Kuzey Makedonya'da İslam

Kuzey Makedonya'da İslam, ülkede Hristiyanlık'tan sonra en çok takipçisi olan dindir. 2002 yılında yapılan nüfus sayımına göre 2.022.547 vatandaştan 674.015'i Müslümandır. Bu oran toplam nüfusun %33,33'ünü teşkil etmektedir.^[1] Bu oranlara göre Kuzey Makedonya; Türkiye, Kosova, Arnavutluk ve Bosna Hersek ardından en fazla Müslüman vatandaşı barındıran 5. Avrupa ülkesidir.

Kuzey Makedonya Müslümanlarının büyük bölümünü Arnavutlar, geri kalanı Türkler, Boşnaklar ve Makedon ve Slav asıllı Müslümanlar oluşturmaktadır.^[2] Müslümanların büyük çoğunluğu Sünni olup Hanefi mezhebine mensuptur. Kuzey Makedonya'da bunun yanı sıra Bektaşi ve Halveti tarikatlarının da var olduğu bilinmektedir.^[2]

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti çok kültürlü ve çok dinli bir toplum yapısına sahiptir. Çok dinli ve çok milletli diğer Balkan ülkelerinde olduğu gibi Kuzey Makedonya'da da nüfus sayımları azınlık ve çoğunluk arasındaki birçok dengeyi değiştirme potansiyelinden ötürü sorunlu bir süreçtir ve bu ülkede en son sayım 2002'de gerçekleştirilmiştir.^[3] 2011 yılında yapılması planlanan ancak sayım işlemi resmî olarak başladıktan sonra iptal edilen sayımdan sonra yeniden sayım gerçekleştirilmemiştir.^[4] Resmî rakamlara göre nüfusun %64’ü Makedon Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Hristiyanlardan oluşmaktadır; ikinci en büyük dinî grup ise %34 oranıyla Müslümanlardır.^[2]

Ülkedeki Müslüman nüfus Arnavutlar (%72) Türkler (%11), Romanlar (%8) ve Boşnaklar (%4) ve Makedon asıllı Müslüman halklar (%5) oluşturmaktadır.^[5] Makedon Müslüman halk, Torbeş olarak adlandırılır. Torbeşler, Osmanlı zamanında Müslüman olmayı seçmiş Slavlardır ve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti tarafından Hristiyan Makedonlardan farklı bir etnik grup olarak kabul edilmektedir.^[2]

Müslüman oranının en yüksek olduğu bölge ülkenin batısıdır. Bu bölge Arnavut ve Türk azınlığın yerleşim bölgesi olarak da tanımlanabilir. Müslümanlar, Debre, Gostivar ve Kalkandelen gibi şehirlerde Hristiyanlara kıyasen daha yüksek bir nüfus oranına sahiplerdir. Yüksek sayıda azınlık nüfusu olan diğer şehirler arasında Struga, Kırçova, Üsküp, Kumanova ve Köprülü sayılabilir.

Yıllara Göre Müslüman Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki tabloda farklı yıllarda ülkedeki Müslüman nüfusun sayısı ve oranı gösterilmiştir. Kuzey Makedonya'daki genel nüfus 1904'ten 1961'e kadar düşmüş; sonra yükseklmeye başlayarak 2002'de %33.3'e ulaşmıştır. Müslüman nüfus oranının 2050 yılında ülke nüfusunun %50'sinden yukarıda olacağı tahmin edilmektedir.^[6]

Yıl	Müslüman nüfus	Müslüman oranı
1904	634,000^[7]	36.76%
1912	384,000^[7]	33.47%
1921	269,000^[7]	31.43%
1948	314,603^[7]	27.29%
1953	388,515^[7]	29.78%
1961	338,200^[7]	24.05%
1971	414,176^[7]	25.14%
1981	546,437^[7]	28.62%
1991	611,326^[7]	30.06%
1994	581,203^[7]	30.04%
2002	674,015^[7]	33.33%

Müslüman kuruluşlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Makedonya Müslümanlarının etrafında organize olduğu dinî kurum Kuzey Makedonya Cumhuriyeti İslam Dinî Birliği'dir. Birlik, seçilmiş Reisu’l-Ulema ve ona bağlı 13 müftü aracılığı ile Kuzey Makedonya'nın bütün şehirlerinde yaklaşık 600 cami ve mescitte faaliyet göstermektedir.

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nde Müslüman halkın devlet tarafından tanınan diğer resmî kurumu, Bektaşi grupların oluşturduğu Kuzey Makedonya Bektaşiler Birliği'dir. Bu birlik, merkezi Tiran'da bulunan Dünya Bektaşiler İslam Birliği'ne bağlıdır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Volkszählung in Mazedonien 2002" (PDF). Staatliches Statistisches Büro (İngilizce). Erişim tarihi: 2013-09-14. PDF-Datei, 3,05 MB 1 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Nisan 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.
^ ^a ^b ^c ^d "Makedonya Müslümanları- Rapor (Kasım 2014)". www.academia.edu/. İHH İnsani ve Sosyal Araştırmaları Merkezi, Kasım 2014. 22 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
^ Marusic, Sinisa Jakov. "Macedonia Says Planned Register Won't Replace Census". www.balkaninsight.com. Balkaninsight.com, 28 Eylül 2017. 16 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
^ Vrgova, Roska. "Census, Identity, and the Politics of Numbers: The Case of Macedonia" (PDF). commonweb.unifr.ch. Contemprary Southeasstern Euroğe. 16 Kasım 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
^ Muhic, Ferid. "Muslims of Macedonia: Identity Challenges and an Uncertain Future". studies.aljazeera.ne. Aljazeera Center For Studies, 8 Ekim 2013. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
^ "The Future of World Religions: Population Growth Projections, 2010-2050". www.pewforum.org/. Pew Research Center, 2 Nisan 2015. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Kettani, Houssain (2010). "Muslim Population in Europe: 1950 – 2020" (PDF). International Journal of Environmental Science and Development vol. 1, no. 2, p. 156. 27 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.

[1] "Volkszählung in Mazedonien 2002" (PDF). Staatliches Statistisches Büro (İngilizce). Erişim tarihi: 2013-09-14. PDF-Datei, 3,05 MB 1 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Nisan 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.

[ihh-2] "Makedonya Müslümanları- Rapor (Kasım 2014)". www.academia.edu/. İHH İnsani ve Sosyal Araştırmaları Merkezi, Kasım 2014. 22 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.

[insight-3] Marusic, Sinisa Jakov. "Macedonia Says Planned Register Won't Replace Census". www.balkaninsight.com. Balkaninsight.com, 28 Eylül 2017. 16 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.

[roska-4] Vrgova, Roska. "Census, Identity, and the Politics of Numbers: The Case of Macedonia" (PDF). commonweb.unifr.ch. Contemprary Southeasstern Euroğe. 16 Kasım 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.

[ferid-5] Muhic, Ferid. "Muslims of Macedonia: Identity Challenges and an Uncertain Future". studies.aljazeera.ne. Aljazeera Center For Studies, 8 Ekim 2013. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.

[pew-6] "The Future of World Religions: Population Growth Projections, 2010-2050". www.pewforum.org/. Pew Research Center, 2 Nisan 2015. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.

[Muslim_Population_in_Europe:_1950_–_2020-7] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Kettani, Houssain (2010). "Muslim Population in Europe: 1950 – 2020" (PDF). International Journal of Environmental Science and Development vol. 1, no. 2, p. 156. 27 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Avrupa'da İslam
Orta Çağ	Emeviler'in Hispania'yı Fethi Endülüs Güney İtalya'da İslam Yunan Klasiklerinin Yeniden Kazanımı İslam'ın Orta Çağ Avrupası'na Katkıları Norman-Arap-Bizans Kültürü Orta Çağ Hristiyanlarının Muhammed Hakkında Görüşleri Haçlı Seferleri Reconquista Kiev Knezliği'nin Moğollar tarafından İstilası
Erken Modern Dönem	Erken Modern Avrupa'nın İslam ile Etkileşimi Protestanlık ve İslam Anglo-Faslı İttifakı Avrupa'da Osmanlı Savaşları Osmanlı-Avusturya savaşları Berberi Korsanları Berberi Köle Ticareti Bosna-Hersek'in İslamlaşması Osmanlı-Rus savaşları Arnavutluk'un İslamlaşması Erken Modern Dönem Fransası'nda Oryantalizm
Modern Dönem	Oryantalizm İslam ve Modernlik Osmanlı İmparatorluğu'nun Bölüşülmesi Nazi Almanyası ve Arap Dünyası İlişkileri İslam ve laiklik İslami demokrasi
Çağdaş Konular	Avrupa İslamı İslamcı terörizm İslam ve antisemitizm Ilımlı İslam Avrupa Birliği'nde din Avrupa'da İslami giyim İslamofobi Eurabia Cihat turizmi
Egemen devletler	Almanya Andorra Anavutluk Avusturya Azerbaycan Belçika Belarus Birleşik Krallık İngiltere Kuzey İrlanda İskoçya Galler Bosna-Hersek Bulgaristan Çek Cumhuriyeti Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Dağlık Karabağ Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester
Bağımlı ve diğer bölgeler	Åland Cebelitarık Faroe Adaları Guernsey Jersey Man Adası Svalbard
Eski devletler	Sovyetler Birliği Yugoslavya

Makedonya'da İslam nedir?, Makedonya'da İslam anlamı nedir?, Makedonya'da İslam ne demektir?