İsa Çelebi
Osmanlı padişahı (iddia, Fetret Devri)
Hüküm süresi	y. Ocak 1403 - Mayıs 1403
Önce gelen	I. Bayezid
Sonra gelen	Süleyman Çelebi (fiili) I. Mehmed (resmî)
Doğum	1377
Ölüm	1406 Eskişehir
Defin	Yıldırım Bayezid Camii, Bursa
Babası	I. Bayezid
Annesi	Devletşah Hatun

İsa Çelebi (d. 1380 - ö. 1406), Osmanlı sultanı Yıldırım Bayezid ile Devlet Şah Hatun'un oğludur.^[1] Ankara Savaşı'ndan sonra 1402–1413 döneminde ortaya çıkan Fetret Devri başında Bursa ve civarlarında Timur beratı ile hükümdarlık yapmış ama sonra kardeşi Mehmed Çelebi tarafından 1403 yılında saf dışı bırakılmıştır. İsa Çelebi hükümdarlığı tekrar eline geçirmek için başarısız kalan birkaç girişim daha yapmış ama sonunda 1406 yılında Eskişehir'de öldürülmüştür.

Bursa'da hükümdarlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

İsa Çelebi daha çok küçük çocuk yașlarında iken 1390'da Antalya merkezli Teke sancakbeyi olarak atandı. Ankara Muharebesi'ne sancak askeri olarak katıldı. 28 Temmuz 1402'de Çubuk Ovası'nda yapılan savaşa babası Yıldırım Bayezid'in komuta ettiği merkez cenahında savaştı. Timur'un sol cenah komutanı Şahruh Mirza altındaki birliklerin yaptıkları seri manevralarla Osmanlı ordusu kuşatma altına alındı. Osmanlı vezirleri bu kuşatmayı yararak, İsa Çelebi (ve kardeşleri olan Süleyman Çelebi ve Mehmet Çelebi'nin) muharebe alanından kaçmalarını sağladılar.^[2]

Ankara Muharebesi'nde yenilgiden hemen sonra İsa Çelebi önce Balıkesir (Karesi) civarında yerleşti. Timur ordusu Bursa şehrine yürüyüp şehri ele geçirip talan etti. Sonra kardeşi Musa Çelebi Bursa'da Timur'un beratı ile emir olarak hükûmet sürmeye başladı. İsa Çelebi Bursa'yı eline geçirmek için kardeşi ile mücadeleye girişti. Musa Çelebi önceki çatışmalarda üstün geldi. Fakat sonra Balıkesir civarında yapılan bir çarpışmada İsa Çelebi galip gelip Bursa'da Timur'dan beratlı emir olarak hüküm sürmeye başladı.^[3]

Amasya'da bulunan kardeşi Mehmet Çelebi 1403'te Yıldırım Beyazid zamanının ünlü komutanlarından olan Subaşı Eyne Bey'in tavsiyesini uyarak İsa Çelebi'ye bir mektup gönderdi. Anadolu topraklarının ikisi arasında bölüşülmesini önerdi. İsa Çelebi bu öneriyi kabul etmedi ve "ulu karındaş" kendisi olması nedeniyle hükümdarın kendisi olduğunu savundu. Amasya'dan askeri ile Mehmed Çelebi Bursa'ya geldi. İsa Çelebi Mehmet Çelebi ordusu ile Ulubat Muharebesi'ne girişti. Bu muharebeyi İsa Çelebi kaybetti; hükümdarlığı bırakıp Bursa'dan ayrılmak zorunda kaldı.^[2]

Hükümdarlığı tekrar ele geçirmek için girişimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulubat Muharebesi'nden sonra İsa Çelebi önce Yalova'ya, oradan da İstanbul'a gitti. İmparator II. Manuil Avrupa'da bulunmaktaydı. Ortak imparator ve taht naibi olan VII. İoannis, Emir Süleyman ile 1403 başında Bizans için çok elverişli yeni bir anlaşmayı imzalamıştı. Bu anlaşmaya göre Edirne'de meşru olarak Osmanlı Sultanı namı ile hüküm süren Emir Süleyman'ın, İmparator'dan İsa'yı kendisine göndermesini istedi. İsa Çelebi böylece Edirne'ye ulaştı. Emir Süleyman kendi saltanatına en büyük rakibi o zaman Bursa'da hüküm suren Mehmed Çelebi'yi görmekteydi. Onu elimine ettirmek için kardeşi İsa Çelebi'ye güçlü bir ordu vererek Bizans desteğiyle Anadolu'ya geçmesini sağladı.^[2]

Başında İsa Çelebi'nin bulunduğu bu ordu Anadolu'da ilerleyip Balıkesir yöresini ele geçirdi. Daha sonra Beypazarı önünde Karamanoğulları'nın gönderdiği bir birlikle savaşa geçerek bu catışmada galip geldi. Bunu takipen Bursa önlerine geldi. Bursa halkı Mehmed Çelebi'nin idaresinden hoşnuttular. Bazı kaynaklara göre şehirlerinin İsa Çelebi eline geçmesini önlemek için şehir ileri gelenleri şehirde yangınlar çıkarttılar. Ama başka kaynaklar Bursa'yı ele geçirmeyeceğini anlayan İsa Çelebi'nin şehirde bulunan taraftarlarına yangın çıkarma emri verdiğini bildirirler. Bursa önünde İsa Çelebi'nin ordusu ile Mehmed Çelebi'nin ordusu arasındaki muharebede tekrar yenilen İsa Çelebi kaçmak zorunda kaldı.^[2]

Kaçan İsa Çelebi, Candaroğlu İsfendiyar Bey'in yanına sığındı. İsa Çelebi ve Candaroğlu İsfendiyar Bey birlikleri ile Ankara üzerine yürüdüler ama Gerede'de Mehmet Çelebi'nin yaklaşık 10.000 askerlik ordusu ile karşılaşıp yapılan muharebede yenilgiye uğrayıp geri çekildiler.^[2]

Beyliklerini Timur'dan geri alan Aydınoğlu Cüneyd Bey, Saruhan Beyi Hızırşah Bey, Menteşe Beyi İlyas Bey ve Candaroğlu İsfendiyar Bey kardeşi Mehmed Çelebi'ye hücum etmesi için İsa Çelebi'ye destek verdiler. Bunlardan topladığı ordu ile İsa Çelebi 1404-1405 arasında üç defa Bursa'ya hücuma geçti. Ama her seferinde Mehmet Çelebi'ye yenilip geri çekildi.^[2][4]

İsa Çelebi en son girişimi başarısız kalıp ordusu dağılınca Karamanoğlu'na sığındı. Karamanoğlu, İsa Çelebi ile Mehmet Çelebi arasında bir seçim yapmak zorunda kaldı. Anadolu'da çok güçlenmiş olan Mehmed Çelebi aleyhtarı harekete geçmemeyi tercih etti. Mehmet Çelebi ile bir anlaşma yapıp İsa Çelebi'yi sınırları dışına çıkardı.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Atalarının yurdu olan Sultanönü'ne gelen İsa Çelebi bir süre burada saklandı. Ama 1406'da İsa Çelebi'nin Eskişehir'de bir hamamda olduğu Mehmed Çelebi adamları tarafından öğrenildi. Bunların hamama yaptığı baskında İsa Çelebi yakalanıp öldürüldü. Bursa'ya getirilen cesedi Murad Hüdavendigâr türbesi kenarına gömüldü. Mehmed Çelebi kardeşini öldüren adamları astırdı.

Böylece 1406'da Osmanlı Devleti, Anadolu'da Mehmed Çelebi ve Rumeli'de Süleyman Çelebi olmak üzere ikiye bölündü.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Fetret Devri
• Süleyman Çelebi
• Musa Çelebi
• Mehmed Çelebi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnot

Genel

• İnalcık, Halil (2008), Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN 975-08-0588-7.
• Kastritsis, Dimitris (2007), The Sons of Bayezid: Empire Building and Representation in the Ottoman. Civil War of 1402-1413, Brill, (İngilizce) ISBN 978-90-04-15836-8
• Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak Yayınları. say. 63-68 ISBN 875-329-299-6.
• Sakaoglu, Necdet, "İsa Çelebi", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.652-653 ISBN 975-08-0072-9
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1961), Osmanlı Tarihi Cilt.1 Anadolu Selçukluları ve Anadolu beylikleri hakkında bir mukaddime ile Osmanlı Devletinin kuruluşundan İstabul'un fethine kadar 2. ed., Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. (1998) ISBN 975-16-0011-1.