Yandex.Launcher

Geliştirici(ler)	Yandex
İlk yayınlanma	6 Ekim 2015
Güncel sürüm	1.7.2[1] / 10 Şubat 2017
Geliştirme durumu	Aktif
İşletim sistemi	Android 4.1+[2]
Erişilebilirlik	Çok dilli arayüz
Tür	İşletim sistemi kabuğu (kullanıcı grafik arayüzü)
Lisans	Freeware[3]
Resmî sitesi	yandexlauncher.com

Yandex.Launcher, Android tabanlı akıllı telefonların işletim ortamını düzenleyen ücretsiz bir grafik kullanıcı arayüzüdür.^[4]

Çalışma Prensipleri[değiştir | kaynağı değiştir]

The Next Web bilgilerine göre Yandex.Launcher’a gömülü olan öneri servisi bu kullanıcı arayüzünün başlıca ayırt edici özelliğidir.^[5] Temelinde yapay zeka teknolojisi^[6] yatan Yandex.Launcher bu sayede kullanıcılara ilgilenebilecekleri uygulamalar, oyunlar, videolar ve her türlü içerik seçip önerebilmektedir.^[7][8] Kullanıcının ilgi alanları ve tercihleri doğrultusunda otomatik ayarlanan uygulama öneri sistemi ve Yandex.Zen web içeriği öneri şeridi Yandex.Launcher’ın temel öğeleridir. Yandex.Launcher’a gömülü olan bu öğelerin ikisi de kullanıcıya özgü benzersiz bir tercih modeli oluşturmak amacıyla favori web sitelerini ve internetteki davranışlarının diğer özelliklerini sürekli analiz eder.^[9][10][11]

Ayrıca arayüzun görünümünü kişiselleştirmeyi sağlayan temalar^[5] ve duvar kâğıdı galerisi,^[12] kişi, uygulama ve siteleri hızlı arama aracı,^[4][12][13] uygulama simgesi rengine göre arama özelliği,^[4][14] akıllı klasörler ve widgetler,^[12] simgelerdeki gömülü bildirimler, ekran yöneticisi ve simge tablosu için görsel düzenleme aracı Yandex.Launcher’ın diğer özellikleridir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

2009'da SPB Software şirketi birkaç yarışmada birincilik kazanan SPB Mobile Shell adlı uygulamayı kullanıma sundu.^[15]

2011 yılında SPB Software’ı satın alan Yandex^[16] bu şekilde ücretli bir uygulama olan SPB Shell 3D^[17] dahil olmak üzere anılan şirketin ürünleri için haklar kazandı.

Alım işlemleri tamamlandıktan sonra adı Yandex.Shell^[18] olarak değiştirilen ürün, buna diğer Yandex servisleri dahil edilerek Rusya ve bazı diğer ülkelerdeki kullanıcılara ücretsiz olarak sunulmaya başladı.^[19]

2014 yılında Yandex, Yandex.Kit^[20][21] adı verilen ve Yandex servislerinin entegre olduğu^[21] bir Android donanım yazılımı çıkardı. Yandex.Shell tabanında geliştirilmiş başlatıcı, bu yazılımla birlikte sağlanan standart uygulamalardan biriydi..^[21] Yandex.Kit, özellikle Huawei akıllı telefonlarında önceden yüklenmiş olarak dağıtıldı.^[21]

6 Ekim 2015’te Yandex.Launcher grafik kullanıcı arayüzü kullanıma sunuldu.^[5][22] Yandex.Shell ve Yandex.Kit’in geliştiricileri Yandex.Launcher'ın geliştirilmesine de katıldığına karşın^[23] bu iki projenin pek az ortak yönü vardır. Yandex.Launcher’dan farklı olarak Yandex.Kit genellikle ticari işletmelere yönelik bir projeydi ve Google Play aracılığıyla dağıtılmıyordu^[21] ve gelir modeli ve dağıtıldığı coğrafya Yandex.Shell’inkinden çok farklı idi.^[24][25]

8 Ekim 2015 tarihinde Yandex.Launcher Google Play tarafından yanlışlıkla engellendi, fakat bu engel çok kısa bir süre sonra kaldırıldı..^[26]

İlk başta yalnızca Latin Amerika kullanıcılarına sunulan Yandex.Launcher’ın^[2][4][27] daha sonra Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri Rusya ve diğer ülkelerde,^[5] 14 Aralık 2015’te ise tüm dünyada yaygınlaştırılmasına izin verildi.^[2][28]

Ekim 2016’da Yandex, Android tabanlı akıllı telefonların perakendeci ve üreticilerine Yandex.Launcher da dahil olmak üzere uygulamalarının önceden kurulmasını önerdi..^[29][30] Bu programa MTS (Rusya), Multilaser (Brezilya), ZTE (Çin), Wileyfox (Birleşik Krallık), Posh Mobile vb. katılmıştır..^[31]

2016 yılının başı itibarıyla Yandex.Launcher’ın yabancı ülkelerdeki kullanıcı kitlesi Rusya’daki kullanıcı kitlesinin üç katından fazlaydı..^[32]

Teknoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir kullanıcı için kişisel öneriler hazırlarken yapay zeka teknolojisini kullanan Yandex.Launcher,^[23][33] kullanıcının önerilen uygulamalardan hangilerini indirip kurduğunu veya yoksaydığını analiz eder. Bu bilgilere dayanarak sistem kullanıcının ileride ne tür uygulamalarla ilgilenebileceğini tahmin eder.^[6] Kullanıcı Yandex.Launcher ile ne kadar çok etkileşime girerse yapılan önerilerin doğruluğu da o kadar artar.^[34] Kullanıcının bulunduğu konum, ilgi alanları ve diğer faktörler de yapılan önerileri etkiler.^[34][35]

Yandex.Launcher’ın bileşeni olan Yandex.Zen^[36] gibi Yandex.Launcher da Yandex’in Discovery ürünlerinden biridir.^[37][38]

Launcher’ın bazı tasarım öğeleri özel algoritmalar tarafından otomatik belirlenir. Örneğin uygulama bilgi kartlarının renkleri, ilgili uygulama simgelerinin renklerine ölçeğine^[39][40] bağlı olarak otomatik olarak seçilir. Yandex.Launcher internet aramalarında kullanıcı seçimine göre Yandex, Google veya Bing arama motorlarını kullanabilir.^[41]

Gelir Modeli[değiştir | kaynağı değiştir]

Yandex.Launcher’a gömülü olan öneri servisleri bu kullanıcı arayüzünün ana gelir kaynağıdır. Yandex.Zen’deki reklamlar “native ad” (kullanıcıyı rahatsız etmeyen reklamlar) olup bulunduğu platformun formatında içeriğin doğallığı bozulmadan görüntülenir. Uygulama öneri servisindeki önerilerin çoğu ise önerinin ticari amaçlı olup olmaması dikkate alınmadan seçilir; ancak bir kullanıcı ticari amaçlı bir bağlantıdan geçip uygulamayı indirirse Yandex ilgili reklam ağından komisyon alır.

2016 yılının 2. çeyreği verilerine göre Yandex.Launcher ve bunun bileşeni olan Yandex.Zen'in yanı sıra Yandex’in deneysel faaliyet ürünleri sayılan diğer ürünler Yandex’e 153 milyon ruble gelir sağlamıştır.^[42][43]

Yönetim Kadrosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Yandex.Launcher servisinin yöneticisi olan Fiodor Yejov’dur. Fiodor Yejov Yandex’e gelmeden önce SPB Software ve SPB TV şirketlerinde çalışmıştır.^[32][44] Yejov’danönce Dmitry Polishchuk bu projeye başkanlık etmiştir.^[32][45]

Servis Hakkındaki Görüşler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yandex.Launcher, simge resimlerinin kapatılması^[5][46][47] gibi ince ayarlar için mevcut menü seçeneklerinin ve çevrimiçi galerisindeki duvar kağıdı seçeneklerinin yetersizliği^[12] nedeniyle eleştirilere konu olmuştur.

Benzer servisler[değiştir | kaynağı değiştir]

Google ve Yahoo gibi dünyanın önde gelen diğer arama motorları da kendi Android kullanıcı grafik arayüzlerini piyasaya sunmuş bulunmaktadır.^[48]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]