Özbekistan coğrafyası

Özbekistan coğrafyası
Kıta	Asya
Bölge	Orta Asya
Koordinatlar	41°00 K, 64°00 D
Yüzölçüm	dünyada 56. sırada; 447.400 km²; Kara : 90 % ; Su : 10 %
Kıyılar	0 km
Sınırlar	6 221 km
En yüksek nokta	Adelunga Dağı, 4.301 m
En alçak nokta	Sarikarnış Gölü, -12 m
En uzun nehir	Ceyhun ve Seyhun
En büyük göl	Aral Gölü

Özbekistan Orta Asya'da bir ülkedir.447,000 kilometrekarelik yüz ölçümüne sahip olan ülke (Fransa ya da Kaliforniya eyaleti kadar) 1,425 kilometre doğu-batı, 930 kilometre ise kuzey-güney yönünde uzanır. Komşuları güneybatıda Türkmenistan, kuzeyde Kazakistan, güneyde ve doğuda Tacikistan ve Kırgızistan ile güneyde Afganistan'dır.

Coğrafi koordinatları: 41°00′N, 64°00′E

İklim topoğrafya ve su varlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Özbekistan'ın yaklaşık yüzde 80'i kurak ve yoğun güneş etkisi altında kalan topraklardır ve çöl görünümü arz eder. kuzeybatıda Turan platosu uzanır. Bu plato oldukça alçak rakımlıdır ve Aral gölü çevresini oluşturur. bu alan, güneyde Kızılkum çölü'yle birleşir ve Üstyurt platosu'nu oluşturur, platonun bünyesinde obruklar, yükseltiler, tuz bataklıkları ve büyük mağaralar yer alır. Aral gölü'nün güneyindeki ufak tepeler Kızılkum çölü'nün düzlüklerini keser ve doğuya doğru Özbekistan'ı kısımlara ayıran dağ sıraları vardır. Tanrı dağlarının batı kısmını oluşturan Karzhantau, Ugam ve Pskem sıradağları ülkenin doğusuna hakimdir. Kırgızistan sınırındaki Pskem sıradağlarının en yüksek zirvesi de Beshtor zirvesidir ve 4299 metre yüksekliğe sahiptir. Batı Tanrı dağlarının güney kısmında uzanan Fergana vadisi ile yine Taşkent'in güneyinde yer alan Mirzaçöl önemli coğrafi elemanlardan ikisidir. Özbekistan'ın merkez bölümünün güneyinde Zerefşan vadisi batıya doğru uzanır. Güneyde yine çok önemli kültür ve tarihi merkezleri olan buhara ve Semerkand şehirleri yer alır. Sovyetler Birliği'nin hatalı tarım politikaları sonucu 1960'lardan beri ciddi oranda bölgenin su zenginliği yok olmuştur. Seyhun ve Ceyhun nehirlerinin yataklarının Aral gölünden terse çevrilmesiyle o günden bu yana göl aşama aşama kuruyup yok olmuştur. Yaklaşık 12 metrelik su seviyesi düşüşü sonucu Aral gölü artık Aral çölü haline gelmiş ve kumullar ortaya çıkmıştır. Aral gölünün kuruması sadece su kaybı demek değil, ayrıca suda çözünmüş minerallerin ve hatta gübre ve ilaç kalıntılarının da gölün kuru tabanına çökelmesi rüzgarlarla eski kıyıdan içeri dağılmaya ve sağlığı tehdit etmeye başlamıştır. Karaderya ve Narin akarsuları birleşerek Özbekistanban'ın en büyük ikinci akarsuyu Seyhun'u meydana getirmektedirler. Sıcak ve kuru bir iklime sahip Özbekistan'da ortalama temmuz ayı sıcaklıkları 32 santigrad derece olarak belirlenmiştir. Yağışlar metrekareye yıllık ortalama 200 mm seviyesinde genelde kışın ve ilkbaharın düşer, alçak alanlar son derece zayıf yağış alırken; daha çok dağlık alanlar görece yüksek yağış almaktadır.^[1]

Kuraklık[değiştir | kaynağı değiştir]

Özbekistan'da son yıllarda kuraklık sorunu aşılmaz bir boyut kazanmıştır, özellikle 2000 ve sonrası yıllarda sadece sulama değil aynı zamanda içme suyu problemleri de baş göstermiş ve birçok insan bölge değiştirmek zorunda kalmıştır. Özellikle tarımsal üretim büyük zarar görmüş ve bu hayvancılığı da etkilemiştir. Su, bu ülkede ekonominin en temel çekirdeğini oluşturmaktadır. Sadece susuzluk değil, Aral gölü'nün de tamamen kurumasıyla göl tabanındaki çökellerin etrafa yayılması sonucu toprak kalitesi de düşmektedir. Özellikle kum erozyonunu önlemek adına çöl bitkileri yetiştirme projeleri planlanmaktadır. Sulama sistemleri ve bilhassa pamuk tarımı üzerine tartışmalar yapılmaktadır.^[2]

Özbekistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Smith, Roger. "Uzbekistan". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.
^ Editors of Euriasia.net, Editors of Eurasia.net. "Uzbekistan's Losing Battle Against Drought". www.eurasia.net. Eurasia.net. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.

[ö-1] Smith, Roger. "Uzbekistan". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.

[öa-2] Editors of Euriasia.net, Editors of Eurasia.net. "Uzbekistan's Losing Battle Against Drought". www.eurasia.net. Eurasia.net. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.

[1]

[2]

g t d Asya Coğrafyası
Egemen devletler	Afganistan Azerbaycan Bahreyn Bangladeş Bhutan Birleşik Arap Emirlikleri Brunei Çin Doğu Timor Endonezya Ermenistan Filipinler Güney Kore Gürcistan Hindistan Irak İran İsrail Japonya Kamboçya Katar Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kırgızistan Kuveyt Kuzey Kore Laos Lübnan Maldivler Malezya Mısır Moğolistan Myanmar Nepal Özbekistan Pakistan Rusya Singapur Sri Lanka Suriye Suudi Arabistan Tacikistan Tayland Türkiye Türkmenistan Umman Ürdün Vietnam Yemen
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Filistin Güney Osetya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tayvan
Bağımlı ve diğer bölgeler	Ağrotur ve Dikelya Britanya Hint Okyanusu Toprakları Christmas Adası Cocos Adaları Hong Kong Makao
Kategori

Özbekistan coğrafyası nedir?, Özbekistan coğrafyası anlamı nedir?, Özbekistan coğrafyası ne demektir?

Özbekistan coğrafyası nedir?, Özbekistan coğrafyası anlamı nedir?, Özbekistan coğrafyası ne demektir?

Özbekistan coğrafyası

İklim topoğrafya ve su varlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuraklık[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]