Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (Minnesota Multiphasic Personality Inventory- MMPI), bireyin kişisel ve toplumsal uyumunu objektif biçimde değerlendirme amacıyla uygulanan standart bir psikolojik testtir.

"Doğru","yanlış" ve "bilmiyorum" şeklinde cevaplandırılan 550 maddeden oluşur. Kitap formunda 16 madde tekrar etmektedir böylece 566 madde içerir.^[1]  İlk versiyonu Minessota Üniversitesi'nde 1940'larda geliştirilmiştir. Uyaran belirsiz olmadığından ve kişinin testte verebileceği yanıtlar sınırlı olduğundan MMPI testi, kişiliği objektif bir şekilde değerlendiren bir teknik olarak kabul edilir.^[2]

Amerika Birleşik Devletlerinde en sık kullanılan ve üzerinde en fazla araştırma yapılan kişilik envanterlerinden biridir. Birçok Avrupa, Asya ve Güney Amerika ülkesi için standarizasyonu yapılmıştır.

Test 10 adet kişilik testiyle birlikte 3 adet geçerlilik alt testi içerir. Temel amacı ölçeğin kliniklerde kullanılması olduğundan ilk dokuz test psikiyatrik gruplara göre ayrılmıştır.^[1]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

1939 senesinde psikolog Starke R. Hathaway ve nöropsikiyatrist J. Charnley MeKinley tarafından geliştirilmeye başlanan test,  1943'te Minnesota Üniversitesi Yayınları tarafından yayınlandı. MMPI ölçeklerini geliştiren Hathaway ve McKinleyʼin cevap anahtarlarında ampirik yaklaşım hakimdir. 1951 yılında son şeklini alan MMPI günümüzde hala geliştirilmeye devam edilmektedir.^[2]

Orijinal MMPI[değiştir | kaynağı değiştir]

Orijinal MMPI, 1930'larda ve 1940'lı yılların başlarında psikiyatrik ve tıbbi taramaya tanısal bir yardımcı olarak geliştirilmiş 566 maddelik bir doğru-yanlış kişilik anketidir. Testin mucitleri olan Starke Hathaway ve JC McKinley bu kişilik anketini ampirik ölçekli yapım metodunu kullanarak geliştirmişlerdir.Ölçekler depresyon ve şizofreni gibi bozuklukların anormal davranışlarına ve semptomlarına odaklanmaktadır ve bu ölçekler çeşitli hasta gruplarının tepki kalıpları ile psikiyatrik olmayan ("normal" veya "normatif") bireylerinkilerinin karşılaştırılmasıyla oluşturulmuştur.

MMPI, özgül problem alanlarını (içerik temalarını) tanımlamak veya aydınlatmak için ölçekler ve dizinler sağlamıştır. Alkol yahut uyuşturucu bağımlılığı sorunlarını (MacAndrew [MAC] ölçeği) ya da duygusal kontrol sorunlarını (Düşmanlık ölçeği [Ho]) değerlendirmek amacıyla tasarlanmış olanlar gibi odaklanmış ölçekler, belirli davranış sorunlarına odaklanmıştır.

Orijinal MMPI'nın klinik ve adli değerlendirmelerdeki yaygın kullanımına ve geçerliliği kabul edilmiş etkinliğine rağmen 1970'lerde öğelerin ilgililiği ve uygunluğu, nortmatif örneğin doğası ve 1930'ların test normlarının eskiliği hakkında gündeme gelen sorular gibi testin revize edilmesini ve güncellenmesini gerektiren bir dizi sorun ortaya çıkmıştır.

1982 yılında MMPI telif hakkı sahibi, Minnesotsa Üniversitesi basını, madde havuzunun geniş çaplı bir revizyonunu ve yeni normlar toplamak amacıyla kapsamlı bir çalışma başlatmıştır. Yetişkin kullanımı için MMPI revizyonu (MMPI-2) 1989'da yayınlanırken ergenler için revize edilmiş versiyon (MMPI-A) 1992'de yayınlanmıştır.^[3]

MMPI-2[değiştir | kaynağı değiştir]

MMPI'nın 1989 yılında düzenlenmiş formu olan ve 567 maddeden oluşan MMPI-2, 18 yaş ve üzeri yetişkinlerle kullanım için tasarlanmıştır. 1981'de başlayan MMPI revizyon projesi  madde havuzu revizyonu tamamlandıktan sonra kapsamlı normatif veri toplamanın yanı sıra bir dizi klinik çalışmayı da içermeye başladı.

MMPI-2'nin normları, genellikle ulusal nüfusu temsil eden geniş, çağdaş normatif bir örneklemle (1.462 kadın ve 1.138 erkek) başlamıştır. Bu örneklem California, Minnesota, Kuzey Carolina'dan, Ohio, Pennsylvania, Virginia ve Washington eyaletlerinden rastgele istenmiştir. Bu çağdaş normatif örnek geçerlilik ve klinik ölçekler için yeni normlar sağlamıştır.

MMPI-2, orijinal MMPI'daki düşmanlık (hostility) ölçeği (Ho), Anksiyete ölçeği (ANX) ve Represyon ölçeği (R)  gibi bazı spesifik problem ölçeklerini muhafaza etmiştir. Yeni madde havuzu Bağımlılık Potansiyeli ölçeği (APS) ve Bağımlılık Kabulü (Addiction Acknowledgement) ölçeği gibi diğer özgül problem ölçekleri oluşturulmasını sağlamıştır.^[3]

MMPI-A[değiştir | kaynağı değiştir]

MMPI Yeniden Standarizasyon Komitesi yetişkinlerin ve ergenlerin aynı araç tarafından yeterli olarak değerlendirelemeyeceğini kabul etmiştir. Bunun sonucu olarak komite 1922 yılında 14-18 yaş aralığındaki kişiler için MMPI-A'yı geliştirmiştir. MMPI-A, geleneksel geçerlilik ve klinik ölçekleri puanlamak için gerekli maddeleri muhafaza ederken belirli ergen sorunlarına yönelik bir dizi yeni madde eklenmiştir. Birkaç madde, ifadelerdeki küçük değişikliklerle ergenler için daha okunabilir hale getirilmiştir. 478 madde içeren MMPI-A'nın  uygulanması genellikle yaklaşık bir saat ila bir saat 15 dakika sürer.^[3]

Testin İçeriği ve Yorumlanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Geçerlik testleri (?), L, F ve K'dir. Bu testlerin amacı bireyin test alma tutumlarını anlamaktır. Bireyin okumadan ya da anlamadan, psikolojk sorunlarını azaltarak ya da arttırarak cevaplandırması testi doğru değerlendirmesini engellemektedir. Bu nedenle klinik alt testleri yorumlamadan hastanın test almadaki tutumunu anlamak gerekir.^[1]

Bir Şey Diyemem (Bilmiyorum) Alt Testi (?)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir Şey Diyemem Alt Testi, teknik açıdan psikometrik değildir. Bu test basitçe yanıtlanmamış soru sayısını işaret eder. Dürtüsel etmenler ve kişinin teste dair şüpheler duyması testin boş bırakılmasına sebep olabilir. Bireyin zeka düzeyi ve ya okuma zorluğu da bu sebepler arasında gösterilebilir.^[1]

Boş bırakılan maddeler eğer çok fazla ise bu diğer testlerin puanlarının düşmesine yol açar. Bu nedenle yanıtlanmayan madde sayısı yüksek ise testin uygulandığı profil geçerlilik açısından kuşkuludur. . 5-30 arasında bir sayıda madde cevaplanmamışsa bu profil "tartışmalı" olarak görülür. Boş bırakılan madde sayısı 30'dan fazlaysa, o profil geçersiz sayılır.^[2]

L Alt Testi (Yalan)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu test, kişinin kendini olduğundan daha iyi göstermek amacıyla başvurduğu girişimlerin ortaya çıkarılması için oluşturulmuştur. Bu alt testle ilgili maddeler önceden yürütülmüş çalışmalardan alınmıştır, bu yüzden MMPI'da deneysel olarak oluşturulmamış tek alt testtir. L alt testi, toplumca iyi karşılık görmeyen ancak neredeyse toplumdaki tüm bireylerin gerçekleştirdiği şeyleri içeren 15 maddeden oluşur.  Bu maddelerin hepsi 'yanlış' olarak puanlanır. Bu testte yüksek puan almak savunmacı bir test tutumunu düşündürmektedir. Bu kişiler geleneksel, sosyal açıdan boyun eğici ve basmakalıp düşüncelere sahip olabilir.Düşük puan, kişinin küçük hata ve eksiklikleri kabul edebilecek kadar kendine güvendiğini gösterir. Bu kişiler için sosyal açıdan uyumlu, bağımsız, lider rolünde başarılıdırlar.^[1]

F Alt Testi (Sıklık ya da Nadirlik)[değiştir | kaynağı değiştir]

F alt testi, kişinin maddeleri normalden farklı bir şekilde yanıtlayıp yanıtlamadığını ölçmek için geliştirilmiştir.Normal grubun %90'ının aynı şekilde yanıt verdiği maddelerden oluştuğu için sıklık ya da nadirlik alt testi olarak adlandırılır. Maddelerin içeriği düşünce bozuklukları, aile, toplum ve diğer kurumlardan yabancılaşma gibi çeşitli alanlarla ilgilidir. Bu alt testte 64 madde bulunur ve bu maddeler normal yetişkin bireylerin yalnızca %10'undan daha azı tarafından puan alacak şekilde işaretlenir. Böylece teste giren kişi, F alt testindeki 64 maddenin büyük bir kısmından puan alırsa, testi cevaplayan normal kesimin çoğundan farklıdır denilebilir.^[2]

F alt testinin üç önemli görevi vardır. Birincisi, test alma tutumunun göstergesidir ve yanıt tarzındaki sapmaları ortaya çıkarır. İkincisi, bir ihtimal profil geçersiz değil ise F alt testi, psikopatolojinin derecesinin bir göstergesidir. Sonuncusu, bu alt test aynı diğer testler gibi bireyin test dışı davranışlarını tahmin etmek için kullanılabilir.^[1]

T puanı 100'e eşit veya daha fazla olduğunda profili geçersiz kılan bir cevaplayış tarzı düşünülmektedir. T puanı 80-99 arasında olduğunda kişinin hasta numarası yaptığı sonucu çıkarılabilir. Yüksek puanlar aynı zamanda kişinin karamsar, kararsız ve sabit fikirli olduğunu gösterebilir.^[2]

K Alt Testi (Düzeltme)[değiştir | kaynağı değiştir]

30 maddeden oluşan K alt testi, test almadaki savunucu tutumu ölçmeyi amaç edinir. Bu test, uygulanan bireyin mental bozukluğunu redderek kendini iyi ve sağlıklı olarak göstermek ya da aksine mental bozukluğunu abartarak kendisini olduğundan daha da hasta göstermek için başvurduğu girişimi belirlemek için hazırlanmıştır. Maddeler kişinin ruh sağlığı, tutarlılığı ve başkalarıyla ilgili beklentilerini içerir.^[1]

Test ilk başta 22 madde ile normal bir profil çıkaran 25 kadın ve 25 erkek psikiyatrik hastanın profilinden oluşturulmuştur (T puanları 70). Bu hastaların L testindeki T değerleri en az 60'tır ve bu da gösterir ki test almada savunucu tutum sergilemektedirler. Test uygulanan hastalarda, semptomları olduğu halde T değerinin 70'i aşmadığı görülmüştür. Daha sonra savunucu olan grupla normal grup karşılaştırılmış, iki grup için ayırt edici maddeler seçilmiştir. Böylece 8 madde önceki 22 maddeye eklenmiştir.^[1]

K ölçeği ile birlikte klinik ölçekler de yükselmişse, ciddi bir ruhsal rahatsızlığa rağmen kişinin sorunlarının farkında olmadığı düşünülür.

Eğer kişinin puanı, sosyo-ekonimik düzeyine göre düşükse kendini olumsuz bir şekilde tanıtmaya çalıştığını yorumlayabiliiz. Düşük puanlar aynı zamanda yardıma duyduğu gereksinimle problemleri abarttığını gösterebilir. Beş alt teste K puanlarının eklenmesi, alt testlerin normal ve ölçüt grubunun birbirinden iyi bir şekilde ayırt edilmesini sağlamaktadır.^[1]

Hipokondriazis (Hs) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

MMPI'dan yayınlanmış ilk alt testtir.^[1] Bu alt test, hipokondria tanısı konulan hastaların profiline benzer bir semptom şekli gösteren bireyleri tespit etmek amacıyla geliştirilmiştir.^[2] Hs alt testinde yalnızca 8 madde bu alt testin kendisine özgüdür. 20 madde histeri alt testiyle ortaktır ve yanlış olarak puanlanır. 4 madde şizofreni, 1 madde de paranoya alt testiyle ortaktır. Hipokondria tanısı almış 50 nevrotik hasta, 105 normal erkek, 153 normal kadın ve 205 üniversite öğrencisi bu alt testin geliştirilmesinin temelini oluşturmuştur (McKinley ve Hathaway, 1956).^[1]

Geliştirilen ilk şekil (55 maddeden oluşmaktadır) hastanede yatmakta olan nevrotik ve psikotik hastalara uygulanmış ve hipokondria belirtisi olmayan hastaların da bu alt testten yüksek puanlar aldığı gözlemlenmiştir. Bu hastaların cevaplarıyla hipkondria tanısı konulmuş hastaların yanıtları karşı karşıya getirilerek birkaç madde bu alt testten çıkarılmıştır. Alt testin bu son halinde 33 madde bulunmaktadır. Maddelerin tamamı bedene ya da fiziksel yeterliliğe ilişkin endişeler içermektedir.^[1]

Yüksek puanlı kişilerde bedensel ilgi çok fazladır. Belirsiz ve özgün olmayan semptomlara eğilim görülebilir.^[2]

Depresyon (D) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Depresyon alt testi, somatik depresyonu ölçmek için geliştirilen bir alt testtir. Depresyon alt testinde 60 madde bulunmaktadır ve bu maddeler depresyon tanısı konulmuş 50 hastanın yanıtları ile normal bireylerin yanıtlarının karşılaştırılması ile seçilmiştir. 60 maddenin 47 tanesi diğer alt testlerle ortaklık göstermektedir. Böylelikle kendine özgü madde sayısı yalnızca 13'tür.^[1] Bu maddelerin büyük bir kısmı mutsuzluk, çevreye ilgisizlik, değersizlik duyguları gibi depresyonun farklı yönlerine değinir. Testteki maddelerin üçte ikisi yanlış olarak puanlanmaktadır. Testin maddeleri kendini değersiz hissetme ve temel güdülerin inkârıyla ilgilidir.^[2]

Teste giren kişinin yanlış yanıt verme eğilimi testteki puanları yükseltir. Depresyonu ciddi olan bireyler açık maddeleri, daha az olan bireyler ise belirsizlik içeren maddeleri seçmektedir. Bu ölçekte puanların yükselmesi (T puanı 80'i geçmişse) klinik depresyon yansıtabilir, yükselme daha ılımlı ise moral bozukluğu ya da yaşam tarzını belirtebilir.^[2]

Histeri (Hy) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Histeri alt testi, stres verici durumlarda histerik tepkiler gösteren hastaları ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. 60 maddeden oluşan bu alt testte maddeler iki alanda sınıflandırılabilir.^[2] Maddelerin bir kısmı baş, göz, göğüs gibi daha belirgin organlarla ilgili yakınmaları kapsar, diğer maddeler ise kişisel eksiklikleri ve temel güdüleri reddetmeyle ilgilidir.^[1]

Testin geliştirilmesinde histeri tanısı konulmuş ve ya histerik kişilik özellikleri gösteren 50 hasta kullanılmıştır. Diğer alt testlerdeki gibi hasta ve normal bireylerin cevapları karşılaştırılarak maddeler geliştirilmiştir. Geliştirilen bu maddelerin bazılarının hipkondriazis alt testiyle büyük binişiklik gösterdiği anlaşılmıştır. Bu yüzden bazı düzeltmeler yapılmış ve 60 madde histeri alt testi için uygun görülmüştür (McKinley ve Hathaway, 1956). 47 madde ters olarak değerlendirilir. 30 madde ise Histeri alt testi ile binişiktir.Yüksek puan alan kişilerin profiline bakıldığında çoğunlukla semptomsuz olmalarına rağmen, stres karşısında aniden semptomların ortaya çıkabildiği görülür.^[1]

Psikopatik Sapma (Pd) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel psikopatik kişilik bozukluğu olan bireylerin kişilik özelliklerini değerlendirmeyi amaçlayan, 50 maddeden oluşan alt testtir. Bu ölçeğin puanları yaşla ilişkilidir. Genç bireylerin puanlari genellikle T=55-65 arasında dağılım gösterir.^[1] Yüksek puan alan kişiler çok sayıda asosyal ve antisosyal davranış sergileyebilirler.^[1] Bu testin belli başlı özellikleri sosyal kurallara karşı çıkmak, olumsuz davranış sonuçlarına rağmen hala devam ettirme, öğrenmeden eksik kalma, yüzeysel olan kişisel arası ilişkilerdir. Bu kişiler engellenmeyi sevmezler ve çok saldırgan bir tavıra sahip olabilirler. Yüksek pd ölçüsüne sahip olanlar terapi ile iyileşememektedirler.

Kadınlık-Erkeklik (Mf) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu alt test cinsel kimlikte olan sapmaları değerlendirmek amacıyla geliştirilmiştir.^[4]

Heterojen bir dağılıma sahip 60 maddenin bir kısmı doğrudan cinsel içeriklidir. Diğer maddeler ise sosyal aktiviteler, hobiler, bireysel duyarlılıkla ilgilidir.^[1]

Paranoya (Pa) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu alt test aşırı duyarlılık, alınganlık, şüphecilik, fikirlerde katılık gibi paranoid semptomları olan bireyleri değerlendirmeyi amaçlayan 40 maddeden oluşmaktadır.^[2] Yüksek puanlar (T>75), genellikle açık paranoid veya psikotik davranışa eğilimle ilişkilidir. 70-80 arasındaki ölçülerde klinik hükümlerle karşılaştırmak gerekir.

Psikasteni (Pt) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Psikasteni ya da obsesif-kompulsif sendromu değerlendirmek amacıyla geliştirilmiştir.^[4] Bu tanı günümüzde artık pek kullanılmasa da, ölçeğin geliştirildiği yıllarda oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktaydı.^[1] Maddelerin içeriği bunaltı, korku, kendine güven azlığı, yeterlilikten kuşkulanma, harekete geçmede tereddütle ilgilidir.^[2]

Şizofreni (Sc) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şizofreni, geliştirilirken üzerinde en fazla çalışılan ve araştırma yapılan testtir.^[4] Tuhaf düşünme, algılama, sosyal yabancılaşma, aile ilişkilerinde kopma, ilgi kaybı, kimlikle ilgili kuşkular ve cinsel sorunları içeren 78 maddeden oluşur.^[2] Yüksek puan alan bireyler, kendilerini sosyal  çevrenin dışında ve yanlış anlaşılan kişiler olarak değerlendirmeye yatkındır.

Hipomani (Ma) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

46 maddeden oluşan bu alt test duygulanımda artış, fikir uçuşmaları ve eksitasyonu ölçmeyi amaçlar.^[2] Depresyon gibi psikopatokojiyi de belirlemede kullanilabilir. Bunların yanı sıra aile ilişkileri, ahlaksal yargılar ve bedenle ilgili maddeler de vardır.^[4]

Sosyal içedönüklük (Si) Alt Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

70 maddeden oluşan bu ölçek standart MMPI profiline sonradan eklenmiştir.^[4] Sosyal içedönüklük alt testi kişinin içedönüklük ve dışadönüklük derecesini belirler. Bireyin sosyal temaslardan ve sorumluluklardan kaçma eğilimini değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır.^[1] Maddeler kişiler arasında etkileşimde bireyin duyduğu rahatsızlık ve kendini yerme duyguları gibi alanları kapsamaktadır.^[4]

Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanterinden Geliştirilen Diğer Testler[değiştir | kaynağı değiştir]

Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri psikolojik sorunlara sahip bireylere ait kişilik özelliklerini ve bu kişilerin psikopatolojilerini belirlemede ayrıntılı bilgi sağlayan bir değerlendirme aracıdır. Bireyin psikopatolojisinin belirlenmesinde MMPI kod yükselmesi ve profil tiplerinin rol oynaması MMPI'ın sınırlılıklarından biridir.^[1]

MMPI klinik alt testlerinin bu sınırlılığı göz önüne alınarak pek çok özel test geliştirilmiştir. Geliştirilen bu alt testler MMPI klinik alt testlerinin değerlendiremediği bireysel özellikler ile birlikte bazı tanı tiplerini de ele almaktadır.^[1]

Dahlstrom, Welsh ve Dahlstrom (1972) 450 özel test olduğunu bildirmiştir ancak son 25 yılda MMPI'dan geliştirilen test sayısında artış yaşanmıştır. Buna rağmen özel testlerin geçerliliği  ve güvenirliği ile ilgili araştırmalar oldukça sınırlıdır.^[1]

Kişilik Bozukluklarını Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

MMPI'dan geliştirilen kişilik bozukluklukları alt testleri, klinik alt testler ile beraber kullanıldığında bireyin kişiliği ile alakalı detaylı bilgi elde edilebilmektedir.^[1]

Kişilik Bozuklukları Testleri[değiştir | kaynağı değiştir]

MMPI temel alınarak geliştirilen kişilik bozuklukları testinde DSM-III'te tanımlanmış olan 11 adet kişilik bozukluğu temel alınmıştır. Bunlar; Histrionik Kişilik Bozukluğu (HST), Narsistik Kişilik Bozukluğu (NAR), Antisosyal Kişilik Bozukluğu (ANT), Borderline Kişilik Bozukluğu (BDL), Bağımlı Kişilik Bozukluğu (DEP) Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu (CPS), Pasif Agresif Kişilik Bozukluğu (PAG), Paranoid Kişilik Bozukluğu (PAR), Skizotipal Kişilik Bozukluğu (STY), Çekingen Kişilik Bozukluğu (AVD), Skizoid Kişilik Bozukluğu (SZD) dur.^[1]

Türkiye'de yürütülen bir araştırmada MMPI kişilik bozuklukları testi normal ve psikiyatrik olmak üzere toplamda 100 kişiye uygulanmıştır. 500 hastadan oluşan hasta grubu Ankara'daki üniversite hastanelerinden seçilmiştir. 175 kadın 325 erkek içeren grup oluşturulurken deneklerden psikotik yahut organik bozukluğa sahip olanlar araştırma dışı tutulmuştur. Normal gruba ait 500 denek devlet dairelerinde çalışan bireyler ile üniversite öğrencilerinden meydan gelmiş, cinsiyet açısından hasta grubu ile eşleştirilmiştir.^[1]

İntihar Davranışını Belirleme Testleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu zamana kadar MMPI ile intihar riskini tespit etmek amacıyla birçok girişimde bulunulmuştur. Bu konuyla ilgili kapsamlı gözden geçirmeyi Clopton ve Boucom gerçekleştirmiştir.^[1]

MMPI yahut herhangi başka bir test ile intihar tehlikesini yordamadaki karşılaşılan en büyük engel intihar oranlarının çok düşük olması sebebiyle geçerlilik çalışmalarının netice verici aşamaya gelememesidir.^[1]

Klinik literatüründe intihar riskini ele alan birtakım araştırmalar bulunmaktadır. Örneğin Dahlstrom ve ark.(1972) için depresyon ve psikasteni alt testlerinde 70 T puanının üzerinde bir yükselme intihar riskini göstermektedir. Özellikle de D ölçeğinde yalnız başına 70T üzeri bir yükselme ile beraber birey depresif duygu ve düşünceleri inkâr ediyorsa intihar riskinde bir artış görülmektedir. Lakin yapılan birçok diğer çalışma D ölçeğinin böyle bir belirlemeyi sağlamadığı sonucunu bulmuştur.^[1]

Türkiye'de yürütülen bir araştırma intihar girişiminde bulunmuş hastaların MMPI profillerini değerlendirerek bu kişilerin ciddi bir depresyon ve anksiyete göstermedikleri ancak benlik değerlerinde düşüklük olduğundan ve mazohistik şekilde kendilerini cezalandırarak yaşamlarını sonlandırmak istedikleri saptanmıştır.^[1]

MacAndrew Alkolizm Ölçeği (MAC)[değiştir | kaynağı değiştir]

MacAndrew (1965),MMPI'dan  ayaktan devam hastaların arasında alkolikeri, alkolik olmayan hastalardan ayırt eden maddeleri seçmiştir. Örneklem grubu erkekler oluşturmuştur. Seçilen 51 maddenin güvenilir bir biçimde bu grupları ayırt ettiği saptanmıştır.^[1]

Yapıla birtakım ampirik araştırma MAC ölçeğinin alkolikleri saptamada %61.4 ile %76  doğruluk sağladığını göstermektedir. Ancak heterojen heterojen psikiyatrik hasta grubunu yanlış olarak alkol bağımlısı olarak sınıflandırmıştır. Kadınlar için daha farklı bir kesme noktası puanı saptaması önerilmektedir.^[1]

Wiggins İçerik Skalaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Wiggins'e göre çok yönlü kişilik envanterini alan birey testi uygulayan kişiye belirti, duygu ve tutumlarını aktarma imkanına sahip olduğu bir ortamdadır ve bu ortam birey ile testi uygulayan kişi arasında bir iletişim yaratmaktadır.^[1]

Yukarıda verilen görüşten hareketle Wiggins MMPI skalalarının içerikleri üzerine yoğunlaşmıştır. MMPI'ın 550 maddesini sınıflandırmış böylece 26 adet içerik kategorisi elde etmiştir. Bunların rasyonel analizi yapılırken 500 üniversite öğrencisi ile yürütülen iç tutarlılık çalışmasından ve faktör analizinden yararlanılmış ve 26 kategori indirgnerek 15 kategori elde edilmiştir. Sonrasında bunlar normal ve hasta gruplarına verilerek iç tutarlılık çalışması tekrarlanmış ve iç tutarlılığı olan yarı bağımsız ve MMPI'ın maddelerinden oluşan 13 içerik skalası elde edilmiştir.^[1]

• Sosyal Uyumsuzluk Skalası (SOC) : Bu skala 26 maddeden oluşmaktadır ve bu maddeler içedönüklük-dışadönüklük kavramını içermektedir.Yüksek puanlar kendinden emin, güvenli, parlak bireyleri gösterir. Bu ölçeğin alkol bağımlılığını ayırt etme konusunda MacAndrew alkolizm ölçeğinden daha etkili olduğu saptanmıştır.
• Depresyon Skalası (DEP) : 33 madde içeren bu skalada yüksek puanlar endişe, suçluluk, mutsuzluk, hayatın anlamını yitirdiğini göstermektedir. Yapılan çalışmada bu skaladan elde edilen ortalama puanların nevrotik grubu; kişilik bozukluğu, affektif ve şizofrenik bozukluğu olanlardan daha iyi ayırt ettiği bildirilmiştir.
• Kadınsı İlgiler Skalası (FEM): Bu skala 30 maddeden oluşmaktadır ve bu skaladan alınan yüksek puan almak bireyin hobileri ve çeşitli spor faaliyetlerine merakı olduğunu göstermektedir. Geniş ilgi alanlarına sahip bireylerin bu skaladan yüksek puan alabilecekleri bildirilmiştir.
• Moral Bozukluğu Skalası (MOR): 23 maddeden oluşmaktadır ve bu skalada görülen yükselmeler kişinin kendini başarısız ve ümitsiz olarak tanımladığını göstermektedir. Kişi diğerleri tarafından yanlış anlaşıldığını düşünür, onların verdiği tepkilere ve onların duygularına büyük bir dikkat gösterir ve kendini işe yaramaz olarak görür.
• Dinsel Tutuculuk Skalası (REL): 12 maddeden oluşmaktadır. Yüksek değerler bireyin aşırı dindar olduğunu ve kendi değer yargılarının doğruluğuna inandığını göstermektedir.
• Otorite Çatışması Skalası (AUT): 20 maddeden oluşmaktadır. Bu skalada alınan yüksek puanlar kişinin hayatı karmaşık gördüğünü, diğer insanlara olan güvensizliğini göstermektedir. Diğer insanlara inanmaz ve onlar tarafından kullanıldığını düşünür.
• Psikotizm Skalası (PSY): 48 maddeden oluşmaktadır. Bu skalada alınan yüksek puanlar klasik psiktik semptomlara işaret eder, bu semptomların paranoid temeli ağır basmaktadır.
• Organik Semptomlar Skalası (ORG): 36 maddeden oluşmaktadır. Alınan yüksek puanlar kişinin güç azlığından yakınmasını ve duygusal çatışma kaynaklı fiziksel semptomları gösterir.
• Aile Sorunları Skalası (FAM): 16 maddeden oluşmaktadır. Bu skalada görülen yükselmeler kişinin ailesinden ve ebeveynlerinden aldığı ilgi ve sevginin yeterli olmadığını, onları gereksiz yere eleştiren, öfkeli, kavgaya eğilimi olan ve birden parlayan kişiler olduğunu anlatmaktadır.
• Dışa Vuran Düşmanlık Skalası (HOS): 27 maddeden oluşmaktadır. Bu skaladan alınan yüksek puanlar sadistik impulsları ve ilişkilerinde tartışmaya meyilli, kavga çıkarmaya hazır, ilişki kurulması zor bireyleri yansıtır.
• Fobiler Skalası (PHO): 27 maddeden oluşmaktadır ve bu skaladan alınan yüksek puanlar çeşidi korkuları anlatmaktadır.
• Hipomani Skalası (HYP): 25 maddeden oluşmaktadır. Bu skala alınan yüksek puanlar huzursuzluk, gerginlik ve telaşa işaret etmektedir. Kişi meraklıdır, neşelidir, enerji ile doludur. İlgi alanları geniştir ve değişiklik arayışındadır. Kendisinin taşıyabileceğinden fazla yük yüklenir.
• Sağlıksızlık Skalası (HEA) : 28 maddeden oluşmaktadır. Bu skalada kişi kendi sağlığına aşırı bir ilgi göstermektedir.^[1]

Aşırı Kontrol- Hostilite (0-H)[değiştir | kaynağı değiştir]

Megargee ve Mendelsohn tarafından yürütülen bir çalışmada MMPI; aşırı saldırgan, orta seviyede saldırgan ve saldırgan olmayan erkek suçluların değerlendirilmesinde kullanılmıştır. MMPI aşırı saldırgan suçlular grubunu doğru sekilde tespit edememiştir. Bunun yanı sıra aşırı saldırgan suçluların belirgin bir şekilde düşük puanlar alıkları bulunmuştur. Yani bu kişiler gruptaki diğer suçlulara göre daha iyi impuls kontrolü sergileyerek daha düşük hostilite puanı elde etmişlerdir. Bu araştırma bulgularına dayanarak Megargee ve arkadaşları farklı bir varsayımdan yola çıkarak yeni bir test geliştirmeye çalışmışlardır.^[1]

0-H testinden yüksek puan almış kişiler hostil, impulsları üzerinde aşırı kontrol koyan, sosyal açıdan yabancılaşmış, hiçbir psikolojik semptomu sergileme isteği olmayan, anksiyeteyi açık göstermeyen katı kişiler olarak tanımlanmaktadır. Düşük 0-H puanının neyi gösterdiği hakkında bir bulgu rapor edilmemiştir.^[1]

Ego Gücü (Es) Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Es testi, Barron tarafında 33 nevrotik hastanın MMPI maddelerine verdikleri tepkileri korele ederek geliştirilmiştir.

Es testinde yüksek puanlar kişinin ego gücünün iyi olduğunu gösterirken Es testinden alınan düşük puanlar kişinin psikolojik uyumlarının ciddi şekilde bozulduğuna işaret edebilir.^[1]

Welsh Anksiyete (A) ve Represyon (R) Testleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüksek R puanları represyon ve inkâra işaret ederken yüksek A puanları anksiyetenin belirgin olduğu davranışlarla ilgilidir.^[1]

Üstünlük Testi (Do)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu testi geliştirmedeki amaç inisiyatifli ve liderlik yeteneğine sahip kişileri bir test aracılığıyla ayırt edebilmektir.

Do testi 28 MMPI maddesinden oluşmaktadır ve bunlar dikkati yoğunlaştırma, obsesif kompulsif davranışlar, kendine güven, sosyal ortamlarda rahatlık, fizikel görünüş hakkında kaygılar, ısrar ve politik görüşler gibi birbirinden farklı içerik alanlarıyla ilişkilidir.^[1]

Bağımlılık (Dy) Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu test 57 maddeden oluşmaktadır ve alınan yüksek puanlar kişinin bağımlı, çekinik ve pasif olduğunu gösterirken düşük puanlar bağımsızlığı ve kendine güveni gösterir. Bu testle ilgili pek az sistematik araştırma yapılmıştır.^[1]

Testin Türkiye'ye Uyarlanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Testin Türkiye'ye ve farklı kültürlere uyarlanmasında yaşanan en büyük zorluk çeviriden kaynaklanır. Türkiye'de testin ilk çevirisi Test ve Araştırma Kurumu tarafından yapılmıştır ve çeviri çalışmaları günümüze kadar  devam etmektedir.^[4] Ölçeğin Türkiye'ye uyarlanması 1981 yılında Işık Savaşır tarafından yapılmıştır. MMPI-2 hakkında Türkiye'de kullanımı açısından çalışmalar yapılsa da (Savaşır ve Çulha 1996,Bozkurt 2001) şu ana kadar yayınlanmış  bir Türkçe Kullanım Kılavuzu yoktur.^[5] Günümüze uyarlanmış olan çeviride, ifadelerin açık olması ve orijinal dilde anlatılmak istenilenin yansıtılması amaçlanmıştır. Örneğin, " Her hafta Kilise'ye giderim." cümlesinin  "Her hafta Cami'ye giderim." seklinde değil " Namazı hemen hemen muntazam kılarım." şeklinde çevirilmesinin sebebi kiliseye gitme sıklığının camiye gitme sıklığına tekabul etmemesidir.^[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]