Prix de Rome

Prix de Rome [pʁi də ʁɔm] veya Grand Prix de Rome,^[1] sanat öğrencileri için, öncelikle ressam ve heykeltıraşlara 1663'te Fransız Louis XIV döneminde yapılan yarışma ve sonucunda sağlanan burstur. Yarışmayı kazananlara, üç ila beş yıl arasında Roma'da kalmalarını sağlayan devlet bursu sağlanırdı. Yarışma, 1720'de mimari öğrencilerini, 1803'te müzik ve 1804'te gravür öğrencilerine sağlanacak şekilde genişletilmiştir. Bu prestijli olanak 1968'de Kültür Bakanı André Malraux tarafından kaldırıldı.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Prix de Rome başlangıçta, Louis XIV döneminde Fransa'da 1663'te ressamlar ve heykeltıraşlar için oluşturulmuştu. Çok zor bir eleme yarışmasını tamamlayarak yeteneklerini kanıtlamış olan gelecek vadeden sanatçılara verilen yıllık bir burstu. Académie Royale de Peinture et de Sculpture (Kraliyet Resim ve Heykel Akademisi) tarafından düzenlenen ödül öğrencilere açıktı. Ödül kazananlar, 1666’dan itibaren Fransa Kralı himayesinde Roma’daki Palazzo Mancini’de üç ila beş yıl kalabildi. 1720 yılında, Académie Royale d'Architecture mimarlık dalında bir ödül vermeye başladı. Altı ressam, dört heykeltıraş ve iki mimar,^[2] 1666'dan Jean-Baptiste Colbert tarafından kurulan Roma'daki Fransız Akademisi'ne gönderilecekti.

140 yıl sonra beş kategoriye genişleyen yarışma, 1663 yılında iki kategori olarak başlamıştı: resim ve heykel. Mimarlık kategorisi 1720 yılında eklendi. 1803'te müzik eklendi ve 1804'ten sonra da gravür için bir burs eklendi. Birinciliği kazanan "Büyük Ödülü" (agréé)^[3] alırken ikincilere de "İkincilik Ödülleri" verilirdi.

1803 yılında Napolyon Bonapart, Fransız Devrimi tarafından tehlikeye giren bu kurumu korumak amacıyla Roma'daki Fransız Akademisini, Villa Medici'ye taşıdı. Önceleri, villa ve bahçeleri kötü durumdaydı ve Prix de Rome'nın kazananlarını barındırmak için yenilenmeleri gerekiyordu. Bonapart böylece, genç Fransız sanatçıların, antik ve Rönesans'ın başyapıtlarını görme ve kopyalama fırsatını sağlamayı umuyordu.

Jacques-Louis David, ödülü üç yıl üst üste kazanamamış, intihar etmiştir. Édouard Manet, Edgar Degas, Ernest Chausson ve Maurice Ravel, Prix de Rome'a katıldılar ancak kazanamadılar. Ravel, ödülü kazanmayı beş kez denedi ve 1905'teki son başarısız girişim o kadar tartışmalıydı ki, Paris Konservatuvarı'nın yönetimini yeniden yapılanmasına yol açtı.

II. Dünya Savaşı sırasında (1939-45) ödül kazananlar Nice'teki Villa Paradiso'da ağırlandılar.^[4] Prix de Rome, 1968 yılında çıkan öğrenci olaylarının ardından o dönemin Fransa Kültür Bakanı André Malraux tarafından kaldırıldı.^[5] O zamandan beri çeşitli yarışmalar düzenlenmeye devam etti ve Kültür Bakanlıkları akademileri, Institut de France ile birleştirdi. Seçilenler, Villa Medici'deki Roma Fransız Akademisi'ndeki 18 aylık (bazen 2 yıllık) bir süre çalışma fırsatı elde etmekte.

Prix de Rome’nın en parlak zamanı on sekizinci yüzyılın sonları ve on dokuzuncu yüzyılın başlarındaydı.^[6] Daha sonra Prix Abd-el-Tif ve Villa Abd-el-Tif gibi Cezayir'de bir benzeri, 1907-1961 yılında arasında ve 1920–1939 arasında Ecole des Beaux-Arts de l'Indochine'in açtığı Prix d'Indochine ile Hanoi'de sağlanan de bir diğer burs ve 1929’dan günümüze dek süren Madrid’deki Casa de Velázquez’de benzeri yarışmalar ve burs programları oluşmuştu.

Prix de Rome (Hollanda)[değiştir | kaynağı değiştir]

Genç sanatçıları ve mimarları ödüllendirmek için Hollanda Krallığı'nda Lodewijk Napoleon tarafından bir Prix de Rome kuruldu. 1807-1810 yılları arasında ödül kazananları Paris'e ve daha sonra da çalışmaları için Roma'ya gönderildi. 1817'de Hollanda bağımsızlığını kazandıktan sonra, Kral Willem I ödülü yeniden başlattı; ancak Amsterdam ve Anvers’in yeni “Kraliyet Akademileri” jürilerini organize etmeleri 1823’e kadar sürdü. 1851'de askıya alındı, 1870'te Hollandalı William III tarafından tekrar başlatıldı. O zamandan beri, kazananlar Amsterdam'daki Rijksakademie tarafından mimarlık ve görsel sanatlar ana başlıkları altında birinciler seçildi.

Prix de Rome (Belçika)[değiştir | kaynağı değiştir]

Belçika Prix de Rome (Prijs van Rome), orijinal Fransız Prix de Rome örneğini izleyerek 1832'de oluşturulan genç sanatçılar için bir yarışmadır. Anvers Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi, burs programını ulusal hükûmetin devraldığı 1920 yılına kadar düzenledi. Birincilik ödülüne bazen Grand Prix de Rome denirdi. Mimari, resim, heykel ve müzik için farklı kategoriler vardı.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Académie de France Rome
Roma'daki Amerikan Akademisi
Atina'daki Amerikan Klasik Çalışmalar Okulu
Amerikan Oryantal Araştırma Okulları
Roma'daki İngiliz Okulu
Deutsches Archäologisches Enstitüsü Rom
Roma Ödülü

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Grand orx." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
^ Lee, S. "Prix de Rome", Grove Dictionary of Art online
^ Clarke, Michael. The Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2001
^ Moulin, Jean (2014). "Nice, cité-refuge ?". Conseil général des Alpes-Maritimes. 1 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2015.
^ "Prix de Rome." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
^ Lee, ibid

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Prix de Rome Resim Yarışması 28 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Prix de Rome, Heykelde Kazananlar (Fransızca) 25 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Prix de Rome şampiyonlarını tamamlayın8 Temmuz 2009 tarihinde Portuguese Web Archive sitesinde arşivlendi

[1] "Grand orx." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.

[2] Lee, S. "Prix de Rome", Grove Dictionary of Art online

[3] Clarke, Michael. The Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2001

[harv-4] Moulin, Jean (2014). "Nice, cité-refuge ?". Conseil général des Alpes-Maritimes. 1 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2015.

[5] "Prix de Rome." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.

[6] Lee, ibid

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Prix de Rome nedir?, Prix de Rome anlamı nedir?, Prix de Rome ne demektir?