Mantıksal atomculuk

Mantıksal atomculuk, 20. yüzyılın başlarında analitik felsefenin gelişmesiyle ortaya çıkan felsefi bir görüştür. Başlıca temsilcisi İngiliz filozof Bertrand Russell'dı. Ayrıca Avusturya doğumlu öğrencisi ve meslektaşı Ludwig Wittgenstein'ın erken dönem çalışmalarının mantıksal atomculuğu savunduğu yaygın bir şekilde kabul edilmektedir. Kimi Viyana Çevresi filozofları, mantıksal atomculuktan da etkilendiler. Özellikle, bazı felsefi amaçlarına ve Wittgenstein'ın daha önceki çalışmalarına derinden sempati duyan Rudolf Carnap.^[1] Gustav Bergmann ayrıca, özellikle J.O. Urmson'un çözümleme üzerine yaptığı çalışmalarla ilgili tartışmalarında ideal bir fenomenalist dile odaklanan bir mantıksal atomculuk biçimi geliştirdi.^[2]

Bu tür teorinin adı, Mart 1911'de Russell tarafından, Fransızca "Le Réalisme analytique" (Bertrand Russell'ın Collected Papers, Cilt 6'da "Analitik Gerçekçilik" olarak çevrilerek yayınlandı) adlı bir çalışmada türetildi.^[3] Russell, " mantıksal holizm " dediği şeyi geliştiriyor ve buna yanıt veriyordu - yani, dünyanın hiçbir parçasının, bütün varlığın bilinmediği bir şekilde bilinemeyeceği şekilde işlediği inancı. Bu inanca genel olarak monizm denir ve o zamanlar Britanya'da hakim olan mutlak idealizm ile ilişkilendirilmiştir. Russell ve meslektaşı G. E. Moore'un eserlerinde görülen monizm eleştirisi, bu nedenle, özellikle Francis Bradley ve J. M. E. McTaggart'ın eserlerinde görüldüğü gibi, mutlak idealizm eleştirilerinin bir uzantısı olarak görülebilir. Mantıksal atomizm, mantıksal bütüncülüğe veya mantıksal analizin bir tür tahrifat olduğu mutlak idealistlerin "monistik mantığına" gelişmiş bir alternatif olarak anlaşılabilir.

Kuram, dünyanın daha fazla parçalanamayan ve her biri diğer gerçeklerden bağımsız olarak anlaşılabilen nihai mantıksal "gerçeklerden" (veya "atomlardan") oluştuğunu savunur. Bu duruşu orijinal olarak Tractatus Logico-Philosophicus'ta ortaya atan Wittgenstein, daha yazdığı Felsefi Araştırmalar kitabında bunu reddetti.

Kaynağı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yukarıda bahsedildiği gibi, "mantıksal atomculuk" terimi ilk olarak 1911'de Russell tarafından icat edildi. Bununla birlikte, ilk tanıtıldığı makale Russell tarafından Fransızca olarak yayınlandığından, İngilizce konuşan dünyada Russell, 1918'in başlarında "Mantıksal Atomculuk Felsefesi" adı altında bir dizi konferans verene kadar bu düşünce onunla ilişkilendirilmedi. Bu konferanslar daha sonra 1918 ve 1919'da Phillip Jourdain tarafından düzenlendi ve The Monist'te (Cilt 28 ve 29) yayınlandı.^[4] Russell'ın 1918'de sunulan fikirleri, giriş notunda açıkça kabul ettiği üzere Wittgenstein'dan da etkilendi. Bu, Wittgenstein'ın Tractatus'ta geliştirdiği atomistik metafiziğin yanı sıra, Wittgenstein'ın da mantıksal bir atomcu olduğu yönündeki yaygın görüşe kısmen katkıda bulunmuştur.

İlkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Russell atomistik doktrininden "uzaktan yakından Hegel'i takip eden insanlar" katmanına (PLA 178) karşı olarak bahsetti.

Mantıksal atomculuğun ilk ilkesi, Dünya'nın "gerçekleri" içermesidir. Gerçekler, nesnelerden ("tikeller") oluşan karmaşık yapılardır. Bir gerçek, bir nesnenin bir özelliğe sahip olduğu veya diğer nesnelerle bir şekilde ilişkili olduğu olabilir. Ek olarak, gerçeklerle ilişki içinde olan ve bu ilişkiye göre doğru ya da yanlış yargılar ("inançlar") vardır.

Bu teoriye göre, günlük yaşamın sıradan nesneleri bile "görünüşte karmaşık varlıklardır". Russell'a göre, "bu" ve "şu" gibi kelimeler ayrıntıları belirtmek için kullanılır. Bunun aksine, "Sokrates" gibi sıradan isimler aslında tanımlayıcı betimlemelerdir. "Platon öğrencileriyle konuşur" çözümlemesinde, "Platon"un "Aristoteles'in öğretmeni olan kişi" gibi bir şeyle değiştirilmesi gerekir.

1905'te Russell, teorileri kurgusal nesnelerin eşzamanlı varoluşu ve yokluğu paradoksuna yol açan Alexius Meinong'u eleştirmişti. Russell, dilin gerçeği yansıttığına inandığı için bu tanımlama teorisi mantıksal atomizm için çok önemliydi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Carnap, R. (1934), "On the Character of Philosophic Problems (Über den Charakter der philosophischen Probleme)," translation by W. M. Malisoff, Philosophy of Science, 1, ss. 5–19.
^ Bergmann (1957). "The Revolt Against Logical Atomism--I". The Philosophical Quarterly. 7 (29): 323-339. doi:10.2307/2217296.
^ Logical and Philosophical Papers, 1909-13 (İngilizce). Psychology Press. 1992. ISBN 9780415084468.
^ THE PHILOSOPHY OF LOGICAL ATOMISM [with Discussion]. JSTOR. The Monist. 1 Ekim 1918.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Peter Schulte: Bertrand Russell: Philosophie des Logischen Atomismus
Kevin Klement: Russell'ın Mantıksal Atomizmi 6 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ian Proops: Wittgenstein'ın Mantıksal Atomizmi 6 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Jeff Konuşuyor: Mantıksal yapılar ve mantıksal atomizm üzerine Russell, McGill Üniversitesi 2004
Mantıksal Atomizme Genel Bakış: [1] 29 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wheaton Koleji'nde Bertrand Russell Üzerine Ders: [2] 30 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wheaton Koleji'nde Ludwig Wittgenstein üzerine ders: [3] 21 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Carnap, R. (1934), "On the Character of Philosophic Problems (Über den Charakter der philosophischen Probleme)," translation by W. M. Malisoff, Philosophy of Science, 1, ss. 5–19.

[2] Bergmann (1957). "The Revolt Against Logical Atomism--I". The Philosophical Quarterly. 7 (29): 323-339. doi:10.2307/2217296.

[:0-3] Logical and Philosophical Papers, 1909-13 (İngilizce). Psychology Press. 1992. ISBN 9780415084468.

[4] THE PHILOSOPHY OF LOGICAL ATOMISM [with Discussion]. JSTOR. The Monist. 1 Ekim 1918.

[1]

[2]

[3]

[4]

Mantıksal atomculuk ne demektir