Ustrumca

Ustrumca
Ustrumca
Şehir
	Ustrumca; Струмица
	Ustrumca Ustrumca’nın Kuzey Makedonya'daki konumu
Ülke	Kuzey Makedonya
Bölge	Güneydoğu
Belediye	Ustrumca
Kuruluş	MS 181
İdare
• Belediye Başkanı	Kostadin Kostadinov (SDSM)
Yüzölçümü
• Şehir	321.49 km²
Rakım	256 m
Nüfus (2002)
• Şehir	54,676
• Kent	35,311
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu	(+389) 034
Plaka kodu	SR
	Resmî site; Ustrumca Belediyesi

Ustrumca veya Usturumca (Makedonca: Струмица Strumica okunuş: Strumitsa} [ˈstrumitsa] (yardım·bilgi)) Kuzey Makedonya'nın güneydoğusunda yer alan bir şehirdir. Bulunduğu bölgenin en büyük şehri olup kültür ve ticaret merkezidir. Adını, içinden geçen aynı isimli nehirden (Ustruma) alır.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Makedonya’nın güney kesiminde, Yunanistan ve Bulgaristan’a yakın bir konumda yer alır. Ülkenin önemli göllerinden Doyran Gölü’nün yakınındadır. Bu göl, şehrin güneyinde kalır ve yarısı Yunanistan sınırlarının içindedir. İdari bölge dağılımında Güneydoğu Bölgesi sınırları içindedir. Belediye toplam yüzölçümü 322 kilometrekare olup denizden yüksekliği (rakım) 256 metredir.^[1]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ustrumca’nın bulunduğu bölge, Akdeniz iklimine sahiptir. Yağış ortalaması 600 l/m³, yılda güneşli gün sayısı 230’dur. Yıllık sıcaklık ise, yılın 3’te 2’sinde 10 °C civarındadır.^[1]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Ustrumca ilk defa M.Ö. 2. yüzyılda Astracum adıyla zikredilmiştir. Şehir, 1019 yılında Doğu Roma hâkimiyetine girdi. 1334 yılında Sırp Kralı burada hakimiyet kurdu. 1371'de Osmanlılar'a karşı yapılan Çirmen Muharebesi'nin ardından Sırp İmparatorluğu parçalanınca Jovan Dragaš ve Konstantin Dragaš kardeşler, bugünkü Bulgaristan'ın batısına düşen Makedonya'da ayrı bir devlet kurup Ustrumca'da oturdular. Jovan'ın kısa bir süre sonra ölümüyle Konstantin bir Osmanlı vasalı haline geldi. Osmanlılara hizmet ederken Eflak'a karşı yapılan Rovine Muharebesi'nde hayatını kaybedince devleti bir sancak şeklinde Osmanlılar'a intikal etti.^[3]

Osmanlı İmparatorluğu dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehir, 14. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı İmparatorluğu sınırları içine katılmıştır. Bizans-Slavlar’dan Osmanlılar’ın eline yumuşak biçimde geçten şehir, Ustrumca 16. yüzyıl boyunca yavaşça büyüdü ve gittikçe daha fazla İslâmî kimliğe büründü.^[3]

Evliya Çelebi, Usturumca kalesinin doğu kapısının üzerinde antik Türkçe bir metin olduğunu yazmıştır.^[4]

1689'da Makedonya'yı harap eden Habsburglular, Ustrumca’nın çok yakınına kadar geldiler, ancak kasaba ve köyler zarar görmedi.^[3] 18. yüzyıl boyunca kasaba önemli ölçüde büyüdü, ancak hızla artan Hristiyan ve Yahudi nüfus dolayısıyla Müslüman görünümünü kaybetti.

Balkan Savaşları'nın yapıldığı 1912-1913 yıllarına kadar Selanik Sancağı'nın merkezi Selanik Vilayeti'ne bağlı bir kazaydı.^[5] Balkan savaşları ve I. Dünya Savaşı döneminde Ustrumca ve civarı önce Bulgarlar, daha sonra Sırplar, ardından tekrar Bulgarlar, Yunanlar ve yine Bulgarlar tarafından işgal edildi. Müslümanların ve Yahudilerin çoğu kasabayı terk etti ve bir daha geri dönmedi.

Yugoslavya Krallığı Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1913'te II. Balkan Savaşı esnasında şehre önce Yunan ordusu, sonra Bulgarlar girdi ve şehir bütünüyle yıkıldı. Savaştan sonra önce Bulgaristan Devleti'ne sonra Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'na bağlanan Ustrumca, 1941-1944 yılları arasında tekrar Bulgar işgaline uğradı. II. Dünya Savaşı'nın ardından Yugoslavya'ya bırakıldı.

Yugoslavya Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1943 yılı ile beraber Yugoslavya Krallığı ortadan kalkmış, yerine Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Bölge, Ustrumca’yı da içerecek şekilde, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti idaresine girmiştir. II. Dünya Savaşı'ndan sonra modernizasyon ve endüstrileşme gittikçe gelişti; Ustrumca'nın nüfusu hızla arttı. Mareşal Tito sınırları açarak geride kalan pek çok Türk'ün Türkiye'ye göç etmesine izin verdi.^[3] Türkler'in ayrılmasından hemen sonra şehirdeki camiler ve diğer dinî binalar ortadan kayboldu.

Makedonya Cumhuriyeti Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1991 yılında Makedonya’nın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nden bağımsızlığını ilan etmesiyle Ustrumca, bağımsız Makedonya Cumhuriyeti içinde bugününe gelmiştir.

Ustrumca, Makedonya’da Türklerin yoğun olarak yaşadıkları şehirlerden biridir.^[6] Hâlen dikkate değer oranda Türklerin yaşadığı bir yerdir. Sadece şehir merkezi değil, civarında da çok sayıda Türk köyü ve yerleşimi vardır. Şehirde tarihî Osmanlı hamamı vardır.

İstanbul’da Esenler'den Ustrumca’ya direkt otobüs seferi vardır.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2002 sayımlarına göre Ustrumca Belediyesi’nin toplam nüfusu 54.676 kişidir. Bu nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: Makedonlar 50.258; Türkler 3.754; Sırplar 185; Romanlar 147...^[2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d General Information 18 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ustrumca Belediyesi resmî internet sitesi (İngilizce)
^ ^a ^b 2002 nüfus sayımı sonuçları 8 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Makedonya Cumhuriyeti Devlet İstatistik Enstitüsü (Makedonca) (İngilizce)
^ ^a ^b ^c ^d Kiel, Machiel. "Ustrumca". www.islamansiklopedisi.info. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 42, Yıl 2012. 19 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2017.
^ Mehmed Zıllioğlu Evliya Çelebi (1982). Tevfik Temelkuran, Necati Aktaş, Mümin Çevik (Ed.). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Cilt 8. Üçdal Neşriyat. s. 407.
^ Binbaşı M.Nasrullah; Kolağası M.Rüşdi; Mülazım M.Eşref, Osmanlı Atlası – XX. Yüzyıl Başları, OSAV, İstanbul 2003
^ "Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın, "Makedonya'da Eğitim Dili Olarak Türkçe"" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2010.

[UstBel-1] General Information 18 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ustrumca Belediyesi resmî internet sitesi (İngilizce)

[Sayim-2] 2002 nüfus sayımı sonuçları 8 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Makedonya Cumhuriyeti Devlet İstatistik Enstitüsü (Makedonca) (İngilizce)

[tdvia-3] Kiel, Machiel. "Ustrumca". www.islamansiklopedisi.info. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 42, Yıl 2012. 19 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2017.

[4] Mehmed Zıllioğlu Evliya Çelebi (1982). Tevfik Temelkuran, Necati Aktaş, Mümin Çevik (Ed.). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Cilt 8. Üçdal Neşriyat. s. 407.

[5] Binbaşı M.Nasrullah; Kolağası M.Rüşdi; Mülazım M.Eşref, Osmanlı Atlası – XX. Yüzyıl Başları, OSAV, İstanbul 2003

[6] "Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın, "Makedonya'da Eğitim Dili Olarak Türkçe"" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Usturumca nedir?, Usturumca anlamı nedir?, Usturumca ne demektir?