Therizinosauria

Therizinosauria
Yaşadığı dönem aralığı: 139-66 myö
Valanjiniyen-Senozoyik^[1]^[2]
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Therizinosauria; Yaşadığı dönem aralığı: 139-66 myö; Valanjiniyen-Senozoyik PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Terizinozorların koleksiyonu, sol üstten saat yönünde: Suzhousaurus, Erliansaurus, Nothronychus, Falcarius ve Jianchangosaurus.
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Klad:	Dinosauria
Klad:	Saurischia
Klad:	Theropoda
Klad:	Maniraptora
Klad:	†Therizinosauria; Russell, 1997
Alt gruplar
	†Erlikosaurus; †Falcarius; †Jianchangosaurus; †Lingyuanosaurus; †Saurexallopus; †Therizinosauroidea (Russell & Dong, 1994) †Alxasaurus; †Beipiaosaurus; †Enigmosaurus; †Martharaptor; †Suzhousaurus; †Therizinosauridae; ;
Sinonimler
	Segnosauria (Barsbold & Perle 1980); Segnosaurischia (Dong 1992);

Terizinozorlar veya Therizinosauria (Yunanca:"tırpan kertenkeleleri"), Kretase döneminde Asya ve Kuzey Amerika'da yaşamış, üyelerinin ellerinde uzun, tırpan benzeri pençeler bulunan maniraptoran dinozor grubu.^[1]

Terizinozorlar bilinen tüm dinozorların en tuhafıydı. En büyüğü, chalicotherler adı verilen tuhaf, soyu tükenmiş, toynaklı memelilere benziyordu. Terizinozorların bilek ve ayak parmakları, Oviraptor, Allosaurus gibi "sert kuyruklu" (tetanuran) teropodlar olduklarını gösterir.^[2]

Keşif tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzun yıllar boyunca bilim insanları, bir prosauropod gibi dört parmaklı ayakları ve tırpan şeklindeki pençeleri içeren fosil parçalarından canlının neye benzediklerini tahmin etmek zorunda kaldılar. Paleontologlar, dev pençelerin gizemli sahibine Therizinosaurus adını verdiler. 1988'de, daha önceki bir akraba olan Alxasaurus'un daha eksiksiz iskeletleri Çin'de ortaya çıktı. Bu terizinozorun kemiklerinin önceki buluntularla karşılaştırılması, bilim adamlarının "tırpan kertenkelelerini" büyük, yavaş hareket eden, iki ayaklı dinozorlar olarak hayal etmelerini sağladı.^[2]

Filogeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki kladogram, 2010 yılında Lindsay E. Zanno tarafından yapılan Therizinosauria'nın kapsamlı filogenetik analizini takip etmektedir.^[3]

Therizinosauria

Falcarius

Beipiaosaurus

Therizinosauroidea

	Nothronychus

	Nanshiungosaurus

	Segnosaurus

	Erlikosaurus

	Therizinosaurus

Aşağıda, 2010 yılında Zanno tarafından sağlanan veriler kullanılarak Hartman ve diğerleri 2019 tarafından yakın zamanda oluşturulan filogenetik analiz yer almaktadır:^[4]

Therizinosauria

Falcarius

Jianchangosaurus

Therizinosauroidea

Beipiaosaurus

"Chilantaisaurus" zheziangensis

	Therizinosaurus

	Erliansaurus

Nanchao embriyoları

Nanshiungosaurus

	Segnosaurus

	AMNH 6368

Nothronychus mckinleyi

	Erlikosaurus

	"Nanshiungosaurus" bohlini

	Nothronychus graffami

Dağılım[değiştir | kaynağı değiştir]

Terizinozorlar Doğu Asya ve Kuzey Amerika'da yaşadılar. Çoğu tür Kretase döneminde yaşadı, ancak Erken Jura'dan bir terizinozor bildirildi.^[2]

Cinslerin tanımlanma yıllarının zaman çizelgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Therizinosauria ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Vikitür'de Therizinosauria ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c "Therizinosauria". paleobiodb.org. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
^ ^a ^b ^c ^d Encyclopedia of dinosaurs & prehistoric life (2008), s. 126-127.
^ Zanno, Lindsay E. (3 Kasım 2010). "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)". Journal of Systematic Palaeontology. 8 (4): 503-543. doi:10.1080/14772019.2010.488045. ISSN 1477-2019.
^ Hartman, S.; Mortimer, M.; Wahl, W. R.; Lomax, D. R.; Lippincott, J.; Lovelace, D. M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247. PMC 6626525 $2. PMID 31333906.

Kitap[değiştir | kaynağı değiştir]

Encyclopedia of dinosaurs & prehistoric life. American Museum of Natural History. New York, N.Y.: DK Publishing in association with the American Museum of Natural History. 2008. ISBN 978-0-7566-3836-8. OCLC 181602635.

Teropod ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[pbdb-1] "Therizinosauria". paleobiodb.org. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.

[encyclopedia-2] Encyclopedia of dinosaurs & prehistoric life (2008), s. 126-127.

[3] Zanno, Lindsay E. (3 Kasım 2010). "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)". Journal of Systematic Palaeontology. 8 (4): 503-543. doi:10.1080/14772019.2010.488045. ISSN 1477-2019.

[Hartman2019-4] Hartman, S.; Mortimer, M.; Wahl, W. R.; Lomax, D. R.; Lippincott, J.; Lovelace, D. M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247. PMC 6626525 $2. PMID 31333906.

[1]

[2]

[3]

[4]

Therizinosauria nedir?, Therizinosauria anlamı nedir?, Therizinosauria ne demektir?