İslam İşbirliği Teşkilatı Parlamento Birliği (İSİPAB) (İngilizce: Parliamentary Union of the Organization of Islamic Cooperation Member States, Fransızca: 'Union Parlementaire des Etats Membres de l'OCI, Arapça:اتحد مخالس الدول الأضاء في منظمه التعاون الإسلامي),İslam ülkeleri arasında dayanışmanın arttırılması amacıyla kurulan İslam İş Birliği Teşkilatı (İİT)’nın parlamento ayağını oluşturur. İİT’ye üye ülkelerin parlamentolarından heyetlerin bir araya geldiği bir platformdur. Ancak, İİT’ye üye olup da İSİPAB’a henüz üye olmamış beş ülke vardır.

Genel Bilgiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamentolar Arası Birlik’ in 9-10 Eylül 1998 tarihlerinde Moskova’da düzenlenen Genel Kurul’u esnasında yapılan 1. Koordinasyon ve 14-15 Aralık 1998 tarihlerinde Tahran’da yapılan 2. Koordinasyon toplantılarında oluşturulan kurucu tüzüğün 15-17 Haziran 1999 tarihlerinde Tahran’da yapılan Kurucu Konferans’ta kabul edilmesi ile kurulmuştur. Merkezi İran’ın başkenti Tahran’dadır. Birliğin çalışma dilleri Arapça, Fransızca ve İngilizce ’dir. Birliğin hukuki dayanağı olan İSİPAB İç Tüzüğü 20 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 17 Haziran 1999’da kabul edilmiştir. Ancak, bu tüzük 19 Ocak 2011 değiştirilmiştir. Bu Tüzük, birliğin hedeflerini şu şekilde sıralamaktadır:

• İslam Medeniyetinin farklı yönlerinin vurgulayarak kutsal İslam ilkelerinin tanıtılması ve yayılması,
• Her ülkenin anayasası ve koşulları göz önüne alınarak, tüm üye devletlerde İslami danışma(şura) ilkesinin uygulanmasının geliştirilmesi ve desteklenmesi,
• Uluslararası arenada ve uluslararası örgütlerde İİT üye ülkelerinin parlamentoları arasında kapsamlı ve yararlı iş birliği ve koordinasyon için bir çerçeve sağlanması,
• Üye parlamentolar ve üyeleri arasında toplantı ve diyalogların arttırılması, parlamenter tecrübenin teatisi, üye devletlerin çıkarları doğrultusunda ekonomik, kültürel, sosyal ve politik konuların müzakere edilmesi, kültürel, politik ve ekonomik egemenliği empoze etme girişim ve tehditlerine karşı müdahale etme ve karşı durabilmesi ve bu konular üzerinde uygun kararlar ve tavsiyeler alınması,
• Ortak hedefler oluşturma amacıyla diğer parlamento, hükümet veya sivil toplum örgütleriyle ilişkilerin, iş birliğinin ve koordinasyonunun güçlendirilmesi,
• Adalet temelinde insan hakları ve insani ilkelere saygının arttırılması ve savunulması, bununla birlikte barışın tesisi için dünya halkları arasında koordinasyonun güçlendirilmesi.

Üyelik ve Temsil[değiştir | kaynağı değiştir]

Birliğe, İİT üyesi ülkelerin parlamentoları üye olabilmektedir. Üyelik mevcut üye parlamentoların üçte ikisinin olumlu oyu ile kazanılır. İSİPAB’a şu an için 52 ülke parlamentosu üyedir.

Parlamentolar, İSİPAB Tüzüğü gereği parlamento başkanı ve dört parlamenterden oluşan delegasyonlarca temsil edilir.

Gözlemciler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölgesel ve uluslararası örgütler ile Müslüman topluma sahip ülke parlamentoları İSİPAB bünyesinde gözlemci statüsü alabilirler. Gözlemciler İSİPAB konferanslarına katılabilir, görüş bildirebilir ancak oylamaya katılamazlar. Şu an için Birliğin yirmi iki gözlemci üyesi bulunmaktadır. Gözlemciler şunlardır:

• İslam İş Birliği Teşkilatı(İİT)
• Parlamentolar Arası Birlik(PAB)
• Arap Parlametolar Arası Birliği
• Magreb Arap Birliği
• Afrika Parlamenter Birliği
• Asya Parlamenter Asamblesi(APA)
• Arap Ligi
• Afrika Birliği
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti(KKTC)
• Uluslararası Kızılhaç Komitesi
• Bağımsız Devletler Topluluğu Parlamenter Asamblesi
• Avrasya Ekonomik Topluluğu Parlamento Birliği
• Akdeniz Parlamenter Asamblesi
• İslam Konferansı Gençlik Forumu
• İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi(IRCICA)
• İslâm Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu(ISESCO)
• Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi(KEİPA)
• Türkçe Konuşan Ülkeler Parlamento Birliği(TÜRKPA)
• Avrasya Ekonomik Toluluğu Parlamenter Assemblesi
• Moro Ulusal Özgürlük Cephesi(MNLF)
• İslam Ülkeleri İstatistiki, Ekonmil ve Sosyal Araştırmalar ve Eğitim Merkezi
• Belarus-Rusya Parlamenter Assamblesi

Organları[değiştir | kaynağı değiştir]

İSİPAB, faaliyetlerini Tüzükte belirtilen dört ana organ üzerinden yürütür. Bunlar;

• Konferans
• Genel Komite
• İcra Komitesi
• Genel Sekreterlik'tir.

Üye parlamentoların tamamının katıldığı Konferans yukarıda bahsedilen hedeflere yönelik konuları müzakere eder, buna uygun karar ve tavsiyeleri kabul eder. Konferansın gündemi İcra Komitesinin teklifi üzerine Genel Komite tarafından belirlenir. 2011'de yapılan tüzük değişikliği ile birlikte Konferansın yılda bir kez toplanması öngörülmüştür. Şu ana kadar yedi kez olağan, iki kez de olağanüstü Konferans düzenlenmiştir:

• Kurucu Konferans, Tahran, İran, 15-17 Haziran 1999
• 2. Olağan Konferans, Rabat,Fas Krallığı, 27-28 Eylül 2001
• 3. Olağan Konferans, Dakar, Senegal Cumhuriyeti,9-10 Mart 2004
• 4. Olağan Konferans, İstanbul, Türkiye,12-13 Nisan 2006
• 5. Olağan Konferans, Kahire,Mısır Arap Cumhuriyeti, 30-31 Ocak 2008
• 6. Olağan Konferans, Kampala,Uganda Cumhuriyeti, 30-31 Ocak 2010
• 1. Olağanüstü Konferans, Şam, Suriye Arap Cumhuriyeti, 30 Haziran 2010
• 2. Olağanüstü Konferans, Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri, 19 Ocak 2012
• 7. Olağan Konferans, Palembang, Endonezya Cumhuriyeti, 24-31 Ocak 2012

Genel Komite Birliğin her üyesinin gönderdiği ikişer parlamenterden oluşur. Konferansın yeri ve tarihini belirler, Birliğin taslak bütçesini inceler, Birliğin hesaplarının incelenmesi için iki denetçi atar ve Tüzükte belirtilen diğer görevleri yerine getirir. Şu ana kadar on altı Oturum 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gerçekleştirmiştir.

İcra Komitesi önceki, şu anki ve bir sonraki konferansı düzenleyecek heyetlerden birer kişi ve coğrafi konuma göre belirlenmiş on iki üyeden oluşur. Görev süresi bir yıldır. Genel Komite ve Konferans için taslak gündem oluşturur, Genel Komite ve Konferans tarafından kabul edilen karar ve tavsiyelerle ilgili sekretarya faaliyetlerini gözlemler ve Tüzükte belirtilen diğer işleri yapar. Yılda en az iki kere toplanır. Şu ana kadar otuz bir toplantı 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gerçekleştirmiştir.

Üyeler arasında iletişimi sağlamak, İSİPAB ve İİT arasında iş birliğini güçlendirmek, Birliği mali açıdan yönetmek, birliğin arşivini tutmak, Konferans ve Genel Komitede görüşülecek konularla ilgili gerekli belge ve raporları sağlamak, birlik üyelerini kabul edilen tavsiye ve kararlarla ilgili bilgilendirmek ve bunların uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla görevlendirilen Genel Sekreterlik, Konferans tarafından seçilen bir Genel Sekreter başkanlığında bu görevleri yerine getirir. Genel Sekreter dört yıllığına seçilir. Birliğin ilk Genel Sekreteri 2000-2008 yılları arasında iki dönem görev yapan İbrahim Ahmet Auf’tur. 2008 yılında bu görevi devralan Mahmut Erol Kılıç 2012 yılı Ocak ayında ikinci defa seçilmiştir.

Daimi İhtisas Komisyonları[değiştir | kaynağı değiştir]

İSİPAB Tüzüğü, üyeleri Konferans tarafından seçilen dört daimi ihtisas komisyonu kurmuştur. Bunlar:

1. Siyasi ve Dış İlişkiler Komisyonu
2. Ekonomik İşler ve Çevre Komisyonu
3. İnsan Hakları, Kadın ve Aile İşleri Komisyonu
4. Kültürel ve Hukuki İşler, Medeniyetler ve Dinler Arası Diyalog Komisyonu

Tüzükte belirtilen bu dört komisyonun yanı sıra Birliğin Ocak 2012’de Endonezya’da düzenlenen Konferansında alınan bir kararla Filistin Daimi Komisyonu kurulmuştur. Yılda en az bir kere toplanan komiteler bir yıllığına Konferans tarafından görevlendirilen 12’şer üyeden oluşur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

https://web.archive.org/web/20120603031144/http://www.puic.org/english/

http://www.tbmm.gov.tr/ul_kom/ikopab/genel_bilgi.htm 12 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

http://www.tbmm.gov.tr/ul_kom/ikopab/tuzuk.htm 12 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

http://www.oic-oci.org 4 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

http://www.tbmm.gov.tr/ul_kom/ikopab/turk_grubu.htm 28 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.