Nikolay İvanoviç Vlasov
Kendi dilinde adı	Николай Иванович Власов
Doğum	11 Kasım 1916(1916-11-11) Petrograd
Ölüm	26 Ocak 1945 (28 yaşında) Mauthausen-Gusen toplama kampı
Milliyet	Rus, Sovyet
Vatandaşlık	Sovyetler Birliği
Meslek	Pilot
Siyasi parti	Sovyetler Birliği Komünist Partisi
Ödüller	Sovyetler Birliği Kahramanı (2 adet) Kızıl Bayrak Nişanı

Nikolay İvanoviç Vlasov (Rusça: Николай Ива́нович Власов; 11 Kasım 1916; Petrograd - 26 Ocak 1945; Mauthausen-Gusen toplama kampı), Sovyet savaş pilotu, yarbay ve Sovyetler Birliği Kahramanı. 2. Dünya Savaşı sırasında 29 Temmuz 1943'te Yak-1 ile uçuşunu sürdürürken Leningrad'da uçaksavar ateşi ile vuruldu ve Nazilerce esir alındı. Gönderildiği pek çok toplama kampında direniş örgütledi ve birçok kez kaçış girişimi gerçekleştirdi. Bu girişimleri nedeniyle Mauthausen-Gusen toplama kampına gönderildi. Yine bir kaçma girişimi organize ettiği sırada bir esirin ihanetine uğradı ve SS tarafından Müttefik birliklerin bölgeye yaklaşmasına yakın dönemde SS tarafından işkence gördü ve 26 Ocak 1945'te bir krematoryum fırınında canlı canlı yakıldı. Diğer mahkûmlar Vlasov'un ölümünden sonra ayaklanmaya devam etti ve 3 Şubat 1945'te yaklaşık 500 esir kamptan kaçmayı başardı.

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Vlasov, 11 Kasım 1916'da Petrograd'da Rus işçi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Ortaokuldan sonra bir fabrikada tamirci olarak çalıştı ve bu tarihten 1934'te Kızıl Ordu'ya katılana kadar Komsomol komitesinin sekreterliğini yaptı. Askeri hayatında havacılık okulundaki uçuş kurslarını tamamladıktan sonra, 1936'da Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ne katılmadan önce 1936'da uçuş eğitmeni olarak diplomasını aldı.^[1]

II. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Vlasov, Barbarossa Operasyonu'nun ilk gününden sonra Batı Cephesi'nde avcı uçak filosu komutanı olarak Sovyetler Birliği'nin savunmasında aktif olarak yer aldı. Ağustos 1941'de bir Nazi keşif uçağını kesmeye çalışırken uçağındaki silahlar sıkışınca bizzat uçağı ile hava saldırısı yaptı. Çarpışma başarılı oldu ve Nazi uçağı tahrip edildi, ancak Vlasov uçağını kurtarırken ağır yaralandı. Yaralanması nedeniyle bir yıl boyunca uçuş yapamadı ve hastanede uzun süre kaldı. Hastaneden taburcu olduktan sonra vaktini genç savaş pilotlarının eğitimi için harcadı. Sonunda, Haziran 1942'de uçmasına izin verildi, ancak bir avcı uçağı yerine Po-2 gece bombardıman uçağıyla uçuşlara başladı. Bir görevde, yaralı bir pilot olan Sovyetler Birliği Kahramanı Filipp Demchenkov'u güvenlikli bir yere götürmek için uçağını düşman birliklerinin yanına indirmekle görevlendirildi. Vlasov görevi ağır düşman ateşi altında başarıyla gerçekleştirdi. Savaşta toplam 220 uçuşa ve 22 it dalaşına katıldı, toplamda 10 düşman uçağı düşürdü.^[2] 23 Kasım 1942'de Sovyetler Birliği Kahramanı unvanını aldı. Ödülü almak için Kremlin'e gitti.^[3]

29 Temmuz 1943 sabahı Vlıasov'un kullandığı Yak-1, Leningrad'da uçak topçu ateşi sonucu Naziler tarafından vuruldu. Vlasov, yere düştüğünde uçağından atıldı; hayatta kaldı, ancak yaralarının boyutu nedeniyle Alman birlikleri onu bulduğunda bilincini kaybetmişti. Esaret altında uyandığında kafası çok karışmıştı, ancak madalyalarını almadıkları için tutsak olmadığını düşündü ve birkaç metre yürümeye çalıştı, ancak gardiyanlar tarafından durdurularak Naziler tarafından esir alındı. İşbirliği yapılması teklif edildi fakat reddetti. Bunun üzerine işgal altındaki Polonya'daki Lodz kenti yakınlarındaki bir toplama kampına gönderildi. 1944 baharında ilk kaçış girişimini yaptı, ancak başarısız oldu ve Würzburg'da bir hapishaneye taşındı. Orada ikinci bir kaçış girişiminde bulundu. Hasta numarası yaptı ve ardından bir hastane penceresinden dışarı çıkmaya çalıştı, ancak yakalandıktan sonra Avusturya'daki Mauthausen-Gusen toplama kampına gönderildi. Burada Sovyet birliklerinin yaklaşması üzerine diğer esirlerle birlikte bir ayaklanma örgütlemeye çalıştı, ancak bir esirin ihanet ederek durumu SS'e bildirmesi sonucu yoğun işkence gördü ve 26 Ocak 1945 günü krematoryum fırınında canlı canlı yakıldı. Ölümünden sonra ayaklanma devam etti ve 3 Şubat 1945'te yaklaşık 500 kişilik esir grubu çitin bir kısmını yok etti ve kamptan kaçtı.^[4][5][6]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Vlasov Kızıl Bayrak Nişanı'na layık görüldü ve kendisine 2 kez Sovyetler Birliği Kahramanı unvanı verildi.

Anma ve miras[değiştir | kaynağı değiştir]

Pek çok Sovyet savaş esirinin aksine Vlasov, Sovyet ordusu tarafından savaştaki sadakat ve cesaretinden ötürü övülmeye devam etti. Acımasızca gerçekleşen ölümünden sonra diğer askerî personel için bir kahraman ve rol modeli olarak anıldı. 1971'de portresinin yer aldığı Sovyet posta pulu basıldı. Sovyetler Birliği'ndeki kimi sokaklar onun anısına isimlendirildi ve anıtlar inşa edildi.^[4][7]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]