Sündiken Dağları

Sündiken Dağları
Sündiken Dağları
En yüksek noktası
Yükseklik	1.818 m (5.964 ft 7 in) Kızıl Tepe
Çıkıntı	1.769 m (5.803 ft 9+1⁄2 in) Sündiken Tepesi
Koordinatlar	Enlem: 39° 42′ 0″ Kuzey Boylam: 44° 17′ 0″ Doğu
Coğrafya
Konum	Eskişehir, Türkiye
Jeoloji
Dağ türü	Orojenez Kıvrım

Sündiken Dağları, Eskişehir il sınırlarında bulunan sıra dağlardır. Karadeniz Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesinin sınırını oluşturur.^[1]

Fiziki özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Güneyinde Eskişehir Ovası, kuzeyinde Sakarya Nehri bulunur. Doğu-batı doğrultusunda uzanan dağların uzunluğu 120 km,^[2] kuzey-güney genişliği 30 km'dir . Kapladığı alan yaklaşık 210.000 hektardır (2.100 km²). Kuzeyde Sakarya Nehri kıyılarında 300 m rakımdan başlayan dağlık kütle, 1500–1800 m yüksekliklere ulaşır, güneyde dik yamaçlarla Eskişehir Ovası'na 800 m'ye iner.^[3] Eskişehir il topraklarının %17'sini oluşturur.

Dağ kuşağının üzerinde pek çok yüksek tepe bulunur:^[3] Kızıl Tepe 1818 m, Sündiken Tepesi 1769 m, Kartal Tepe 1754 m, Ayı Tepesi 1699 m, Karameşelik Tepe 1695 m, Karakütük Tepesi 1600 m, Yalıkıran Tepe 1585 m.

Canlı hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Sündiken Dağları İç Anadolu, Marmara ve Ege bölgeleri arasında zoocoğrafya bakımından geçiş bölgesidir.^[4]

Dağın daha nemli olan kuzey yamaçlarında bitki örtüsü daha yoğundur. Kuraklığın güçlü hissedildiği ve insan tahribatının yoğun olduğu güney yamaçlarda bitki yoğunluğu düşüktür.^[2]

Köppen iklim sınıflandırmasına göre; dağlık alanda Yarı kurak step iklimi (BSk) (Eskişehir, Alpu, Sarıcakaya, Nallıhan), yazı kurak ve ılık, kışı soğuk iklim (Dsb) (Tepebaşı, Alpu, Alapınar, Mihalıcık) görülmektedir. Bu iklim koşullarına bağlı bitki örtüsü orman, antropojen step ve ağaççıklardan oluşur. Kuzeyde Sakarya Vadisine yakın kısımları tarım alanı olarak kullanıldığından bu alanda ormanlar 450–500 m yükseltiden başlar. Alçaklarda yaygın olan kızılçamlar 800–900 m'ye kadar çıkarlar. 800-1200 arasında karaçamlar görülür. 1200m'den sonra sarıçam-karaçam karma ormanları 1400 m'ye kadar çıkar. 1400 m'den zirvelere kadar saf sarıçam ormanları hakimdir. Tüm bu ormanların içerisinde sapsız meşe, saçlı meşe, mazı meşesi, boylu ardıç ile kokar ardıç türleri de bulunur.^[2]

Dağların güney yamaçları insan tahribatı ile 1000 m'ye kadar ormansızdır. 1000 m'den sonra katran ardıçlarının karıştığı meşe çalıları bulunur. 1100 m'den sonra bozuk meşe ormanları, 1200-1600 arası karaçam ormanları hakimdir.^[2]

Dağlık arazinin 146.364 hektarı orman ile kaplıdır. Ormanların; %33,35'i karaçam, %21,3'ü meşe türleri, %13,1'i kızılçam, %12,6'sı karışık (geniş yapraklı+ibreli ağaç), %12,3'ü ardıç, %5,2's, ibreli karışık, %2,1'i sarıçamdır.

Litoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Sündiken Dağları genel olarak birinci zaman arazilerinden oluşur. Kenarları Neojen yaşlı tortul tabakalarla çevrilidir. Bir aşınma ve taşınma alanı olan dağların üzerinde farklı basamaklar halinde peneplenler seçilir. Basamaklı peneplenlerin bulunması ve eğim açısından bozulmuş olmaları dağın yakın zamanlarda yükseldiğini ifade eder.^[5] Ana kütle Paleozoik zamanlı metamorfik şistler ve mermerleşmiş kalkerden oluşur.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Sündiken Dağları, güneyden karasal iklim, kuzeydan Karadeniz Ardı iklimi etkisindedir. Karadeniz üzerinden gelen hava kütleleri, Köroğlu Dağları, Bolu Dağı ve Akçakoca Dağlarında nemini bıraktığından ikimde karasallık hissedilir derecededir^[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Sınırları" (PDF). BATI KARADENİZ BÖLGESİ. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016.
^ ^a ^b ^c ^d KAYMAK, Hülya (2020). "Morfo-Klimatik özelliklerin Sündiken Dağları'nda (Eskişehir) bitki örtüsünün dağılışı üzerindeki etkileri". Türk Coğrafya Dergisi. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021.
^ ^a ^b KANTARCI, M.D; ÇETİN, M.; MUSAOĞLU, N. "SÜNDİKEN DAĞLIK KÜTLESİ" (PDF). SÜNDİKEN DAĞLIK KÜTLESİNDE YER ÖLÇMELERİ İLE UYDU VERİLERİNDEN YÜKSELTİ VE BAKIYA BAĞLI OLARAK YÜZEY SICAKLIĞI DEĞİŞİMİNİ BELİRLENMESİ. dogankantarci.com. 27 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016.
^ BİLGİN, Seda; ÖZGÜL, Okan; KOÇ, Hasan (2015). "Giriş". Türkiye için beş yeni kayıt ile Sündiken Dağları (Eskişehir) Limoniidae (Diptera) faunasına katkılar. Türkiye Entomoloji Bülteni. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ İZBIRAK, Dr. Reşat. "ESKİŞEHİR'LE ÇİFTELER ÇEVRESİNDE BİR COĞRAFYA GEZİSİ" (PDF). ankara.edu.tr. 1 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016.
^ KANTARCI, Prof.Dr. Doğan ve ark. "GİRİŞ" (PDF). SÜNDİKEN DAĞLARINDAKİ (ESKİŞEHİR) SARIÇAM (Pinus sylvestris L.) KUŞAĞINDA YETİŞME ORTAMI BİRİMLERİNİN BELİRLENMESİ. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[1] "Sınırları" (PDF). BATI KARADENİZ BÖLGESİ. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016.

[hülyakaymak-2] KAYMAK, Hülya (2020). "Morfo-Klimatik özelliklerin Sündiken Dağları'nda (Eskişehir) bitki örtüsünün dağılışı üzerindeki etkileri". Türk Coğrafya Dergisi. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021.

[sndkn-3] KANTARCI, M.D; ÇETİN, M.; MUSAOĞLU, N. "SÜNDİKEN DAĞLIK KÜTLESİ" (PDF). SÜNDİKEN DAĞLIK KÜTLESİNDE YER ÖLÇMELERİ İLE UYDU VERİLERİNDEN YÜKSELTİ VE BAKIYA BAĞLI OLARAK YÜZEY SICAKLIĞI DEĞİŞİMİNİ BELİRLENMESİ. dogankantarci.com. 27 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016.

[4] BİLGİN, Seda; ÖZGÜL, Okan; KOÇ, Hasan (2015). "Giriş". Türkiye için beş yeni kayıt ile Sündiken Dağları (Eskişehir) Limoniidae (Diptera) faunasına katkılar. Türkiye Entomoloji Bülteni. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[5] İZBIRAK, Dr. Reşat. "ESKİŞEHİR'LE ÇİFTELER ÇEVRESİNDE BİR COĞRAFYA GEZİSİ" (PDF). ankara.edu.tr. 1 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016.

[orman-6] KANTARCI, Prof.Dr. Doğan ve ark. "GİRİŞ" (PDF). SÜNDİKEN DAĞLARINDAKİ (ESKİŞEHİR) SARIÇAM (Pinus sylvestris L.) KUŞAĞINDA YETİŞME ORTAMI BİRİMLERİNİN BELİRLENMESİ. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Türkiye'deki dağlar
Dağlar	Acıgöl Akdağ Akdağ Ağrı Aydos Babadağ Balkaya Beşparmak Boz Canik Cilo Çavuş Demirkazık Davraz Dedegöl Dilek Ekecik Emir Erciyes Hacılar Hasan Honaz Karaca Dağ Karacadağ Karadağ Kaz Keş Kocadağ Koru Kula Küçükağrı Mahya Melendiz Nebiyan Nemrut Adıyaman Bitlis Palandöken Spil Süphan Tendürek Uludağ Yıldız
Sıradağlar	Alaçam Allahuekber Aydın Bilican Binboğa Bolkar Bulut Çangal Geyik Giresun Ilgaz Kaçkar Kargapazarı Köroğlu Karadeniz Küçük Kafkasya Küre Kürt Dağı Madra Menteşe Munzur Nur Samanlı Sıralı Dağlar Sultan Sündiken Şerafettin Tahtalı Tatos Toros Yalnızçam Yunt

Sündiken Dağları nedir?, Sündiken Dağları anlamı nedir?, Sündiken Dağları ne demektir?