TRT İstanbul Radyosu

İstanbul Radyosu
İstanbul Radyosu
Tam adı	Türkiye Radyo Televizyon İstanbul Radyosu
Kuruluş	6 Mayıs 1927
İştirakler	TRT İstanbul Televizyonu (1971-1986)
Sahibi	Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu
Formatı	Haber & Müzik
Dil	Türkçe
Genel merkez	İstanbul
Yayın alanı	İstanbul

TRT İstanbul Radyosu veya yaygın olarak kullanılan adıyla İstanbul Radyosu, Türkiye'nin en eski ve en büyük radyolarından biridir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yayınına İstanbul Radyosu adıyla, 6 Mayıs 1927'de, Sirkeci'deki Büyük Postane binasının bodrum katında başladı.

Henüz kimsede radyo alıcısı bulunmadığından, postane binasının kapısının üzerine yerleştirilen hoparlör yardımıyla her akşam yayın yapılmaya başlandı. Amaç, halkın radyo yayınlarını dinleyip tanıması, kendi çevrelerine anlatarak radyo kavramının yayılmasını sağlamaktı.

Türkiye İş Bankası ve Anadolu Ajansı'nın 150 bin liralık sermayenin %70'ine sahip olması kaydıyla; Gümüşhane Milletvekili Cemal Hüsnü Taray, Falih Rıfkı Atay ve Sedat Nuri Bey tarafından 8 Eylül 1927 tarihinde "Türk Telsiz Telefon Anonim Şirketi" kuruldu.

İstanbul Radyosu'nun ilk naklen yayını, 3 Şubat 1932'de^[1] Atatürk'ün isteği ile Ayasofya Camii'nden Kadir Gecesi okunan Türkçe ezanla başlamış ve Mevlit'le devam etmiştir.

İlk yayınlar akşam saatleri yapılmakta ve 5 saatle sınırlıydı.

Elektrik vs. giderlerin, halktan alınan yıllık 10 liralık aidatla karşılanamaması üzerine şirket zarara girdi. Hükûmetin hatırı sayılır bir mali yardım yapmasına rağmen zararın devam etmesiyle birlikte, 1936 yılında biten sözleşmesinin de Hükûmet tarafından yenilenmeyince şirket, 13 Haziran 1937'de yapılan Genel Kurul'da kendini tasfiye etmeye karar verdi. İstanbul Radyosu; 8 Eylül 1936 tarihinde bir devlet kurumu olan PTT'ye devredildi.^[2] Ekim 1938'de yayınına ara veren İstanbul Radyosu'nun, stüdyo ihtiyacını karşılamak için 1945'te İstanbul Radyoevi binasının temeli atılarak inşasına başlandı. İnşası tamamlanan Harbiye’deki bina, 19 Kasım 1949 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün açış konuşmasıyla hizmete girdi ve İstanbul Radyosu yayın hayatına tekrar başladı.^[2]

Radyo yayıncılığı; fiilen 1990'a, anayasal olarak 1993'e kadar devlet eliyle yürütüldü.

1961 Anayasası'nın tanıdığı imkânla, 1 Mayıs 1964 tarihinde "Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT)" kuruldu ve diğer radyo yayınları gibi İstanbul Radyosu da TRT şemsiyesi altına girdi. 1993 yılındaki anayasa değişikliği ve 1994 yılında çıkarılan kanunla devlet tekeli kalktı ve özel yayıncılık devreye girdi.

İlk çalışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de ilk radyo yayın denemeleri 1921 yılında İstanbul'da başladı ve halka açık ilk radyo deneme yayını 19 Mart 1923 tarihinde Öğretmen Okulu'nun bodrumunda, davetliler ve basın huzurunda "Telsiz telefon tecrübeleri" adı altında gerçekleştirildi. Bu ilk yayın, İstanbul Üniversitesi'nde toplanan halk tarafından heyecanla dinlendi.

Cumhuriyetin ilanından iki yıl sonra, 1925'te "Telsiz Tesisi Hakkında Kanun" yasası çıkarılarak, ülke genelinde bir telsiz şebekesi kurulması öngörüldü ve uluslararası açılan ihaleyi kazanan bir Fransız şirketi tarafından İstanbul ve Ankara'da telsiz telgraf vericileri yapımına başlandı. Bu tesisin 1927 yılında hizmete girmesiyle New York, Londra, Berlin, Viyana, Moskova ve Tahran'la bağlantı kuruldu. Daha sonra bu vericilere telsiz telefon yayını yapabilecek gerekli donanımların ilavesiyle radyo yayınları gerçekleştirildi.

Mevcut çalışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

TRT İstanbul Radyosunda hâlen çeşitli bant ve canlı yayın programları yapılmaktadır. Mesut Cemil Stüdyosunda halka açık olarak düzenlenen ve aynı zamanda televizyon çekimi veya radyo bant kaydı olarak hazırlanan programlar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları: Radyo Sanatçıları Konseri, Tasavvuf Müziği Konseri, Akşamın Neşesi, Beraber ve Solo Şarkılar, Şarkılar ve Oyun Havaları vs.

İstanbul Radyosunda aynı zamanda Mesut Cemil Stüdyosu yenilenmiş ve televizyon çekimleri için uygun hale getirilmiştir. Bu yenilik Ankara Radyosu Büyük Stüdyosu içinde uygulanmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "İstanbul Radyosu 80 yaşında". Star Gazetesi. 29 Nisan 2007. 9 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2008.
^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

TRT İstanbul Radyosu tanıtım filmi Youtube.com.
Geçmişten Bugüne Göz Kırpan Ses (Chronicle Dergisi)

[1] "İstanbul Radyosu 80 yaşında". Star Gazetesi. 29 Nisan 2007. 9 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2008.

[ist-2] "Arşivlenmiş kopya". 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.

[1]

[2]

TRT İstanbul Radyosu nedir?, TRT İstanbul Radyosu anlamı nedir?, TRT İstanbul Radyosu ne demektir?