Denizatı
Denizatı
Biyolojik sınıflandırma
lem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Teleostei Takım: Gasterosteiformes Familya: Syngnathidae Cins: Hippocampus Cuvier, 1816
Türler
Metne bakınız.

Denizatı, yılan iğnesinin de dahil olduğu Syngnathidae familyasından Hippocampus cinsine ait olan balıklardır. Tüm dünyada ılıman ve tropikal sularda bulunurlar.

Denizatların boyutları 16 milimetre ile (yakın zamanda keşfedilen Hippocampus denise^[1]) 35 santimetre arasında değişen türleri bulunur. Denizatı ve yılan iğnesi türleri erkek hamileliğinin görüldüğü tek türler olarak bilinmektedirler.^[2]

Denizatı alt vücuttaki arka yüzgeç ve kafada solungaçların yanındaki göğüs yüzgeçleri ile tam bir balıktır. Bazı deniz atı türleri kısmen saydamdır, bu yüzden akvaryumlarda orada olmalarına rağmen görünmezler ve resimlerde pek sık görülmezler.

Denizatı nüfusu son yıllardaki aşırı avlanma nedeniyle tehlike altına girmiştir. Denizatı geleneksel Çin şifalı bitki biliminde kullanılmaktadır ve her yıl 20 milyon denizatı bu amaçla yakalanıp satılmaktadır.^[3]

Denizatlarının ihracatı ve ithalatı 15 Mayıs 2004'ten beri CITES tarafından kontrol edilmektedir.

Deniz ejderleri denizatlarının yakın akrabalarıdır fakat daha büyük vücutları ve yaprak benzeri uzantıları vardır, bu uzantılar sayesinde yüzen deniz yosunu ve esmer suyosunu yataklarının arasında saklanabilirler. Deniz ejderleri larvamsı balıklar ve Amphipodalarla beslenirler. Mysid (deniz bitleri) gibi küçük karides benzeri kabuklu hayvanlarla, avlarını küçük ağızlarına çekerek beslenirler. Bu amphipodaların birçoğu, deniz ejderlerinin yaşadığı esmer suyosunu ormanlarının gölgesinde büyüyen kırmızı algle beslenir.

Çoğalma[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu denizatı türlerinin hamileliği yaklaşık olarak iki ile üç hafta arasında sürer.

Erkek denizatında dişi tarafından bırakılan yumurtaları taşıdığı kuluçka kesesi bulunmaktadır. Çiftleşen çift kuyruklarını birbirlerine sararlar ve dişi uzun bir tüp olan ovipositoru erkeğin kesesine getirir. Yumurta tüpten yukarıya erkeğin kesesine ilerler ve burada erkek daha sonra yumurtaları döller. Embriyolar on gün ile altı hafta arasında gelişirler, bu süre türe ve su koşullarına bağlı olarak değişmektedir. Erkek doğum yaparken, tüm bebek denizatları çıkana kadar boşaltır.

Erkeğin kesesi yumurtalar için tuzluluğu ayarlar, yumurtalar olgunlaşmaya başladıkça dışarıdaki oranla eşitlemek için yavaşça arttırır. Yumurtadan çıkan yavrular ebeveynlerinden bağımsızdır. Bazıları gelişme zamanlarını okyanus planktonlarıyla geçirirler. Bazen, erkek denizatı yeni çıkmış yavruları tüketebilir. Diğer türler (H. zosterae) hemen yaşama deniz dibi canlısı (bentos) olarak başlar.

Denizatları genellikle tek eşlidir, ancak bazı türler (H. abdominalis gibi) sürü halinde yaşamayı sevmektedirler. Tek eşli çiftlerde, erkek ve dişi birbirlerini sabahları ve bazen akşamları aralarındaki bağı kuvvetlendirmek için kur yaparak karşılarlar. Günün geri kalanını birbirlerinden ayrı olarak yiyecek aramakla geçirirler.

Denizatlarının hızlı hareket eden gözleri vardır, bu sayede avları ve avcıları vücutlarını hareket etmeden izleyebilirler. Yapraklı deniz ejderi gibi, avlarını yutmakta kullandığı uzun bir burnu vardır. Yüzgeçleri küçüktür, çünkü kalın su bitkileri arasında gitmektedir. Denizatının uzun, kavrayıcı kuyruğu vardır, bu sayede deniz yosunu gibi desteklere sarılarak akım tarafından sürüklenmesini engeller.

Türler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Cins Hippocampus
  • Hippocampus abdominalis Lesson, 1827 (Yeni Zelanda ve güney ve doğu Avustralya)
  • Hippocampus alatus Kuiter, 2001
  • Hippocampus algiricus Kaup, 1856
  • Hippocampus angustus Günther, 1870
  • Hippocampus barbouri Jordan & Richardson, 1908
  • Hippocampus bargibanti Whitley, 1970 (Batı Büyük Okyanus bölgesi (Endonezya, Filipinler, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları)
  • Hippocampus biocellatus Kuiter, 2001
  • Hippocampus borboniensis Duméril, 1870
  • Hippocampus breviceps Peters, 1869 (güney ve doğu Avustralya)
  • Hippocampus camelopardalis Bianconi, 1854
  • Hippocampus capensis Boulenger, 1900
  • Hippocampus colemani Kuiter, 2003
  • Hippocampus comes Cantor, 1850
  • Hippocampus coronatus Temminck & Schlegel, 1850
  • Hippocampus denise Lourie & Randall, 2003
  • Hippocampus erectus Perry, 1810 (Amerika'nın doğu sahilleri, Yeni İskoçya ve Uruguay arası)
  • Hippocampus fisheri Jordan & Evermann, 1903
  • Hippocampus fuscus Rüppell, 1838 (Hint Okyanusu)
  • Hippocampus grandiceps Kuiter, 2001
  • Hippocampus guttulatus Cuvier, 1829
  • Hippocampus hendriki Kuiter, 2001
  • Hippocampus hippocampus (Linnaeus, 1758) (Akdeniz ve Atlantik Okyanusu)
  • Hippocampus histrix Kaup, 1856 (Hint Okyanusu, Basra Körfezi, Kızıl Deniz ve Uzak Doğu)
  • Hippocampus ingens Girard, 1858 (Amerika'da Büyük Okyanus sahili)
  • Hippocampus jayakari Boulenger, 1900
  • Hippocampus jugumus Kuiter, 2001
  • Hippocampus kelloggi Jordan & Snyder, 1901
  • Hippocampus kuda Bleeker, 1852
  • Hippocampus lichtensteinii Kaup, 1856
  • Hippocampus minotaur Gomon, 1997
  • Hippocampus mohnikei Bleeker, 1854
  • Hippocampus montebelloensis Kuiter, 2001
  • Hippocampus multispinus Kuiter, 2001
  • Hippocampus procerus Kuiter, 2001
  • Hippocampus queenslandicus Horne, 2001
  • Hippocampus reidi Ginsburg, 1933 (Karayip mercan kayalıkları)
  • Hippocampus semispinosus Kuiter, 2001
  • Hippocampus sindonis Jordan & Snyder, 1901
  • Hippocampus spinosissimus Weber, 1913
  • Hippocampus subelongatus Castelnau, 1873
  • Hippocampus trimaculatus Leach, 1814
  • Hippocampus whitei Bleeker, 1855 (doğu Avustralya)
  • Hippocampus zebra Whitley, 1964
  • Hippocampus zosterae Jordan & Gilbert, 1882 (Meksika Körfezi ve Karayip)

Ayrıca[değiştir | kaynağı değiştir]

Armacılıkta, denizatı bir atın ön tarafı ve bir balığın arka tarafının birleşiminden oluşmuş bir yaratık olarak resmedilir. Wight Adası Arması'nın sağ tarafı, Newcastle upon Tyne şehir armasının her iki tarafı veya Avustralya'daki Newcastle Üniversitesi'nin armasında kullanılmaktadır.

Denizatı Waterford Crystal'in(en) önemli bir logosudur ve illüstratör William Wallace Denslow tarafından sıklıkla kullanılır.

Deniz atı, Deniz atı doğumu

Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sara A. Lourie, Amanda C.J. Vincent and Heather J. Hall: Seahorses: An Identification Guide to the World's Species and their Conversation. London: Project Seahorse, 1999
• John Sparks: Battle of the Sexes: The Natural History of Sex. London: BBC Books, 1999

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Project Seahorse19 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Cüce Denizatları: Hippocampus denise - Tanım ve Fotoğraf galerisi10 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Walea" Cüce Denizatı - Tanım ve Fotoğraf galerisi10 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Pontohi" Cüce Denizatı - Tanım ve Fotoğraf galerisi10 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Denizatı Fotoğrafları3 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Seahorse.org16 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Syngnathid.org5 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Denizatları: Syngnathiformelerin dünyası6 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.