. Prohorov .   - 3. baskı.   - M.   : Sovyet Ansiklopedisi, 1969-1978.
• 1 Mart 1881 tarihli dava. Jelyabov süreci, Perovskaya ve diğerleri: (hükümet raporu) / Sanattan. ve not. Leo Deutsch. SPb., 190622 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.