Büyük Firar

Büyük Firar
The Great Escape
	Filmin özgün sinema afişi
Yönetmen	John Sturges
Senarist	Roman:; Paul Brickhill ; Senaryo:; James Clavell; W.R. Burnett; Walter Newman (adı geçmiyor)
Oyuncular	Steve McQueen; James Garner; Richard Attenborough; James Donald; Charles Bronson; Donald Pleasence; James Coburn
Müzik	Elmer Bernstein
Görüntü yönetmeni	Daniel L. Fapp
Kurgu	Ferris Webster
Cinsi	Sinema filmi
Yapım yılı	1963
Süre	172 dk
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Bütçe	$4.000.000
Hasılat	$5.500.000 (ABD)

Büyük Firar (İngilizce: The Great Escape), 1963 yapımı bir ABD filmi. IMDb İnternet sitesi en iyi 250 film sıralamasında 99. sıradadır. Paul Brickhill'ın aynı adlı kitabından James Clavell tarafından senaryosu yazılmıştır. Senaryo ve kitap yaşanmış bir olaydan esinlenerek yazılmış ve film bu kaçışta ölen 50 subaya adanmıştır. 1964 yılı Oscar ödülüne En İyi Film Düzenleme dalında aday olsa da kazanamamıştır. Ama Moskova Uluslararası Film Festivali'nde başrol oyuncusu Steve McQueen'e En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü getirmiştir.

Konu[değiştir | kaynağı değiştir]

Film II. Dünya Savaşı'nda Almanlar tarafından tutuklanan Müttefik subaylarının hapsedildikleri kamptan kaçışlarını anlatır. Subaylar uzun çalışmalar sonucunda kamptan bir tünel kazarak kaçmayı başarırlar. Ama Alman SS polisleri peşlerini bırakmaz. Sonucunda hepsi Almanya ve İsviçre'de değişik zaman ve şekillerde yakalanırlar. Yakalanan subayların ellisi kampa dönüş yolunda Alman askerleri tarafından öldürülür.

Oyuncu kadrosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Aktör	Rol
Steve McQueen	Hilts "The Cooler King"
James Garner	Hendley "The Scrounger"
Richard Attenborough	Bartlett "Big X"
James Donald	Ramsey "The SBO"
Charles Bronson	Danny "Tunnel King"
Donald Pleasence	Blythe "The Forger"
James Coburn	Sedgwick "Manufacturer"
Hannes Messemer	Von Luger "The Kommandant"
David McCallum	Ashley-Pitt "Dispersal"
Gordon Jackson	MacDonald "Intelligence"
John Leyton	Willie "Tunnel King"
Angus Lennie	Ives "The Mole"
Nigel Stock	Cavendish "The Surveyor"
Robert Graf	Werner "The Ferret"
Jud Taylor	1st Lt Goff
Hans Reiser	Herr Kuhn, Gestapo
Tom Adams	Dai Nimmo

Yapım[değiştir | kaynağı değiştir]

Senaryo[değiştir | kaynağı değiştir]

1963'te Mirisch kardeşler, Paul Brickhill'in 1950 tarihli Büyük Kaçış kitabını uyarlamak için United Artists ile çalıştı. Brickhill, kamptaki Alman hareketlerini izleyen "yardımcılardan" biri olarak hareket eden Stalag Luft III'teki X Örgütü'nün çok küçük bir üyesiydi. Hikâye, NBC tarafından 27 Ocak 1951'de The Philco Television Playhouse'un bir bölümü olarak gösterilen canlı bir TV prodüksiyonu olarak uyarlanmıştı.^[1] Canlı yayın, tünel yanılsaması yaratmak da dahil olmak üzere canlı yayın için dahiyane bir set tasarımı tasarladığı için övüldü.^[2] Filmin senaryosu James Clavell, W. R. Burnett ve Walter Newman tarafından uyarlandı.

Çekimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Film, Almanya'da, Bavyera kırsalındaki Geiselgasteig'in Münih banliyösündeki Bavyera Film Stüdyosunda, kışla içleri ve tüneller için setlerin inşa edildiği yerde çekildi. Kamp, stüdyonun yakınındaki Perlacher Ormanı açıklığında inşa edildi.^[3]^[4] Gerçek kamp, bir Alman kasabası olan Sagan (şimdi Żagań, Polonya) yakınlarındaydı; kasabanın adı Neustadt olarak değiştirildi.^[4] Bavyera'daki Füssen kasabasında ve tren istasyonu da dahil civarındaki pek çok yerde birçok sahne çekildi. Özgün yapılı St. Nikolaus Kilisesi^[4] ve doğal arka planı ile yakınlardaki Pfronten^[3] bölgesi de filmde sıklıkla yer alır. Demiryolunu içeren ilk sahneler, Münih-Holzkirchen hattında Großhesselohe istasyonunda (filmde "Neustadt" istasyonu) ve Deisenhofen yakınlarında çekildi. Hendley ve Blythe'nin trenden kaçışı, Markt Schwaben'in doğusundaki Münih-Mühldorf demiryolunda kameraya alındı. Bartlett, MacDonald ve Ashley-Pitt'in geldiği istasyon Füssen istasyonu iken, Sedgwick'in trene binme sahnesi Ausserfern Demiryolu'ndaki Pfronten-Ried istasyonunda canlandırıldı.^[3]^[5] Hendley ve Blythe'nin kaçmaya çalışırken yanından geçtikleri kale Neuschwanstein Şatosu'dur.^[6]

Dikenli tel çitlerin olduğu motosiklet kovalamaca sahneleri Füssen'in dışındaki çayırlarda çekildi ve Hilts'in yeniden yakalanmadan önce çarptığı "dikenli tel", oyuncular ve ekip tarafından boş zamanlarında inşa edilen dikensiz tellerin etrafına bağlanmış kauçuk şeritlerle simüle edildi.^[7] Sigorta endişeleri, McQueen'in motosiklet sıçraması sahnesini gerçekleştirmesini engelledi. Bu dikkate değer sahne, McQueen'in uzaktan kendisine benzeyen ve bisiklet tutkunu olan arkadaşı Bud Ekins tarafından canlandırıldı.^[8] Johnny Carson daha sonra The Tonight Show'un bir yayını sırasında McQueen'i bu atlayışı için tebrik etmeye çalıştığında, McQueen, "Ben değildim. O Bud Ekins'ti" dedi. Bununla birlikte, hem McQueen hem de Avustralya Motokros şampiyonu Tim Gibbes, aynı hareketi eğlence için kamera karşısında gerçekleştirdiler. Filmin ikinci birim yönetmeni Robert Relyea'ya göre, filmin son kurgusundaki sahne bu üç adamdan herhangi birinin performansını yansıtıyor olabilir.^[9] Kovalamanın diğer kısımları, hem Hilts'i oynayan hem de motosikletteki becerisi nedeniyle onu kovalayan askerleri canlandıran McQueen tarafından gerçekleştirildi.^[10] Motosiklet, bir Alman makinesine benzemek için boyanmış bir Triumph TR6 Trophy idi. Restore edilmiş olan makine şu anda Triumph'ın Hinckley, İngiltere'deki fabrikasında sergileniyor.^[11]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "The Great Escape". Internet Movie Database. 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
^ Wade, Robert J. (Nisan 1951). "The Great Escape". Radio Age. 10 (3). s. 16-17.
^ ^a ^b ^c Riml, Walter (2013). Behind the scenes... The Great Escape. Helma Turk & Dr. Christian Riml. 31 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
^ ^a ^b ^c Whistance, Don J. (2014). "The Great Escape Locations Site". 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
^ Biemann, Joachim (10 Ağustos 2014). "The Great Escape". Eisenbahn im Film – Rail Movies (Almanca). 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
^ Warren, Jane (7 Ağustos 2008). "The Truth About The Great Escape". The Daily Express. 18 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
^ Rufford, Nick (13 Şubat 2009). "Video: The Great Escape, re-enacted". The Times. 29 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Steve Rubin (1993). Return to 'The Great Escape' (Belgesel). MGM.
^ Page, Priscilla (2 Mayıs 2019). "The Great Escape is how Steve McQueen outfoxed studio lawyers and kept having fun | Hagerty Media". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Stone, Matt (2007). McQueen's Machines: The Cars and Bikes of a Hollywood Icon. Minneapolis, Minnesota: MBI Publishing Company. s. 77-78. ISBN 978-0-7603-3895-7. There's a chase sequence in there where the Germans were after [McQueen], and he was so much a better rider than they were, that he just ran away from them. And you weren't going to slow him down. So they put a German uniform on him, and he chased himself!
^ "Great Escape motorcycle goes on show". BBC News. 31 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

IMDb'de The Great Escape
AllMovie'de The Great Escape
The Real Great Escape 28 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Great Escape (PBS Nova) 1 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Gerçek olay hakkında ayrıntılı bilgi
Pivotal Games sitesinde The Great Escape'in bilgisayar oyunu versiyonu
Project Management lessons from the Great Escape
Harry Tüneli'nin interaktif haritası26 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://video.google.com/videoplay?docid=8844857220560459276&q=%22James+Garner%22+%22Charlie+Rose%22&total=4&start=0&num=10&so=0&type=search&plindex=03 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Archive of American Television'da James Garner röportajı
Kaçış plancılarından Eric Dowling'in ölümü 3 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
'Harry' tünelinin inşaasına yardım eden Alex Lees'in ölümü7 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
New publication with private photos of the shooting & documents of 2nd unit cameraman Walter Riml
Photos of the filming The Great Escape, Steve McQueen on the set

[1] "The Great Escape". Internet Movie Database. 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.

[2] Wade, Robert J. (Nisan 1951). "The Great Escape". Radio Age. 10 (3). s. 16-17.

[riml-3] Riml, Walter (2013). Behind the scenes... The Great Escape. Helma Turk & Dr. Christian Riml. 31 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.

[Whistance-4] Whistance, Don J. (2014). "The Great Escape Locations Site". 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.

[5] Biemann, Joachim (10 Ağustos 2014). "The Great Escape". Eisenbahn im Film – Rail Movies (Almanca). 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.

[6] Warren, Jane (7 Ağustos 2008). "The Truth About The Great Escape". The Daily Express. 18 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.

[7] Rufford, Nick (13 Şubat 2009). "Video: The Great Escape, re-enacted". The Times. 29 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[8] Steve Rubin (1993). Return to 'The Great Escape' (Belgesel). MGM.

[9] Page, Priscilla (2 Mayıs 2019). "The Great Escape is how Steve McQueen outfoxed studio lawyers and kept having fun | Hagerty Media". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[10] Stone, Matt (2007). McQueen's Machines: The Cars and Bikes of a Hollywood Icon. Minneapolis, Minnesota: MBI Publishing Company. s. 77-78. ISBN 978-0-7603-3895-7. There's a chase sequence in there where the Germans were after [McQueen], and he was so much a better rider than they were, that he just ran away from them. And you weren't going to slow him down. So they put a German uniform on him, and he chased himself!

[11] "Great Escape motorcycle goes on show". BBC News. 31 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

The Great Escape nedir?, The Great Escape anlamı nedir?, The Great Escape ne demektir?