İslam İşbirliği Teşkilatı

İslam İşbirliği Teşkilatı
Arapça: منظمة التعاون الإسلامي (Arapça)
İngilizce: Organisation of Islamic Cooperation (İngilizce)
Fransızca: Organisation de la coopération Islamique (Fransızca)
İslam İşbirliği Teşkilatı Arapça: منظمة التعاون الإسلامي (Arapça); İngilizce: Organisation of Islamic Cooperation (İngilizce); Fransızca: Organisation de la coopération Islamique (Fransızca);
	; Üye ülkeler Reddedilen ülkeler Gözlemci ülkeler
Kuruluş	21 Ağustos 1969 (54 yıl önce)
Merkez	Cidde, Suudi Arabistan
Üyeler	Birliğe üye ülkeler
Resmî diller	Arapça, İngilizce, Fransızca
Genel sekreter	Hüseyin İbrahim Taha
Resmî site	oic-oci.org
Eski adı	İslam Konferansı Örgütü (İKÖ)

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), (Arapça: منظمة المؤتمر الإسلامي, İngilizce: The Organisation of Islamic Cooperation, OIC, Fransızca: Organisation de la Coopération Islamique, OCI) Eylül 1969 tarihinde Fas'ın başkenti Rabat'ta toplanıp İslam ülkelerini çatısı altında toplamak üzere kurulan 57 üyeye sahip, uluslararası hukuk tüzel kişiliğini haiz bir uluslararası teşkilattır.

2011 yılında Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen İslam Konferansı Teşkilatı'nın 38. Dışişleri Bakanları toplantısında alınan karar gereğince örgütün ismi İslam İşbirliği Teşkilatı olarak değiştirildi.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Church of God adlı tarikata bağlı Denis Michael Rohan adında Avustralyalı bir Hristiyan'ın 21 Ağustos 1969 tarihinde Mescid-i Aksa'yı kundaklamayı denemesinden sonra İslam ülkeleri başkanları BM'de daimi olarak temsil de edilen İslam Konferansı Teşkilatını kurdular. Pakistan'daki ikinci toplantılarında İslam Kalkınma Bankası'nın kuruluş planı gündeme getirildi. Bunun ardından İKÖ maliye ve ekonomik işleri bakanları 1973 yılında katıldıkları Cidde toplantısında mali ve parasal bir müessesenin kuruluşunun önemini vurguladılar. Nihayet İslam Konferansı Teşkilatı'nın 20 Ekim 1975 tarihli zirve toplantısında İslam Kalkınma Bankası'nın kuruluş planı onaylandı. Bugün İslam ülkelerinin tek çatı altında toplandığı tek kuruluş sıfatına sahiptir.

25 Eylül 1969 tarihinde Cidde, Suudi Arabistan’da kurulan örgütün 57 üyesi bulunmaktadır, Türkiye kuruluşundan beri üyedir.^[2]

Organizasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyaset yapan en yüksek organı olan, üye devletlerin devlet başkanları ve hükûmet yetkililerinin katıldığı ve her üç yılda bir yapılan İslam Zirvesi'nde alınan kararların işleyişini incelemek için üye ülkelerin dışişleri bakanları her yıl toplanır. Organizasyonun yönetici organı ise daimi sekreterya, iki organın kararlarının uygulanması ile görevlendirilmiştir ve merkezi Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde yer alır. Şu anki genel sekreter 17 Kasım 2021'den beri Çad'lı diplomat Hüseyin İbrahim Taha tarafından yürütülmektedir.^[3]

Genel sekreterler[değiştir | kaynağı değiştir]

İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreterleri^[4]
Sıra	İsim	Ülke	Görev başlangıcı	Görev bitişi
1	Ahmed Seku Ture	Gine	1969	1971
2	Tunku Abdül Rahman	Malezya	1971	1974
3	Hasan El-Tuhami	Mısır	1974	1975
4	Amadou Karim Gaye	Senegal	1975	1979
5	Habib Chatty	Tunus	1979	1984
6	Seyid Şerifüddin Pirzade	Pakistan	1984	1988
7	Hamid Algabid	Nijer	1988	1996
8	Azeddine Laraki	Fas	1996	2000
9	Abdulvahed Belkeziz	Fas	2000	2004
10	Ekmeleddin İhsanoğlu	Türkiye	2004	2014
11	İyad bin Emin Medeni	Suudi Arabistan	2014	2016
12	Yusuf Bin Ahmed El Useymim	Suudi Arabistan	2016	2021
13	Hüseyin İbrahim Taha	Çad	2021	günümüz

İslam Zirvesi Konferansları[değiştir | kaynağı değiştir]

Numara	Tarih	Ülke	Şehir	Referans
1.	22-25 Eylül 1969	Fas	Rabat
2.	22-24 Şubat 1974	Pakistan	Lahor	^[5]
3.	25-29 Ocak 1981	Suudi Arabistan	Mekke ve Taif	^[6]
4.	16-19 Ocak 1984	Fas	Kazablanka
5.	26-29 Ocak 1987	Kuveyt	Kuveyt Şehri	^[7]
6.	9-11 Aralık 1991	Senegal	Dakar	^[8]
7.	13-15 Aralık 1994	Fas	Kazablanka
8. (Olağanüstü)	23-24 Mart 1997	Pakistan	İslamabad
9.	9-11 Aralık 1997	İran	Tahran
10.	12-13 Kasım 2000	Katar	Doha
11. (Olağanüstü)	4-5 Mart 2003	Katar	Doha	^[9]
12.	16-17 Ekim 2003	Malezya	Putrajaya
13. (Olağanüstü)	7-8 Aralık 2005	Suudi Arabistan	Mekke
14.	13-14 Mart 2008	Senegal	Dakar	^[10]
15. (Olağanüstü)	14-15 Ağustos 2012	Suudi Arabistan	Mekke	^[11]
16.	6-7 Şubat 2013	Mısır	Kahire	^[12]
17. (Olağanüstü)	6-7 Mart 2016	Endonezya	Cakarta	^[13]
18.	14-15 Nisan 2016	Türkiye	İstanbul	^[14]
19. (Olağanüstü)	13 Aralık 2017	Türkiye	İstanbul	^[15]
20. (Olağanüstü)	18 Mayıs 2018	Türkiye	İstanbul	^[16]
21.	31 Mayıs 2019	Suudi Arabistan	Mekke	^[17]

Komiteler[değiştir | kaynağı değiştir]

İslam İşbirliği Teşkilatı'nın başlıca organları şunlardır;

Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (COMCEC-İSEDAK)
Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Daimi Komitesi (COMSTECH)
Enformasyon ve Kültürel İşler Daimi Komitesi (COMIAC)
Daimi Mali Komite
Kudüs Komitesi
Ekonomik, Kültürel ve Sosyal Sorunlar İslami Komitesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "T.C. Dışişleri Bakanlığı – İslam İşbirliği Teşkilatı sayfası". 8 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2022.
^ "İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Hissein Taha assumes office as OIC Secretary-General" (İngilizce). Cidde: Saudi Gazette. 17 Kasım 2021. 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
^ [1].^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Second Islamic summit conference" (PDF). Formun. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
^ "Mecca Declaration". JANG. 16 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2013.
^ "Resolution of the Fifth Islamic Summit Conference". IRCICA. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
^ "Dakar Declaration" (PDF). IFRC. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Şubat 2013.
^ Darwish, Adel (1 Nisan 2003). "OIC meet in Doha: mudslinging dominated the OIC conference in Qatar". 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
^ Shah, S. Mudassir Ali (12 Mart 2008). "Karzai flies to Senegal for 11th OIC summit". Pajhwok Afghan News. Kabul. 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
^ Knipp, Kersten (15 Ağustos 2012). "Islamic group hopes to limit Syrian conflict". Deutsche Welle. 15 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012.
^ Arrott, Elizabeth (6 Şubat 2013). "Islamic Summit Leaders Urge Action on Mali, Syria". Voice of America. 9 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2013.
^ Karensa, Edo (6 Mart 2016). "OIC Extraordinary Summit on Palestine Kicks Off in Jakarta". The Jakarta Globe. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2016.
^ "13. İslam Zirvesi". SESRIC. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
^ Taşkıran, İzzet (12 Kasım 2017). "Liderler İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi için İstanbul'da". Anadolu Ajansı. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
^ "7th Extraordinary Summit | Turkish Ministry of Foreign Affairs". 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2018.
^ "The Custodian of the Two Holy Mosques chairs the 14th ordinary Islamic Summit". Organization of Islamic Cooperation. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2019.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

İslam Konferansı Örgütü
SESRIC - İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi20 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
IRCICA - İslami Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi24 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İKT Pamuk Yatırım Forumu (Türkçe, Arapça, İngilizce, Fransızca)

[1] "T.C. Dışişleri Bakanlığı – İslam İşbirliği Teşkilatı sayfası". 8 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2022.

[2] "İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Saudi_Gazette-3] "Hissein Taha assumes office as OIC Secretary-General" (İngilizce). Cidde: Saudi Gazette. 17 Kasım 2021. 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.

[4] [1].^{[ölü/kırık bağlantı]}

[5] "Second Islamic summit conference" (PDF). Formun. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.

[jang-6] "Mecca Declaration". JANG. 16 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2013.

[7] "Resolution of the Fifth Islamic Summit Conference". IRCICA. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.

[ifrc-8] "Dakar Declaration" (PDF). IFRC. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Şubat 2013.

[dar1apr-9] Darwish, Adel (1 Nisan 2003). "OIC meet in Doha: mudslinging dominated the OIC conference in Qatar". 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.

[10] Shah, S. Mudassir Ali (12 Mart 2008). "Karzai flies to Senegal for 11th OIC summit". Pajhwok Afghan News. Kabul. 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.

[dw-11] Knipp, Kersten (15 Ağustos 2012). "Islamic group hopes to limit Syrian conflict". Deutsche Welle. 15 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012.

[arrott-12] Arrott, Elizabeth (6 Şubat 2013). "Islamic Summit Leaders Urge Action on Mali, Syria". Voice of America. 9 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2013.

[13] Karensa, Edo (6 Mart 2016). "OIC Extraordinary Summit on Palestine Kicks Off in Jakarta". The Jakarta Globe. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2016.

[İstanbul-14] "13. İslam Zirvesi". SESRIC. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

[Anadolu_Ajansı-15] Taşkıran, İzzet (12 Kasım 2017). "Liderler İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi için İstanbul'da". Anadolu Ajansı. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.

[16] "7th Extraordinary Summit | Turkish Ministry of Foreign Affairs". 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2018.

[17] "The Custodian of the Two Holy Mosques chairs the 14th ordinary Islamic Summit". Organization of Islamic Cooperation. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

g t d İslam İşbirliği Teşkilatı
Üyeler	Afganistan Arnavutluk Azerbaycan Bahreyn Bangladeş Benin Birleşik Arap Emirlikleri Brunei Burkina Faso Cezayir Cibuti Çad Endonezya Fas Fildişi Sahili Filistin Gabon Gambiya Gana Gine-Bissau Guyana Irak İran Kamerun Katar Kazakistan Komorlar Kuveyt Kırgızistan Libya Lübnan Malezya Maldivler Mali Mısır Moritanya Mozambik Nijer Nijerya Özbekistan Pakistan Senegal Sierra Leone Somali Sudan Surinam Suriye Suudi Arabistan Tacikistan Togo Tunus Türkiye Türkmenistan Uganda Umman Ürdün Yemen
Gözlemci ülkeler	Bosna-Hersek Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ¹ Rusya Orta Afrika Cumhuriyeti Tayland
Gözlemci kuruluşlar	Afrika Birliği Arap Birliği Bağlantısızlar Hareketi Birleşmiş Milletler Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi
¹ Kıbrıs Türk Devleti olarak.

İslam İşbirliği Teşkilatı Nedir?