Savaş esiri kampı, savaş dönemlerinde savaşan bir güç tarafından yakalanan savaş esirleri için hazırlanan, esirleri kontrol altında tutmak için kurulan alanlardır.

Savaş esiri kampları, toplama kampları ve askerî hapishaneler arasında önemli farklılıklar vardır. 1797'de İngiltere'deki Norman Cross'da ve her ikisi de Napolyon Savaşları sırasında inşa edilen HM Prison Dartmoor'da bu amaca yönelik savaş esir kampları ortaya çıktı ve sonrasındaki 200 yılın tüm ana çatışmalarında kullanıldılar. Ana kamplar; sahil güvenlik görevlileri, denizciler, denizciler, askerler ve son zamanlarda silahlı bir çatışma sırasında ya da hemen sonrasında savaşan bir güç tarafından yakalanan bir düşman gücünün havacılar için kurulmaktadır. Ayrıca, ticari denizciler ve sivil hava mürettebatı mürettebatı gibi savaşın öznesi olmayanlar bazı gruplar için da bu kamplar kuruldu. 1929'da Cenevre Savaş Mahkûmları Sözleşmesi'nin kabul edilmesiyle, daha sonra da III. Cenevre Sözleşmesi'ne göre savaş esir kamplarının tarafsız bir gücün yetkili temsilcileri tarafından denetime açık olması gerektiği kararı alındı. Ancak tüm nice tarihsel dönem boyunca esirlere sözleşmeye uygun şartlarda davranılmamıştır.

Kampların geliştirilmesinden önce savaş esirlerinin tutuklanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Vestfalya Antlaşması'dan önce savaşan güçler tarafından yakalanan düşman savaşçıları genellikle idam edildi, köleleştirildi veya fidye için tutuldu.^[1] Zira küçük boyutlardaki orduların olduğu bu dönemlerde savaş esirlerini tutmak için herhangi bir kamp türüne çok az ihtiyaç oluyordu. Mayıs ve Ekim 1648 arasında Otuz Yıl Savaşı ve Seksen Yıl Savaşı'nı sona erdiren bir dizi antlaşma Vestfalya Antlaşması, tüm mahkûmların fidye olmadan serbest bırakılması koşulunu içeriyordu. Bu durum genellikle ele geçirilen düşman savaşçıların çatışmanın sonunda ya da silah almamaları için şartlı tahliye edilmeden önce makul bir şekilde muamele görecekleri noktayı işaret ediyordu. Düşman savaşçılarını sürgün etme uygulaması binlerce yıl önce, en azından Antik Kartaca zamanına kadar erken başlamıştı, ancak 1648'den itibaren Avrupa'da normal bir uygulama haline geldi. Esirlerin sayısındaki artış, sonunda savaş esirlerine dair durumların gelişmesine yol açtı.^[2]

Geçici kampların geliştirilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

General John Burgoyne'nin 1777'de Saratoga Savaşı'na teslim olmasının ardından binlerce İngiliz ve Alman askeri Cambridge, Massachusetts'e yürütüldü. Kıta Kongresi çeşitli nedenlerle onları güneye taşımak istedi. Bu amaçla, kongre üyelerinden biri Virginia'daki Charlottesville dışındaki toprağı teklif etti. Kalan askerler (yaklaşık 2.000 İngiliz, 1.900 Alman, 300 kadın ve çocuk) 1778'in sonlarında güneye yürütüldüler. Ocak 1779'da bölgeye (Ivy Creek yakınında) ulaştılar. Barakalar zar zor yeterli olduğundan memurlar Richmond ve Staunton kadar uzakta yaşamak için şartlı tahliye edildi. Kampa hiçbir zaman yeterince hazırlık yapılmadı, ancak esirler sahada bir tiyatro bile inşa ettiler. Gardiyanlar nedeniyle yüzlerce kişi Albemarle Kışlası'ndan kaçtı. İngiliz Ordusu 1780'in sonlarında Carolinas'tan kuzeye doğru ilerledikçe, geri kalan mahkûmlar Winchester, Virginia'ya, Maryland, Frederick'e ve başka yerlerde taşındı. Günümüzde bu kampla alanlarının kalıntısı kalmamıştır.

İlk amaçlı kamp[değiştir | kaynağı değiştir]

Bilinen ilk inşa edilmiş savaş esiri kampı, 1797'de Fransız Devrim Savaşları ve Napolyon Savaşları sonucu artan sayıda savaş esirini barındırmak için Büyük Britanya Krallığı tarafından Norman Cross'ta kuruldu.

II. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Nazi Almanyası II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ndeki çatışmalar sırasında 1941-1945 yılları arasında teslim olan veya zorla yakalanan Sovyet savaş tutsaklarına karşı kasıtlı olarak kötü muamele uyguladı. Kurulan kamplarda Sovyet esirlere kitlesel infazlar uygulandı. Bu uygulamaların sonucunda esir alınan yaklaşık 5,7 milyon (Rusya Savunma Bakanlığı verilerine göre 4 milyon 559 bin) Kızıl Ordu askerinden 3,1 ila 3,5 milyon arası kişi yaşamını yitirdi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel;

Genel;

• Burnham, Philip. So Far from Dixie: Confederates in Yankee Prisons (2003)
• Byrne, Frank L., "Libby Prison: A Study in Emotions," Journal of Southern History 1958 24(4): 430-444. in JSTOR
• Cloyd, Benjamin G. Haunted by Atrocity: Civil War Prisons in American Memory (Louisiana State University Press; 2010) 272 pages.traces shifts in Americans' views of the brutal treatment of soldiers in both Confederate and Union prisons, from raw memories in the decades after the war to a position that deflected responsibility.
• Horigan, Michael. Elmira: Death Camp of the North (2002)