Aksungur el-Porsuki

Aksungur el-Porsuki, 1113 ile 1114 ve tekrar 1124 ile 1126 yılları arasında Musul emiri.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Selçuklu Sultanı Tuğrul'un emirlerinden Porsuk'un memlûkü olduğu için efendisine nisbetle el-Porsukî diye anılan Aksungur, Selçuklu Sultanı Muhammed Tapar tarafından Irak şahneliğine atandı.^[1] Emir Mevdud, Şam Emevî Camii'nde bir bâtınî tarafından 2 Ekim 1113 ^[2] günü öldürülmesi üzerine aynı yıl Musul emirliğine getirildi^[3]^[2] ve Haçlılar ile savaş ile görevlendirildi.^[4] İki aydan fazla bir süre Urfa'yı kuşattıysa da bir sonuç alamadı.^[2] Aksungur, 1115 yılında, daha önce savaşa katılması istendiği halde katılmayan Artuklu Beyi İlgazi Bey'yi cezalandırmak için sefer düzenledi, fakat Dara yakınlarında İlgazi Bey'in ani baskınına uğrayarak mağlup oldu.^[4] Bu Yenilgi üzerine Sultan Muhammed Tapar tarafından Musul valiliğinden azledilen Aksungur, Rahbe'ye çekildi ve Muhammed Tapar'ın ölümüne kadar orada sakin bir hayat sürdü.^[1]

Muhammed Tapar'ın oğlu Mahmud, Irak Selçukluları tahtına çıkınca onu tekrar Bağdat şahneliğine atadı. Sultan Mahmud ile kardeşi Mesud arasındaki taht mücadeleleri sırasında bu görevden alınan Aksungur, 1121 yılında ikinci defa Musul emirliğine getirildi. El-Hille Emiri Dübeys bin Sadaka'nın Bağdat'a hücumundan çekinen Abbâsî Hâlifesi Müsterşid, Sultan Mahmud’dan yardım isteyince sultan onu Musul emirliğiyle birlikte Irak şahneliğine atadı.^[1]

Fakat Aksungur, taktik hatası yüzünden Dübeys bin Sadaka'ya 1122 yılında yenildi. Irak ve Suriye'de geniş bir alanda hâkimiyet kurmak isteyen Dübeys, Haçlılar’la iş birliği yapıp Kudüs Kralı II. Baudouin ile birlikte Halep'i kuşattı.^[4] Ancak Aksungur şehrin Haçlılar'ın eline geçmesine engel oldu^[3] ve Halep'i 1125 yılında ele geçirdi.^[3]^[5] Daha sonra Kafartab'ı da ele geçiren Aksungur, Azez Muharebesi'nde ağır bir bozguna uğradı.^[5]^[6] Musul'a döndü ve 26 Kasım 1126 günü Câmi-i Atîk’te cuma namazında iken Bâtınîler tarafından öldürüldü.^[1] Oğlu Mesud bin Porsuki, Musul ve Halep'te onun yerini aldı, ancak hükümdarlığı Zengi Hanedanlığı'nın yükselişi nedeniyle kısa sürdü.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

^ ^a ^b ^c ^d Alptekin 1989, s. 289.
^ ^a ^b ^c Barber 2012, s. 102.
^ ^a ^b ^c Maalouf 1984, s. 98.
^ ^a ^b ^c Barber 2012, s. 103.
^ ^a ^b Murray 2000, s. 147.
^ Asbridge 2000, s. 84.

Genel

Alptekin, Coşkun (1989). "Aksungur el-Porsuki". TDV İslâm Ansiklopedisi. 2. Türkiye Diyanet Vakfı.
Asbridge, Thomas (2000). The Creation of the Principality of Antioch, 1098–1130 (İngilizce). The Boydell Press. ISBN 978-0-85115-661-3.
Barber, Malcolm (2012). The Crusader States (İngilizce). Yale University Press. ISBN 978-0-300-11312-9.
Maalouf, Amin (1984). The Crusades Through Arab Eyes (İngilizce). SAQI. ISBN 978-0-86356-023-1.
Murray, Alan V. (2000). The Crusader Kingdom of Jerusalem: A Dynastic History, 1099–1125 (İngilizce). Prosopographica et Geneologica. ISBN 978-1-9009-3403-9.

[FOOTNOTEAlptekin1989289-1] Alptekin 1989, s. 289.

[FOOTNOTEBarber2012102-2] Barber 2012, s. 102.

[FOOTNOTEMaalouf198498-3] Maalouf 1984, s. 98.

[FOOTNOTEBarber2012103-4] Barber 2012, s. 103.

[FOOTNOTEMurray2000147-5] Murray 2000, s. 147.

[FOOTNOTEAsbridge200084-6] Asbridge 2000, s. 84.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Aksungur el-Porsuki Kimdir?