İzmir Atatürk Anıtı

İzmir Atatürk Anıtı
Koordinatlar	38°25′44″K 27°08′04″D / 38.42889°K 27.13444°D
Konum	Cumhuriyet Meydanı; İzmir, Türkiye
Tasarlayan	Pietro Canonica
Tür	Anıt, heykel
Malzeme	Afyon mermeri, Bronz
Açılış tarihi	27 Temmuz 1932
Adandığı	Mustafa Kemal Atatürk

İzmir Atatürk Anıtı, İzmir Cumhuriyet Meydanı'na Millî Mücadele'yi temsil etmek üzere 1932'de dikilmiş anıttır.

İzmir valiliği ve belediye tarafından İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica'ya yaptırılmıştır. Anıt, koyu kırmızı renkli Afyonkarahisar mermerinden bir kaide üzerinde Mustafa Kemal Atatürk'ün "Ordular, İlk Hedefiniz Akdeniz’dir İleri!" emrini verdiği anı betimleyen atlı bronz heykelden oluşur. Kaidenin üç cephesinde Kurtuluş Savaşı ve zafer konulu bronz kabartma vardır.

Anıtın yapımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Anıt, valilik ve belediyenin 1929'daki ortak kararı ile yapılmıştır. Başlangıçta bir yarışma açılması düşünüldüyse de yarışma açmanın süreyi uzatacağı göz önüne alınarak anıt, İstanbul'daki Taksim Cumhuriyet Anıtı'nı da yapmış olan İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica'ya sipariş edildi. İzmir Belediyesi ile sanatçı arasındaki ilişkileri, İzmir'e yerleşmiş İtalyan uyruklu bir tüccar olan Isperco yürüttü.^[1]

Anıtın yapımından sorumlu bir komisyon oluşturuldu ve anıtın özelikleri saptandı. Komisyon, anıtın yüzünün Akdeniz'e dönük olmasına; etrafında Kurtuluş Savaşı'nı ve inkılabı canlandıran eserler bulunmasına karar verdi. Komisyon üyesi Tahsin Sermet Bey, Aralık 1929'da Canonica ile anlaşmak üzere Roma'ya gitti. Bu görüşmeden sonra Canonica, 1930 yılının Mart ayında heykelin maketi ile İzmir'e geldi. Heykel, Roma'da yapıldı. Kaidesi ise mimar Asım Kömürcü tarafından hazırlandı.

Heykelin açılış töreni 27 Temmuz 1932'de gerçekleşti.^[2]

Atatürk heykeli[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaide üzerinde Mustafa Kemal Paşa at üzerinde mareşal üniformalı olarak sol eliyle atının dizginlerini tutarken sağ eliyle denizi gösterir vaziyette tasvir edilmiştir. Bu duruş, Atatürk'ün "Ordular ilk hedefiniz Akdenizdir . İleri!" emrini verdiği anı simgelemektedir.^[1]

Bronz kabartma[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaidenin üç cephesinde Kurtuluş Savaşı ve zafer konulu bronz kabartma vardır.

Ön yüzde, Kurtuluş Savaşı'na katılan kahraman kadın ve askerlerimiz betimlenmiştir. Ön düzlemde ayyıldızlı bayrağı taşıyan beli hançerli kahraman bir köylü kızı İzmir yolunda ilerlerken görülmektedir.

Kaidenin sağ yan kısmında bulunan kabartma Kemalpaşa yolunda Belkahve mevkiinden ordunun İzmir'e yürüyüşünü gösterir. Dört askerin bir topu iple dağın tepesine çıkarmaya çalışmasının gösterildiği bu sahnede, ayrıca silah yüklü bir kağnı ve uzaktan İzmir Körfezi görülür. Mustafa Kemal Paşa ise Belkahve mevkiindeki asırlık çınar ağacı altındaki çeşmeden avuçlarıyla su içerken gösterilmiştir.

Kaidenin sol yanındaki kabartmada, Türk ordusunun İzmir'e girişinin halkta uyandırdığı sevinç betimlenmiştir. Tüfeğini havaya kaldırmış bir Türk askeri ve cepheden dönen oğluna sarılmış bir ihtiyar, savaştan dönen babalarını kucaklamaya koşan çocuklar, asker oğlunu kavuşmanın sevinciyle kollarını havaya kaldırmış başı örtülü kadın gibi ayrıntılar işlenmiştir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çelebi, Mevlüt (2014). İzmir Gazi Heykeli (PDF). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. ISBN 9789751626271. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2020.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Atatürk Anıt ve Heykelleri, İzmir Atatürk Anıtı, Isteataturk.com sitesi, 07.07.2010, Erişim tarihi:04.07.2012". 8 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta İzmir Atatürk Anıtı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

[isteataturk-1] "Atatürk Anıt ve Heykelleri, İzmir Atatürk Anıtı, Isteataturk.com sitesi, 07.07.2010, Erişim tarihi:04.07.2012". 8 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.

[1]

[2]

g t d Atatürk anıtları
Heinrich Krippel	Büyük Utku Anıtı (Afyonkarahisar, 1936) Konya Atatürk Anıtı (Konya, 1926) Onur Anıtı (Samsun, 1931) Sarayburnu Atatürk Anıtı (İstanbul, 1926) Zafer Anıtı (Ankara, 1927)
Pietro Canonica	Atlı Atatürk Anıtı (Ankara, 1927) İzmir Atatürk Anıtı (İzmir, 1932) Mareşal Atatürk Anıtı (Ankara, 1927) Taksim Cumhuriyet Anıtı (İstanbul, 1928)
Kenan Yontunç	Edirne Atatürk Anıtı (Edirne, 1931) Gazi Mustafa Kemal Anıtı (Mersin, 1934) Mersin Atatürk Anıtı (Mersin, 1944)
Nijat Sirel	Bursa Atatürk Anıtı (Bursa, 1931)
Tankut Öktem	Zafer Anıtı (Gazimağusa) (Gazimağusa, 1979) Atatürk ve Şerife Bacı Anıtı (Kastamonu, 1990)
Tamer Başoğlu	Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı (İzmir, 1973)
Harun Atalayman	Atatürk Maskı (İzmir, 2009)
Remzi Savaş	Atatürk ve Gençlik Anıtı (Ankara, 1991)
Yavuz Görey	İstanbul Üniversitesi Atatürk ve Gençlik Anıtı (İstanbul, 1955)
Şadi Çalık	ODTÜ Atatürk Anıtı (Ankara, 1966)
Gürdal Duyar	Uşak Atatürk Anıtı (Uşak, 1965) Burhaniye Atatürk Anıtı (Burhaniye, 1967) Kayseri Atatürk Anıtı (Kayseri, 1974)
Hüseyin Gezer	Antalya Ulusal Yükseliş Anıtı (Antalya, 1964)
Anton Hanak Joseph Thorak	Güvenlik Anıtı (Ankara, 1935)
Diğerleri	Artvin Atatürk Heykeli Atatürk Anıtı (Canberra) Atatürk Maskı (Antalya) Girne Atatürk Anıtı Mustafa Kemal Atatürk Anıtı (Beerşeba) Mustafa Kemal Atatürk Anıtı (Yehud) Mustafa Kemal Atatürk Heykeli (Bakü) Mustafa Kemal Atatürk Heykeli (Meksiko) Rize Atatürk Anıtı Eskişehir ulus anıtı Atatürk Anıtı (Kadıköy) Atatürk Heykeli (Gülhane Parkı) Atatürk Heykeli (Washington, DC) Atatürk Heykeli (Türkiye Büyükelçiliği, Washington) Atatürk Anıtı (Almatı) Atatürk Anıtı (Astana) Atatürk Ormanı (İsrail)

İzmir Atatürk Anıtı nedir?, İzmir Atatürk Anıtı anlamı nedir?, İzmir Atatürk Anıtı ne demektir?