Afrika tripanosomiyazisi

Sınıflandırma	D ICD-10: B[1]; ICD-9-CM: 086.5; MeSH: D014353; DiseasesDB: 29277; SNOMED CT: 27031003;
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 001362; eMedicine: med/2140; Patient UK: Afrika tripanosomiyazisi;

Afrika Tripanosomiyazisi
Afrika Tripanosomiyazisi
	Tripanosomiyazinin kan frotisinde boyanmıș hali.
Uzmanlık	Enfeksiyon hastalıkları

Afrika tripanosomiyazisi veya uyku hastalığı^[1] insan ve hayvanlarda gӧrülen parazitsel bir hastalıktır. Trypanosoma brucei adındaki bir canlı türünden kaynaklanır.^[2] İnsanlara bulașabilen iki türü vardır, Trypanosoma brucei gambiense (T.b.g) ve Trypanosoma brucei rhodesiense (T.b.r.).^[1] Bildirilen vakaların %98’ine neden olan tür T.b.g.’dir.^[1] Her iki türü de hastalıklı çeçe sineği ısırığı ile bulașır ve en ҫok kırsal alanda gӧrülür.^[1]

Hastalığın ilk safhasında ateș, bașağrısı, kașıntı ve eklem ağrıları gӧrülür.^[1] Bu belirtiler ısırıktan sonra bir ila üҫ hafta iҫerisinde bașlar.^[3] İlerleyen hafta ve aylarda, ikinci evre, bilinҫ bulanıklığı, hareket bozukluğu, uzuvlarda hissizlik ve uyku bozukluğu ile bașlar.^[1]^[3] Teșhis kan frotisi veya lenf bezi sıvısı boyandığında parazitin gӧrülmesi üzerine konur.^[3] Hastalığın birinci ve ikinci evresi arasındaki ayrımı yapabilmek iҫin ҫoğunlukla omurilik sıvısından lomber ponksiyon yolu ile ӧrnek alınması gerekir.^[3]

Hastalığın ilerlemesinin ӧnlenmesi iҫin tehlike altındaki nüfusuta T.b.g iҫin kan taraması uygulaması gerekir.^[1] Hastalık nӧrolojik belirtiler bașlamadan erken teșhis edilirse tedavi daha kolaydır.^[1] İlk evrede tedavi pentamidine veya suramin isimli ilaҫlarla yapılır.^[1] İkinci evrede tedavi eflornithine veya T.b.g iҫin nifurtimox ve eflornithine’nin beraber kullanımını gerektirir.^[3] Melarsoprol hastalığın iki türü iҫin de etkili olurken, ciddi yan etkileri olduğu iҫin genellikle sadece T.b.r. iҫin kullanılır.^[1]

36 ülkede 70 milyon nüfusu tehdit etmesiyle beraber, bu hastalık genellikle Sahra Altı Afrika'nın, belirli bӧlgelerinde devamlı olarak gӧrülür.^[4] Ölümler 2010’da, 1990’da kaydedilen 34,000’den, 9000’e düșmüștür.^[5] Tahmini, 30,000 kişi șu anda hasta olmakla beraber 2012’de hastalığın 7000 kişiye daha bulașması beklenmektedir.^[1] Vakaların yüzde 80’i Kongo Demokratik Cumhuriyeti iҫinde gӧrülmektedir.^[1] Yakın tarihte üҫ büyük salgın gӧrülmüștür: bir tanesi 1896 ila 1906 yıllarında Uganda ve Kongo Havzası'nda; diğer ikisi 1920 ila 1970 yıllarında birden fazla Afrika ülkesinde vuku bulmuștur.^[1] Diğer hayvanlar, ӧrneğin inekler de, hastalığı tașıyabilirler ve hastalanabilirler.^[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ WHO Media centre (June 2013). "Fact sheet N°259: Trypanosomiasis, Human African (sleeping sickness)". 4 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.
^ MedlinePlus Encyclopedia Sleeping sickness
^ ^a ^b ^c ^d ^e Kennedy, PG (1 Şubat 2013). "Clinical features, diagnosis, and treatment of human African trypanosomiasis (sleeping sickness)". Lancet neurology. 12 (2). ss. 186-94. PMID 23260189.
^ Simarro PP, Cecchi G, Franco JR, Paone M, Diarra A, Ruiz-Postigo JA, Fèvre EM, Mattioli RC, Jannin JG (2012). "Estimating and Mapping the Population at Risk of Sleeping Sickness". PLoS Negl Trop Dis. 6 (10). ss. e1859. doi:10.1371/journal.pntd.0001859.
^ Lozano, R (15 Aralık 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2095-128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.

[WHO2013-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ WHO Media centre (June 2013). "Fact sheet N°259: Trypanosomiasis, Human African (sleeping sickness)". 4 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.

[2] MedlinePlus Encyclopedia Sleeping sickness

[Lancet2013-3] Kennedy, PG (1 Şubat 2013). "Clinical features, diagnosis, and treatment of human African trypanosomiasis (sleeping sickness)". Lancet neurology. 12 (2). ss. 186-94. PMID 23260189.

[Sim2012-4] Simarro PP, Cecchi G, Franco JR, Paone M, Diarra A, Ruiz-Postigo JA, Fèvre EM, Mattioli RC, Jannin JG (2012). "Estimating and Mapping the Population at Risk of Sleeping Sickness". PLoS Negl Trop Dis. 6 (10). ss. e1859. doi:10.1371/journal.pntd.0001859.

[Loz2012-5] Lozano, R (15 Aralık 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2095-128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Uyku hastalığı nedir?, Uyku hastalığı anlamı nedir?, Uyku hastalığı ne demektir?

Uyku hastalığı nedir?, Uyku hastalığı anlamı nedir?, Uyku hastalığı ne demektir?

Afrika tripanosomiyazisi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Sınıflandırma	D ICD-10: B [1] ICD-9-CM: 086.5 MeSH: D014353 DiseasesDB: 29277 SNOMED CT: 27031003
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 001362 eMedicine: med/2140 Patient UK: Afrika tripanosomiyazisi