İnce film transistör

Diyot için ince tabakalı diod sayfasına bakınız.

İnce tabakalı transistör (İngilizce: thin-film transistor, kısaca TFT) aktif bir yarı iletken katmanın ince filmlerini biriktirerek yapılmış özel bir tür alan etkili transistördür. Alt tabaka (ince film kaplama teknikleri) üzerindeki dielektrik tabaka ve metalik kontakları içerir.^[1] Ortak bir alt tabaka camdır, çünkü TFT'lerin birincil uygulaması sıvı kristal ekranlardadır. Bu, yarıiletken malzemenin tipik olarak bir Silikon Wafer gibi alt tabaka olduğu geleneksel transistörden farklıdır.^[2]

Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

TFT'ler çok çeşitli yarı iletken malzemeler kullanılarak yapılabilir. Ortak bir malzeme silikondur. Bir silikon tabanlı TFT'nin özellikleri, silikonun kristal haline bağlıdır; yani, yarıiletken tabaka ya amorf silikon, nanokristalin silikon olabilir, ya da polikristalin silikon içerisine tavlanabilir.^[3] TFT'lerde yarı iletken olarak kullanılan diğer malzemeler, kadmiyum selenit gibi bileşik yarı iletkenleri, çinko oksit gibi metal oksitleri veya hafniyum(IV) oksit-dir. Hafniyum oksit için bir uygulama, yüksek κ dielektriktir. TFT'ler ayrıca, organik alan etkili transistörler veya OTFT olarak anılan organik materyalleri kullanarak yapılmıştır.^[4]

İndiyum kalay oksit (ITO) gibi saydam yarı iletkenleri ve şeffaf elektrotları kullanarak bazı TFT cihazları tamamen şeffaf hale getirilebilir. Bu şeffaf TFT'ler, video ekran panellerinin yapımı için kullanılabilir. Geleneksel substratlar yüksek tavlama sıcaklıklarına dayanamayacağından, çökelme işlemi nispeten düşük sıcaklıklarda tamamlanmalıdır.^[5] Kimyasal buhar biriktirme ve fiziksel buhar biriktirme (genellikle püskürtme) uygulanır. Çinko oksit esaslı ilk çözelti ile işlenmiş TTFT'ler, 2003 yılında Oregon Devlet Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından rapor edildi. Lizbon Yeni Üniversite'deki Portekizli laboratuvar CENIMAT, oda sıcaklığında dünyanın ilk tamamen şeffaf TFT'sini üretti. CENIMAT ayrıca dergiler ve günlükli sayfalar gibi hareketli görüntülere sahip olabilecek ilk kağıt transistörünü geliştirdi.^[6]

Uygulamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

İnce film transistörlerin en bilinen uygulaması LCD teknolojisinin bir uygulaması olan TFT LCD'lerdedir. Transistörler panelin kendisi içine gömülür, pikseller arasındaki karışma oranını düşürür ve görüntü sabitliğini geliştirir.

2008 yılı itibarıyla, birçok renkli LCD TV ve monitör bu teknolojiyi kullanmaktadır. TFT paneller genel radyografide sayısal radyografi uygulamalarında sıklıkla kullanılmaktadır.^[7] Bir TFT, tıbbi radyografide görüntü reseptörü için bir taban olarak doğrudan ve dolaylı yakalama olarak kullanılır. AMOLED ve OLED (aktif matrisli organik ışık yayan diyot) ekranlar ayrıca bir TFT katmanı içerir. TFT teknolojisinin en faydalı yönü, ekrandaki her piksel için ayrı bir transistör kullanılmasıdır. Her transistör küçük olduğundan, kontrol etmek için gereken şarj miktarı da azdır. Bu, ekranın çok hızlı yeniden çizilmesini sağlar.^[8]

TFT-görüntü matrisinin yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu resim, gerçek ışık kaynağı (genellikle soğuk katotlu floresan lambalar veya beyaz LED'ler), sadece TFT ekran matrisi içermez.

1 - Cam plakalar
2/3 - Yatay ve dikey kutuplayıcılar
4 - RGB renk maskesi
5/6 - Yatay ve dikey komut satırları
7 - Sürtünmeli polimer tabakası
8 - Boşluklayıcılar
9 - İnce film transistörler
10 - Ön elektrot
11 - Arka elektrotlar

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

TFT teknolojileri 9 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

[2] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

[4] "Arşivlenmiş kopya". 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

[7] "Arşivlenmiş kopya". 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

[8] "Arşivlenmiş kopya". 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

İnce film transistör nedir?, İnce film transistör anlamı nedir?, İnce film transistör ne demektir?