Type 59

Type 59
Type 59
	;
Çeşidi	Ana Muharebe Tankı
Uyruğu	Çin
Hizmet geçmişi
Hizmet	1959-
Üretim tarihi
Üretici	First Inner Mongolia Machinery Factory, Norinco
Üretildiği tarih	1958-1980
Üretim adedi	9,500
Özellikler
Ağırlık	36 ton
Uzunluk	6.04 m
Genişlik	3.27 m
Yükseklik	2.59 m
Mürettebat	4
Zırhı	200 mm
Ana silahı	100 mm top
Diğer silahları	2 x Type 59T 7.62mm coaxial makineli tüfek, Type 54 12.7 mm Uçaksavar
Motor	Model 12150L V-12 sıvı soğutmalı dizel; 520 hp (390 kW)
Harekat menzili	450 km, ilave dış tankla beraber 600 km
Azami hızı	50 km/s

Type 59 Ana muharebe tankı, her yerde bulunan Sovyet T-54A tankının Çin kopyasıdır. İlk araç 1958'de üretildi ve 1959'da hizmete alındı. Bununla birlikte 1963'te seri üretime başlandı. Yaklaşık 9500 tank yapıldı ve üretimi 1980'de durduruldu ve yaklaşık 5500 tank Çin Silahlı Kuvvetleri envanterindedir. Type 59, 2000'lere kadar Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun belkemiğini oluşturdu. Type 59-I ve Type 59-II varyantları ise 2002'de servise girdi.

Tanımlama[değiştir | kaynağı değiştir]

Aslında Type 59 başlangıçta Sovyet T-54A'ya çok benziyordu, ancak bunlarda bazı farklılıklar oldu. Type 59 orijinalliğine bağlı olmamakla birlikte kızılötesi projektör ya da ana top stabilizayonu T-54'ün farklıdır.

Type 59 geleneksel savaş sonrası düzenine sahiptir. Bununla birlikte ön cephede ateş bölgesi, arkada ise motor vardır. Zırhında oynamalar yapılmıştır.

Sürücü gövdenin ön solunda oturur ve kapağın üstünde oturulacak yer sağlanmıştır, soldan açılır. Sürücü 2 adet periskop ile ilerideki durumu haber verir. Komutan, topçu ve doldurucu uzun taretin olduğu yerlerde oturur. Komutanın kapağı sol tarettedir. Bununla birlikte topçu onun ilerisinde ve aşağısında oturur. Doldurucu ise taretin sağ taretindedir ve kapağı üstündedir.

Type 59 100 mm kalibrelik top kullanır, genellikle 34 mermi alır. Ana silahının sağ yanında Type 59T 7.62 mm lik eş eksenli makineli tüfek kullanır. Topçunun üstünde Type 54 12.7 mm uçaksavar tüfeği vardır.^[1]) Ayrıca bir sürücünün üstünde Type 59T 7.62 mmlik tüfek vardır, normalde 7.62 mmlik tüfeklerin 3,500 adet kurşunu vardır.

Tareti 360 dereceyi 21 saniyede döner. Type 59'un başlangıç modellerinde top manuel yükseliş tertibatına sahipti, sonra değiştirilmekle birlikte bir güç sistemi topa +17 ile -4 arasında nişan alma kabiliyeti kazandırmıştır. Sonraki modellere dikey stabilizasyon eklenerek ateş etmek daha da pratikleşti. Topçu, komutan ve sürücü için kızılötesi periskoplar vardır.

Tank gücünü bir adet Model 12150L V-12 su soğutmalı dizel motordan alır, 2,000 RPM'de 520 beygir gücü oluşmaktadır. Motorun beslenmesi bir manuel vites kutusu ile sağlanır. Bununla birlikte 5 ileri ve 1 geri vitesten oluşmaktadır. Toplam 815 litrelik dizel tanka sahiptir, bununla birlikte ilaveten 400 litre dıştan verilmesiyle maksimum menzil 600 km'ye çıkar ya da sadece iç yakıt kullanılır ise 430 km yol alır. Süspansiyonu burulma çubuğu sistemidir. Motor egzozu SL çamurluktadır.

Cephane stoku ayrı taretin içindedir, bu yüzden tek bir düşman ateşi ile tank patlayabilir. Bu nedenle mürettebatın hatta kalma olasılığı düşüktür.^[2]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin-Sovyet Dostluk Anlaşmasından, ittifaktan ve karşılıklı yardımdan sonra Sovyetler Çin'e T-54A tankı yapımında yardım etmeye 1956'da razı olmuşlardır. Başlangıçta, tanklar toplanmış bununla birlikte parçalar karşılanmış, yavaş yavaş Çin yapımı parçalarla değiştirilmiştir. Tank Çin Halk Kurtuluş Ordusu tarafından servise alınmaya 1959'da kabul edilmiştir^[2] ve Type 59 ismi verilmiştir.

Type 59 MBT, Çin'in ilk nesil geliştirdiği tanktır. Yıl bitişinde, geliştirilmiştir bununla birlikte çeşitli zamanlarda Batı ve Sovyetler'den elde edilen teknolojiler uygulanmıştır. 1969'da Çin-Sovyet anlaşmazlığında Çin Halk Kurtuluş Ordusu bir Sovyet T-62'si ele geçirmiştir, T-62 Type 59 çevrilip Type 69 MBT'ye dönüştürülmüştür. Sonra batı ve uzak teknolojisiType 79'a dönüşmüştür. Type 59 Çin'in ilk tank projesidir ve sonraki ise Type 79'dur, ikinci nesil Type 80 tankı Type 59'un yerini almıştır.

Type 59 MBT'nin üretim adı WZ-120'dur.1959 ile 1980 arasında çok sayıda üretilmiştir.^[2] Toplam 10,000 adet üretilmiştir. Type 59 ve onun varisi Type 69'u geniş ölçüde ihraç etmektedir, 100lerce satmaktadır. Bugün tahmin edersek 5,000 adet Type 59 Çin Halk Kurtuluş Ordusu envanterindedir, ancak desteklemek ve eğitim amacı ile kullanılmaktadır. Type 59 serisi daha yeni Type 96 ve Type 99 MBT'lerle değiştirilmektedir.

Type 59 Tank Man olayı ile akıllarda kalmıştır.

Varyantları[değiştir | kaynağı değiştir]

Type 59[değiştir | kaynağı değiştir]

Basit varyanttır, T-54A'nın kızılötesi projektörsüz kopyasıdır. 1957'de servise girdi.

Type 59-I[değiştir | kaynağı değiştir]

Geliştirilmiştir. Type 69-II 100 mm rifled gun sağlanmıştır. Bunun yanı sıra bir lazerli mesafe bulucu, basit ateş kontrol sistemi, hidrolik servo-sistem, otomatik ateş bastırma sistemi ve rubber track skirt eklenmiştir. Type 59-I ayrı versiyondur ve bununla birlikte farklı zırh ve farklı ateş kontrol düzeni içermektedir.

Type 59-II[değiştir | kaynağı değiştir]

Üretim adı WZ-120B'dir. Type 81 105 mm top Avusturya tarafından temin edilmiştir (Royal Ordnance L7'nin kopyasıdır), yeni radyo ve ateş durdurma sistemi içermektedir. 1982'den 1985'e kadar üretilmiştir.

Type 59-IIA[değiştir | kaynağı değiştir]

105 mm top ve biraz kompozit zırh ayarlanmıştır. Varyant MBT, komando tank, mayın temizleyici tank özellikleri ile de görev yapmıştır.

Type 59 Gai[değiştir | kaynağı değiştir]

bu bir deneysel varyanttır ve Çin yapımı tanka batı teknolojisi uygulanmıştır. Varyantlar içermektedir: B59G ve BW120K. BW120K yerli olarak geliştirilmiş 120 mm yivsiz top kullanmıştır ve ona benzer Amerikan M-256 ile karşılaştırılabilir.

Type 59D[değiştir | kaynağı değiştir]

WZ-120C olarak da bilinir. Type 59D 1990'da geliştirilmiştir. Servis içindeki yaşlanmış Type 59'lar kendisinden daha iyi olan modellerle değiştirilmiştir, Çin Halk Kurtuluş Ordusu onları geliştirmekle birlikte kara savaşları için yeni teknolojilere ihtiyaç duymuşlardır. Type 59D patlayınca tepkili zırh, yeni tank topu, pasif gece görüşü ve yeni ateş kontrol sistemi içermektedir.Bir de 12150L dizel motor 580 hp 12150L7 motor ile değiştirilmiştir.Varyantları içinde Type 59D ve Type 59D1 vardır.

Sudan Askeri Endüstrisi (MIC) lisanslı olarak T-59D'yi yerli olarak Al-Zubair 2 tankı adında üretmektedir.^[3]

Type 62 Hafif Tank[değiştir | kaynağı değiştir]

1950'lerin sonlarına doğru, Çin Halk Kurtuluş Ordusu güney bölgelerdeki operasyonlar için hafif tank gerekmiştir. Type 62 geliştirmesi 1958'de başlamıştır. Type 62 hafif tank grup üretimi 1963'te başlamış, 1978'e kadar yaklaşık 800 adet üretilmiştir.

Type 62 hafif tankın sadece ağırlığı 21 tondur ve ekipmanları bir adet Type 62-85TC 85 mm top ve 3 adet makineli tüfektir. Type 62-I versiyonu da üretilmiş ve ilave güvenlik için daha iyi FCS ile birlikte lazerli mesafe bulucu ve taret depolama rafı eklenmiştir. Type 62 üzerine kurulu diğer versiyonlar da Type 79 kurtarma aracı (sadece protip) ve Type 82'dir.

PLA Type 62 hafif tankları Çin-Vietnam savaşı sırasında planlı olarak Vietnam'a yerleştirmiştir. Onlar, taşınabilir piyade anti tank silahlarının (40 mm RPG gibi) Type 62 hafif tankın ince zırhını kolaylıkla delebildiğini görmüşlerdir, Type 62 tankları sert ve acı bir şekilde anlaşmazlık sırasında yenilmişlerdir, Çin Halk Kurtuluş Ordusu 2. kuşak yeni MBT geliştirmeye ikna olmuştur.

Type 62'ye 2000 yılında bir binbaşı yeni taret tekerlekleri, dikey stabilizeli 105 mm top, ateş kontrol sistemi, gece görüş aleti, sis havanı ve ERA paketi uygulamıştır.^[4]

Type 69 / 79[değiştir | kaynağı değiştir]

Type 59 MBT'nin gelişimi 617 Factory tarafından yapılmıştır. PLA sadece sınırlı sayıda kabul etmiştir, ancak 2,000'den fazla başarıyla tüm dünyada ihraç edilmiştir.

Type 73[değiştir | kaynağı değiştir]

Type 59'un zırhlı kurtarma aracı versiyonudur. Taret kaldırılmıştır. Aracın silahı bir adet 12.7 mm makineli tüfektir. Vinç ve çekici olarak görev yaparlar. Sınırlı sayıdadır.^[1]

Yabancı Varyantlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşik Krallık[değiştir | kaynağı değiştir]

105-mm L7 topla birlikte Type 59.^[1]
Type 59 Marksman - Type 59'a 35 mm çift uçaksavar tareti.^[1]

İran[değiştir | kaynağı değiştir]

Type T-72Z

Kuzey Kore[değiştir | kaynağı değiştir]

Kok'san - 170 mm kundağı motorlu obüs, Type 59 şasisi üzerine kurulmuştur.

Pakistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Al Zarar - Pakistan Taxila Ağır Endüstrisi Al Zarar tankını tanıştırmıştır. Al Zarar serisi tanklar Type 59 üzerinden dizayn edilmiştir. Type 59 tanklara daha modern atış kontrol ve kompozit zrh plakaları eklenmiştir. Özellikleri:
- 125 mm yivsiz top, APFSDS, HEAT-FS ve HE-FS özelliklidir.Yarı otomatik doldurma ve resim stabilizeli ateş kontrol sistemi.
- 730 hp motor.
- Yüksek süspansiyon.
- Gelişmiş savunmayla birlikte era ve anti-mine cover underneath.

Type 59 tankları 1971 Hindistan-Pakistan Savaşı'nda önemli roller üstlenmiştir.