Lewis Strauss
1962'de Strauss.
Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Bakanı
Görev süresi 13 Kasım 1958 - 19 Haziran 1959
Başkan	Dwight D. Eisenhower
Yerine geldiği	Sinclair Weeks
Yerine gelen	Frederick H. Mueller
Amerika Birleşik Devletleri Atom Enerjisi Komisyonu Başkanı
Görev süresi 2 Temmuz 1953 - 30 Haziran 1958
Başkan	Dwight D. Eisenhower
Yerine geldiği	Gordon Dean
Yerine gelen	John A. McCone
Amerika Birleşik Devletleri Atom Enerjisi Komisyonu Üyesi
Görev süresi 12 Kasım 1946 - 15 Nisan 1950
Başkan	Harry S. Truman
Yerine geldiği	Makam Kuruldu
Yerine gelen	T. Keith Glennan
Kişisel bilgiler
Doğum	Lewis Lichtenstein Strauss 31 Ocak 1896(1896-01-31) Charleston, Batı Virginia, ABD
Ölüm	21 Ocak 1974 (77 yaşında) Batı Virginia, ABD
Defin yeri	Hebrew Mezarlığı
Partisi	Cumhuriyetçi
Evlilik(ler)	Alice Hanauer
Çocuk(lar)	2
Mesleği	ABD Donanması subayı ve politikacı
Ödülleri	Liyakat Nişanı (4)
Askerî hizmeti
Bağlılığı	ABD
Branşı	Amerika Birleşik Devletleri Donanması
Hizmet yılları	1926–1945
Rütbesi	Tuğamiral
Birimi	Mühimmat Bürosu

Lewis Lichtenstein Strauss (d. 31 Ocak 1896 - ö. 21 Ocak 1974), Amerikalı bir hükûmet yetkilisi, iş adamı, hayırsever ve deniz subayıydı. 1946'da Amerika Birleşik Devletleri Atom Enerjisi Komisyonu'nun (AEC) asıl üyelerinden biriydi ve 1950'lerde komisyonun başkanı olarak görev yaptı. Strauss, II. Dünya Savaşı'ndan sonra nükleer silahların geliştirilmesinde, nükleer enerji politikasında ve Amerika Birleşik Devletleri'nde nükleer enerjide önemli bir figürdü.^[1]

Richmond, Virginia'da büyüyen Strauss, I. Dünya Savaşı sırasında Belçika'daki Yardım Komisyonu'nun ve sonrasında Amerikan Yardım İdaresi'nin bir parçası olarak Herbert Hoover'ın asistanı oldu. Strauss daha sonra 1920'ler ve 1930'larda Kuhn, Loeb & Co.'da yatırım bankacısı olarak çalıştı ve burada hatırı sayılır bir servet biriktirdi. 1930'larda Amerikan Yahudi Komitesi'nin ve diğer bazı Yahudi örgütlerinin yürütme komitesinin bir üyesi olarak Strauss, Nazi Almanyasından daha fazla mülteci kabul etmek amacıyla ABD politikasını değiştirmek için çeşitli girişimlerde bulundu ancak başarısız oldu. Ayrıca mülteci nükleer fizikçi Leo Szilard'ın bazı araştırmalarını tanıdı ve finanse etti. İkinci Dünya Savaşı sırasında Strauss, ABD Donanması Rezervi'nde subay olarak görev yaptı ve Mühimmat Bürosu'nda mühimmat üretimi yapan tesislerin yönetimi ve ödüllendirilmesinde yaptığı çalışmalar nedeniyle Tuğamiral rütbesine yükseldi.

Soğuk Savaş'ın ilk yıllarında AEC'nin kurucularından biri olarak Strauss, ABD'nin atom sırlarını korumanın ve Sovyetler Birliği'ndeki atomik gelişmeleri izlemenin ve bunların gerisinde kalmamanın gerekliliğini vurguladı. Buna bağlı olarak da hidrojen bombasının geliştirilmesini güçlü bir şekilde savunuyordu. AEC başkanlığı sırasında Strauss, atom enerjisinin barışçıl kullanımının geliştirilmesini teşvik etti ve atom enerjisinin elektriği "ölçülemeyecek kadar ucuz" hale getireceğini öngördü. Aynı zamanda Pasifik Adaları yerlilerinin Castle Bravo termonükleer testinden sonra deneyimlediği radyoaktif serpintilerin sağlık üzerindeki olası etkilerini de küçümsedi.

Strauss, Nisan ve Mayıs 1954'te AEC Personel Güvenlik Kurulu önünde yapılan ve fizikçi J. Robert Oppenheimer'ın güvenlik izninin iptal edildiği tartışmalı duruşmaların arkasındaki itici güçtü. Sonuç olarak Strauss, Amerikan tarihinde sıklıkla kötü adam olarak görülmüştür.^[2][3][4][5] Başkan Dwight D. Eisenhower'ın Strauss'u ABD ticaret bakanı olarak aday göstermesi, 1959'da Strauss'un ABD Senatosu tarafından onaylanmadığı uzun süreli, kamuya açık bir siyasi savaşla sonuçlandı.

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Strauss, Charleston, Batı Virginia'da^[1] Rosa (kızlık soyadı Lichtenstein) ve başarılı bir ayakkabı toptancısı olan Lewis Strauss'un oğlu olarak dünyaya geldi.^[6] Ebeveynleri, 1830'larda ve 1840'larda Amerika Birleşik Devletleri'ne gelen ve Virginia'ya yerleşen Almanya ve Avusturya'dan Yahudi göçmenlerdi.^[7] Ailesi Richmond, Virginia'ya taşındı ve kendisi orada büyüdü ve devlet okullarına gitti.^[8][9] On yaşındayken bir taş kavgasında sağ gözündeki görme yeteneğinin büyük bir kısmını kaybetti^[10] ve bu durum onu daha sonra normal askerlik hizmetinden men etti.^[11]

Amatör bilgisini ders kitaplarını okuyarak geliştiren Strauss, fizik okumayı planladı.^[8] John Marshall Lisesi'nde sınıf birincisi olma yolunda ilerliyordu ve bu ona Virginia Üniversitesi'nden burs alma hakkını verecekti, ancak son yılındaki tifo ateşi onun final sınavlarına girememesine veya sınıf arkadaşlarıyla birlikte mezun olamamasına neden oldu.^[12]

Nihayet liseden mezun olduğunda, ailesinin işi 1913-1914 yıllarındaki Ekonomik Durgunluk sırasında bir gerileme yaşamıştı.^[13] Strauss bu konuda babasına yardım etmek için onun şirketinde seyyar ayakkabı satıcısı olarak çalışmaya karar verdi.^[8][14] Strauss boş zamanlarında Yahudi mirasını araştırıyordu.^[15] Satış çabalarında oldukça başarılıydı;^[16] Önümüzdeki üç yıl içinde 20.000$ (2022'de 457.000$'a eşdeğer) tasarruf etti: burs teklifi artık geçerli olmadığı için üniversite harçlarını karşılamaya yetecek kadar para.^[13][17]

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Strauss'un annesi onu kamu veya insani hizmetlerde bulunmaya teşvik etti.^[16] 1917 yılıydı; I. Dünya Savaşı, Avrupa'nın bazı kısımlarını mahvetmeye devam ediyordu ve Herbert Hoover, Belçika'daki Yardım Komisyonu'na başkanlık ederek insani fedakarlığın sembolü haline gelmişti.^[11] Bunun üzerine Strauss, trenle Washington D.C.'ye gitti ve Hoover'ın asistanı olarak ücretsiz çalışmaya başladı.^[18] (Strauss ve biyografisini yazan kişi bunun Şubat^[19] 1917 mi, yoksa Mayıs 1917'de mi olduğu konusunda fikir ayrılığına düşüyorlar ancak ikincisi daha olası görünüyor.^[18]

Hoover, Amerika Birleşik Devletleri Gıda İdaresi'nin şefi oldu.^[14] Strauss iyi çalıştı ve kısa süre sonra Hoover'ın özel sekreteri ve sırdaşı oldu.^[8] Bu pozisyonda daha sonra kendisine hizmet edecek güçlü bağlantılar kurdu. Böyle bir temas kurduğu avukat Harvey Hollister Bundy ile oldu.^[14] Bir diğeri Gıda İdaresi danışmanı Robert A. Taft'tı.^[20]

Popüler Kültüre Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Strauss'u 1980 BBC mini dizisi Oppenheimer'da Phil Brown^[21] ve Christopher Nolan'ın 2023 yapımı Oppenheimer filminde ise Robert Downey Jr. tarafından canlandırılmıştır.^[22]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Amerika Birleşik Devletleri Kabinesine Başarısız Adaylıklar

Yazıları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Strauss, Lewis L. Men and Decisions (Garden City, New York: Doubleday & Company, 1962).

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Baker, Richard Allan (Bahar 1987). "A Slap at the 'Hidden-Hand Presidency': The Senate and the Lewis Strauss Affair". Congress & the Presidency. 14 (1). ss. 1-16. doi:10.1080/07343468709507964. 
• Bernstein, Barton J. (Bahar 1986). "Sacrifices and Decisions: Lewis L. Strauss". The Public Historian. 8 (2). ss. 105-120. doi:10.2307/3377436. JSTOR 3377436. 
• Bird, Kai; Sherwin, Martin J. (2005). American Prometheus: The Triumph and Tragedy of J. Robert Oppenheimer. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-375-41202-8. OCLC 56753298. 
• Bundy, McGeorge (1988). Danger and Survival: Choices About the Bomb in the First Fifty Years. New York: Random House. ISBN 0-394-52278-8. 
• Feingold, Henry L. (1970). The Politics of Rescue: The Roosevelt Administration and the Holocaust, 1938–1945. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-0664-7. 
• Hewlett, Richard G.; Holl, Jack M. (1989). Atoms for Peace and War, 1953–1961 Eisenhower and the Atomic Energy Commission (PDF). A History of the United States Atomic Energy Commission. University Park, Pennsylvania: Pennsylvania State University Press. ISBN 0-520-06018-0. OCLC 82275622. 
• Holloway, David (1994). Stalin and the Bomb: The Soviet Union and Atomic Energy, 1939–1956. New Haven, Connecticut: Yale University Press. ISBN 0-300-06056-4. 
• McMillan, Priscilla Johnson (2005). The Ruin of J. Robert Oppenheimer and the Birth of the Modern Arms Race. New York: Viking. ISBN 0-670-03422-3. OCLC 57342111. 
• Maddock, Shane (Yaz 1998). "The Fourth Country Problem: Eisenhower's Nuclear Nonproliferation Policy". Presidential Studies Quarterly. 28 (3). ss. 553-572. JSTOR 27551901. 
• Makhijani, Arjun; Schwartz, Stephen I. (1998). "Victims of the Bomb". Schwartz, Stephen I. (Ed.). Atomic Audit: The Costs and Consequences of U.S. Nuclear Weapons since 1940. Washington, D.C.: Brookings Institution Press. ss. 395-432. ISBN 0-8157-7773-6. 
• Pfau, Richard (1984). No Sacrifice Too Great: The Life of Lewis L. Strauss. Charlottesville, Virginia: University Press of Virginia. ISBN 978-0-8139-1038-3. 
• Rhodes, Richard (1986). The Making of the Atomic Bomb. New York: Simon and Schuster. ISBN 0-671-44133-7. 
• Rhodes, Richard (1995). Dark Sun: The Making of the Hydrogen Bomb. New York: Simon and Schuster. ISBN 0-684-80400-X. 
• Rowland, Buford; Boyd, William B. (1953). U. S. Navy Bureau of Ordnance in World War II. Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office. 
• Stern, Philip M. (1969). The Oppenheimer Case. New York: Harper & Row. 
• Wentling, Sonja P. (September 2000). "'The Engineer and the Shtadlanim': Herbert Hoover and American Jewish non-Zionists, 1917–28". American Jewish History. 88 (3). ss. 377-406. doi:10.1353/ajh.2000.0058. JSTOR 23886392. 
• Young, Ken (2013). "The Hydrogen Bomb, Lewis L. Strauss and the Writing of Nuclear History". Journal of Strategic Studies. 36 (6). ss. 815-840. doi:10.1080/01402390.2012.726924. 
• Young, Ken (2016). The American bomb in Britain: US Air Forces' strategic presence, 1946–64. Manchester: Manchester University Press. ISBN 978-0-7190-8675-5. 
• Young, Ken; Schilling, Warner R. (2019). Super Bomb: Organizational Conflict and the Development of the Hydrogen Bomb. Ithaca, New York: Cornell University Press. ISBN 978-1-5017-4516-4. 

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Lewis L. Strauss Papers at the Hoover Presidential Library, link no longer given
  • Strauss, Lewis L.: Papers, 1914–74 7 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Lewis L. Strauss Papers, Scope and Content Note 7 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • "Lewis Strauss and Robert Oppenheimer", blog entry at the Herbert Hoover Library and Museum
• Annotated bibliography for Lewis Strauss from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues 28 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Guide to the Papers of Admiral Lewis Lichtenstein Strauss (1896–1974) at the American Jewish Historical Society, New York.
• Full text of "too cheap to meter" speech, at Nuclear Regulatory Commission site
• Dwight D. Eisenhower, Remarks on Presentation of the Medal of Freedom to Lewis L. Strauss, at The American Presidency Project site