Raymond Queneau
Queneau
Genel bilgiler
Doğum	21 Şubat 1903(1903-02-21) Le Havre, Fransa
Ölüm	25 Ekim 1976 (73 yaşında) Paris, Fransa
Uyruk	Fransız
Alanı	Şair, yazar
Etkilendikleri	Bach
İmzası

Raymond Queneau (21 Şubat 1903, Le Havre - 25 Ekim 1976, Paris), Fransız yazar ve şair.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Queneau Le Havre, Seine-Maritime'de Auguste Queneau ve Joséphine Mignot'un tek çocuğu olarak doğdu. İlk bakaloryasını 1919'da Latince ve Yunancadan ikincisini ise 1920'de felsefe alanında aldı. Daha sonra Sorbonne Üniversitesi'nde felsefe alanında mezun oldu.

1925-1926 yılları boyunca Fas ve Cezayir'de zouave olarak görev yaptı. 1928'de Janine Kahn ile evlendi ve 1934'te oğlu Jean-Marie doğdu. Queneau 1939'da askere alındı ve 1940'ta terhis edildi, II. Dünya Savaşı'nın geri kalan bölümünde ailesi ile birlikte Saint-Léonard-de-Noblat'ta ressam Élie Lascaux ile kaldı.

Çalışma hayatının çoğunu 1938'de eleştirmen olarak başladığı Gallimard yayınevi'nde geçirdi. Genel sekrereterliğe yükseldi ve daha sonra 1956 da l’Encyclopédie de la Pléiade'nin direktörü oldu. Bu zaman zarfında l’École Nouvelle de Neuilly'de öğretmenlik yaptı. 1950 yılında Collège de ‘Pataphysique'e girdi. 1951 yılında Goncourt Akademisi'ne 1952'de l’Académie de l’Humour'a seçildi. 1955-1957 yılları arasında ise Cannes Film Festivali jüri üyeliği yaoptı.

Queneau ve sürrealizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Paris'te felsefe öğrenimi gördükten sonra 1924-1927 yılları arasında gerçeküstücülük hareketine katılan ama 1929'da André Breton'la anlaşamayarak Georges Bataille'ın yönettiği Documents (Belgeler) dergisinde çalışmaya başlayan Raymond Queneau 1933'te, edebi yaratıcılık, insanlık koşulu ve dil üstüne roman biçiminde düzenlenmiş bir düşünceler dizisi olan Chiendent'ı (Ayrıkotu) yayınladı. "Halk dilinin fotoğrafları"yla dolu olan bu kitabın, özenli yapısı, fantezisi, yazarın gelecekte vereceği yapıtlarının, yarı-alaycı, yarı-ciddi özelliklerinin habercisidir. Sözlü dile özgü nitelikler taşıdığı kadar, yazı dilinin de gerektirdiği özene sahip olan ve edebiyat türleri arasındaki ayrılıkları silip atacak teknik düzenlemelerle dolu olan bu ürünler arasında şunlar sayılabilir: Gueule de Pierre (Taş Ağız, 1934) ve devamı olan Les temps mêlés (Karışık Zamanlar), içinde dizelerin de bulunduğu romanlardır.(bu iki romanın konusunu, 1948'de yayınladığı Saint-Glinglin'de yeniden ele aldı): Chêne et chien (Meşe ve Köpek, 1937) dizelerle yazılmış bir öz yaşam öyküsüdür: Odile (1937) tanınmayacak bir biçime dönüştürülmüş öz yaşam öyküsüdür: Enfants du limon (Balcığın Çocukları, 1938) 19. yüzyılın bazı "edebiyat çılgınları"nca oluşturulmuş Encyclopédie des sciences inexactes 'tan (Doğru Olmayan Bilimler Ansiklopedisi) parçalar içeren bir romandır. Queneau romanlarının çoğunda (Un rude hiver (Sert Bir Kış, 1939): Pierrot mon ami (Dostum Pierrot, 1942); Loin de Rueil (Rueil'den Uzakta, 1945)) ve Une trouille verte (Bir Yeşil Korku 1947) adlı yapıtındaki öykülerde, sinema sanatındaki "zincirleme" yöntemini düz yazıya uygulamaya çalışır. Ünlü Exercices de Style (Biçem Alıştırmaları, 1947) adlı yapıtındaysa Queneau'nun tek bir metinsel tema üstüne çeşitlemeler yaptığı ve sanki örnek olarak Bach'ın Füg Sanatı'nı aldığı söylenebilir.

Denemelerini topladığı Bâtons, chiffres et lettres (Çubuklar, Rakamlar ve Harfler, 1950-1965) adlı yapıtı dil üstüne yeni sorunların irdelendiği bir kitaptır.

1959'da Queneau büyük bir oyuncu kitlesine seslenen Zazie dans le métro (Zazie Metro'da) adlı ünlü romanını yayınladı (bu kitap 1960'ta Louis Malle tarafından sinemaya aktarıldı). 1960'ta François Le Lionnais ile birlikte Patafizik Koleji bünyesinde, Oulipo topluğunu (Ouvroir de Litérature potentielle (Gücül Edebiyat Derneği) kurdu.Özellikle Oulipo için yazılmış kitaplarının (Cent mille milliards de poèmes (Yüzbin Milyar Şiir, 1961); Le Vol d'Icare (İkaros'un Uçuşu, 1968)) ardından Battre la campagne (Saçmalamak, 1968) ve Morale élémentaire (Temel Ahlak, 1975) adlı şiirlerini gerçekleştirdi. Queneau'nun öbür önemli yapıtları arasında Oeuvres complétes de Sally Mara'yı (Sally Mara'nın Bütün Yapıtları, 1962) belirtmek gerekir: Bu yapıt On est toujours trop bon avec les femmes (Kadınlarla Hep İyi Geçinilir, 1947) ve Le Journal İntime de Sally'yi (Sally'in Gizli Günlüğüi 1950) içerir.

1938'den sonra Gallimard Yayınevi'nin seçici kurulunda görev yapan Queneau, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından bu yayın evini Encyclopédie de la Pléiade (Pléiade Ansiklopedisi) adlı dizisinin yönetimine getirilmiş ve 1951'de Goncourt Akademisi'ne üye seçilmiştir.

Bibliyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Romanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Le Chiendent (Türkçe: Ayrıkotu, İngilizce: The Bark-Tree (1933), ISBN 1-59017-031-8 (as Witch Grass)
• Gueule de pierre (Türkçe: Taş Ağız)(1934)
• Les Derniers jours (İngilizce: The Last Days (1936), ISBN 1-56478-140-2
• Odile (1937), ISBN 0-916583-34-1
• Les Enfants du Limon (İngilizce: Children of Clay) (1938), ISBN 1-55713-272-0
• Un Rude hiver (İngilizce: A Hard Winter) (1939)
• Les temps mêlés (1941)
• Pierrot mon ami (1942), ISBN 1-56478-397-9
• Si tu t’imagines (1942)
• Loin de Rueil (İngilizce: The Skin of Dreams) (1944), ISBN 0-947757-16-3
• En passant (1944)
• On est toujours trop bon avec les femmes (İngilizce: We Always Treat Women Too Well) (1947), ISBN 1-59017-030-X
• Saint-Glinglin (1948), ISBN 1-56478-230-1
• Le Journal intime de Sally Mara (1950)
• Le Dimanche de la vie or The Sunday of Life (1952), ISBN 0-8112-0646-7
• Zazie dans le métro or Zazie in the Metro (1959), ISBN 0-14-218004-1
• Les Fleurs bleues or The Blue Flowers or Between blue and blue (1965), ISBN 0-8112-0945-8
• Le Vol d'Icare or The Flight of Icarus (1968), ISBN 0-8112-0483-9

Şiirler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Chêne et chien (1937), ISBN 0-8204-2311-4
• Les Ziaux (1943)
• L'Instant fatal (1946)
• Petite cosmogonie portative (1950)
• Cent Mille Milliards de Poèmes or Hundred Thousand Billion Poems (1961)
• Le chien à la mandoline (1965)
• Battre la campagne or Beating the Bushes (1967), ISBN 0-87775-172-2
• Courir les rues or Pounding the Pavements (1967), ISBN 0-87775-172-2
• Fendre les flots (1969)
• Morale élémentaire (1975)

Denemeler ve makaleler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Bâtons, chiffres et lettres (1950)
• Pour Une Bibliothèque Idéale (1956)
• Entretiens avec Georges Charbonnier (1962)
• Bords (1963)
• Une Histoire modèle (1966)
• Le Voyage en Grèce (1973)
• Traité des vertus démocratiques (1955)

Diğerleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Un Cadavre (1930) with Jacques Baron, Georges Bataille, J.-A. Boiffard, Robert Desnos, Michel Leiris, Georges Limbour, Max Morise, Jacques Prévert, Georges Ribemont-Dessaignes, and Roger Vitrac.
• Exercices de Style or Exercises in Style (1947), ISBN 0-7145-4238-5 (Türkçe: Biçem Alıştırmaları, 2003, Sel Yayıncılık, Çev.: Armağan Ekici) Ferit Edgü, bu eserden yola çıkarak Yazmak Eylemi: Bir Toplumsal / Siyasal Olay Üzerine 101 Çeşitleme (1980) isimli bir kitap yazmıştır.
• Les fondements de la littérature d’après David Hilbert (1976)
• Contes et propos (1981)
• Journal 1939–1940 (1986)
• Journaux 1914–1965 (1996)
• La Mort en Ce Jardin (1956) with Luis Bunuel, screenplay for the Mexican movie