Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. Lütfen ilgili maddelerden bu sayfaya bağlantı vermeye çalışın. (Eylül 2022)

Tivadar Csontváry Kosztka
Otoportre (1900 civarı)
Doğum	5 Temmuz 1853(1853-07-05) Kisszeben, Macaristan Krallığı, Avusturya İmparatorluğu (günümüzde Sabinov, Slovakya)
Ölüm	20 Haziran 1919 (65 yaşında) Budapeşte, Macaristan
Meslek	Ressam
Stil	Ard-İzlenimcilik Dışavurumculuk
İmza

Tivadar Csontváry Kosztka (Macarca telaffuz: [ˈtivɒdɒr ˈt͡ʃontvaːri ˈkostkɒ]; 5 Temmuz 1853 - 20 Haziran 1919), yirminci yüzyılın başlarındaki avangart hareketinin bir parçası olan Macar bir ressamdır.^[1] Çoğunlukla Budapeşte'de çalışan sanatçı, Avrupa'da tanınan ilk Macar ressamlardan biridir. 15 Aralık 2006'da Budapeşte'deki Kieselbach Galerisi, şimdiye kadarki en pahalı Csontváry tablosunu bir müzayedede sattı. Rendezvous (1902) ("Aşıkların Buluşması") isimsiz bir müşteri tarafından bir milyon Euro'dan fazla bir fiyata satın alındı.

Eserleri, Budapeşte'deki Macaristan Ulusal Galerisi ve Pécs'teki Csontváry Müzesi'nin yanı sıra diğer kurumlar ve özel koleksiyoncularda sergileniyor.

Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Csontváry, 5 Temmuz 1853'te Macaristan Krallığı'nın Sáros İlçesi, Kisszeben'de (bugün Sabinov, Slovakya) doğdu ve 20 Haziran 1919'da Budapeşte'de öldü. Babası László Kosztka bir doktor ve eczacıydı, annesi Darócz'lu Franciska Hajczelmajer'dı (şimdi Šarišské Dravce, Slovakya).^[2] Babasının tarafındaki ataları, Macaristan'a yerleşen Polonyalılardı.^[3] Csontváry, Macar köklerine takıntılı olmasına rağmen, Almanca ile karışık Slovakça konuşarak büyüdü.^[4] Yirmili yaşlarına kadar eczacılık yaptı.^[5]

13 Ekim 1880'in sıcak ve güneşli öğleden sonra, 27 yaşındayken mistik bir olay yaşadığını iddia etti. "Raphael'den daha büyük, dünyanın en büyük ressamı olacaksın" diyen bir ses duydu.^[6] Avrupa'yı dolaştı, Vatikan galerilerini ziyaret etti ve seyahatlerinden eczacı olarak çalışarak para kazanmak için Macaristan'a döndü. 1890'dan itibaren dünyayı dolaştı. Paris'i, Akdeniz'i (Dalmaçya, İtalya, Yunanistan), Kuzey Afrika ve Orta Doğu'yu (Lübnan, Filistin, Mısır, Suriye) ziyaret etti ve resimler yaptı. Genellikle resimleri birkaç metre genişliğinde olacak şekilde çok geniştir ve yüksekliği olağandışı değildir.

1903 - 1909 yılları arasında önemli eserlerini boyadı. Paris (1907) ve Batı Avrupa'da bazı sergiler açtı. Batı Avrupa'daki eleştirmenlerin çoğu yeteneklerini, sanatını ve samimiyetini kabul etti, ancak yaşamı boyunca Macaristan Krallığı'nda çeşitli nedenlerden ötürü eksantrik bir saplantılı kişi olarak kabul edildi. Örneğin vejeteryanlığı, alkolizm karşıtlığı, sigara karşıtlığı, pasifizmi ve kendi hayatı hakkında bulanık, peygamberlik yazıları, dehası ve dini felsefe gibi sebeplerden ötürü böyle düşünüldü. Biyografi yazarlarından bazıları bunu gizli, ancak giderek daha yıkıcı hale gelen bir şizofreni olarak değerlendirdi.^[7] Daha sonra takdir edilmesine rağmen, Csontváry'nin yaşamı boyunca vizyoner, dışavurumcu tarzı pek anlaşılmadı. Doğası gereği bir yalnız olan "başarısızlığı" yaratıcı gücünü zedeledi.

En ünlü ve simgesel olanı muhtemelen Yalnız Sedir (Magányos cédrus) olan yüzden fazla resim yaptı. Sanatı post-empresyonizm ve dışavurumculuk ile bağlantılıdır, ancak o bir otodidakttı ve tek bir stilde sınıflandırılamaz. Kendi yarattığı bir terim olan "güneş ışığı" ressamı olarak kendini tanımladı.

Günümüze miras[değiştir | kaynağı değiştir]

• Pécs, Macaristan'daki Csontváry Müzesi, onun onuruna kuruldu ve eserlerinin çoğunu barındırmaktadır.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Pencerede oturan kadın.
• 
  Geyik.
• 
  Yırtıcı Kuş.
• 
  Tenis partisi.
• 
  Bir köprüden geçen insanlar, 1901
• 
  Castellamare di stabia, 1902
• 
  Selmecbánya Panoraması
• 
  Aşıklar Buluşması, c. 1902
• 
  Yaşlı Balıkçı
• 
  Schaffhausen'de şelale 1903
• 
  Jajce'de Şelale
• 
  Tivadar Csontváry Kosztka, resim 1903
• 
  Mostar'da İlkbahar, 1903, Csontváry Müzesi, Pécs
• 
  Peygamber (Nainli Genç Adam), 1903.
• 
  Kudüs'teki Ağlama Duvarı, 1904
• 
  Kudüs'teki Zeytin Dağı
• 
  Lübnan'daki Sedirlere Hac, 1907, Macaristan Ulusal Galerisi, Budapeşte
• 
  Yalnız Sedir, 1907, Csontváry Müzesi, Pécs
• 
  Nazareth'te Maria'nın kuyus
• 
  Denizdeki biniciler, 1909
• 
  Taormina'da Yunan Tiyatrosu Harabeleri, 1905, Macaristan Ulusal Galerisi, Budapeşte

Okumalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Németh, Lajos. Csontváry. Budapest: Corvina, 1992. 963 13 2635 7.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Tivadar Csontváry Kosztka ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikisöz'de Tivadar Csontváry Kosztka ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

• Taormina'daki Yunan Tiyatrosu Harabeleri resminin son derece yüksek çözünürlüklü bir fotoğrafı (Macaristan Ulusal Galerisi'nin izniyle)
• Csontváry Museum, Pécs 23 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (ilk geçişten sonra English 15 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
• Macaristan'da Güzel Sanatlar 11 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kısa biyografi 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• IMDb'de Csontváry (1980)
• Oceanbidge üzerinde Csontvary 12 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Csontvary in Encyclopedia - Britannica Online Encyclopedia 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Csontváry Geniusz 3 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2015 Budapeşte sergisi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mansbach, Steven A.; V. West, Richard (1991). Standing in the tempest: painters of the Hungarian avant-garde, 1908-1930. Santa Barbara Museum of Art. ISBN 978-0-262-13274-9.