Lacertidae

Lacertidae
Yaşadığı dönem aralığı: 55-0 myö
Wasatchian-Günümüz
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Lacertidae; Yaşadığı dönem aralığı: 55-0 myö; Wasatchian-Günümüz PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Lacerta agilis
Korunma durumu
	Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Reptilia
Takım:	Squamata
Alt takım:	Autarchoglossa
Familya:	Lacertidae; Oppel, 1811
Tip tür
	Lacerta agilis Linnaeus, 1758
Alt gruplar
	Metne bakınız.

Lacertidae, Autarchoglossa alttakımına bağlı bir sürüngen familyasıdır.^[1] Lacertidler genelde kertenkele olarak anılırlar. Avrupa, Afrika ve Asya'ya özgüdür.

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Lacertidae küçük veya orta boy sürüngenleri içerir. En büyük canlı türü olan Gallotia stehlini 46 cm'ye ulaşsa ve bazı soyu tükenmiş formlar daha da büyük olsa da, çoğu tür kuyruk hariç 9 cm'den daha kısadır. Öncelikle böcekçillerdir.^[2]

Lacertidae, ince gövdeleri ve uzun kuyrukları ile birbirlerine benzese de aynı tür içinde bile çok çeşitli desen ve renklere sahiptir. Pulları, genellikle osteodermlere sahip olan kafada büyüktür, arkada küçük ve granüler ve altta dikdörtgendir. Çoğu tür cinsel olarak dimorfiktir, erkekler ve dişiler farklı desenlere sahiptir.^[2]

Kafkasya'daki en az sekiz tür partenogenetiktir.^[3]^[4]

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

En son kapsamlı filogenetik düğümlü ağaç, Baeckens ve diğerleri tarafından 2015 yılında oluşturulmuştur.^[5]

Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Lacertidae familyasına bağlı cinsler (2022):

Acanthodactylus - Fitzinger in Wiegmann, 1834
Adolfus - Sternfeld, 1912
Algyroides - Bibron and Bory de Saint-Vincent, 1833
Anatololacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
Apathya - Méhely, 1907
Archaeolacerta - Mertens, 1921
Atlantolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
Australolacerta - Arnold, 1989
Congolacerta - Greenbaum, Villaneuva, Kusamba, Aristote and Branch, 2011
Dalmatolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
Darevskia - Arribas, 1997
Dinarolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
Eremias - Fitzinger, 1834
Gallotia - Boulenger, 1916
Gastropholis - Fischer, 1886
Heliobolus - Fitzinger, 1843
Hellenolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
Holaspis - Gray, 1863
Iberolacerta - Arribas, 1997
Ichnotropis - Peters, 1854
Iranolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
Lacerta - Linnaeus, 1758
Latastia - Bedriaga, 1884
Meroles - Gray, 1838
Mesalina - Gray, 1838
Nucras - Gray, 1838
Omanosaura - Lutz, Bischoff and Mayer, 1986
Ophisops - Ménétriés, 1832
Parvilacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
Pedioplanis - Fitzinger, 1843
Philochortus - Matschie, 1893
Phoenicolacerta - Arnold, Arribas and Carranza, 2007
Podarcis - Wagler, 1830
Poromera - Boulenger, 1887
Psammodromus - Fitzinger, 1826
Pseuderemias - Boettger, 1883
Scelarcis - Fitzinger, 1843
Takydromus - Daudin, 1802
Teira - Gray, 1838
Timon - Tschudi, 1836
Tropidosaura - Fitzinger, 1826
Vhembelacerta - Edwards, Herrel, Vanhooydonck, Measey, Tolley and Branch, 2013
Zootoca - Wagler, 1830

Evrim[değiştir | kaynağı değiştir]

Lacertidae'nin, soyu tükenmiş Eolacertidae ile kardeş gruplarının yanı sıra bölgede bulunan en eski fosilleri nedeniyle Avrupa kökenli olduklarından şüphelenilmektedir.^[6] Lacertidae'ye atfedilebilecek en eski fosiller, Fransa ve Belçika'nın Paleosen'inden bilinmektedir, ancak en eski kesin lacertidae, Paris Havzasında Fransa'nın Mutigny'nin erken Eoseninden (İpresian) bilinmektedir.^[7] Lacertidler, erken Oligosen'de Asya'ya dağıldı.^[8] Afrika'nın kolonizasyonunun zamanlaması Eosenden Miyosen'e kadar belirsizdir.^[9]

Dağılım ve habitat[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa ve Akdeniz'deki lacertidae türleri esas olarak orman ve çalılık habitatlarında yaşar.^[2] Asya'nın otlak ve çöl habitatlarında bunların yerini Eremias ve Ophisops türleri alır. Afrika türleri genellikle kayalık, kurak alanlarda yaşar. Holaspis cinsine bağlı türler arboreal lacertidae olarak bulunan az sayıdaki türlerdendir. Holaspis guentheri ve Holaspis laevis, geniş kuyruklarını ve düzleştirilmiş gövdelerini bir aerfoil olarak kullanan planörlerdir.^[10]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sürüngen Veritabanı, Lacertidae familyası 11 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
siber kertenkele
Lacertidae Herpetokültürü
Wikimedia Commons'ta Lacertidae ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Lacertidae ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "ITIS". 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
^ ^a ^b ^c Encyclopedia of Reptiles and Amphibians. San Diego: Academic Press. 1998. ss. 163-165. ISBN 978-0-12-178560-4.
^ Darevskii IS. 1967. Rock lizards of the Caucasus: systematics, ecology and phylogenesis of the polymorphic groups of Caucasian rock lizards of the subgenus Archaeolacerta. Nauka: Leningrad [in Russian: English translation published by the Indian National Scientific Documentation Centre, New Delhi, 1978].
^ Tarkhnishvili DN (2012) Evolutionary History, Habitats, Diversification, and Speciation in Caucasian Rock Lizards. In: Advances in Zoology Research, Volume 2 (ed. Jenkins OP), Nova Science Publishers, Hauppauge (NY), p.79-120
^ Baeckens (January 2015). "Chemical signalling in lizards: an interspecific comparison of femoral pore numbers in Lacertidae". Biological Journal of the Linnean Society. 114: 44-57. doi:10.1111/bij.12414.
^ Čerňanský (24 Mayıs 2017). "Eolacertidae: a new extinct clade of lizards from the Palaeogene; with comments on the origin of the dominant European reptile group – Lacertidae". Historical Biology. 30 (7): 994-1014. doi:10.1080/08912963.2017.1327530. ISSN 0891-2963.
^ Čerňanský (2 Ocak 2020). "Dawn of Lacertids (Squamata, Lacertidae): New Finds from the Upper Paleocene and the Lower Eocene". Journal of Vertebrate Paleontology (İngilizce). 40 (1): e1768539. doi:10.1080/02724634.2020.1768539. ISSN 0272-4634. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
^ Čerňanský (12 Aralık 2019). "The Oligocene and Miocene fossil lizards (Reptilia, Squamata) of Central Mongolia". Geodiversitas. 41 (1): 811. doi:10.5252/geodiversitas2019v41a24. ISSN 1280-9659.
^ Tamar (October 2016). "Out of Africa: Phylogeny and biogeography of the widespread genus Acanthodactylus (Reptilia: Lacertidae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 103: 6-18. doi:10.1016/j.ympev.2016.07.003. ISSN 1055-7903.
^ Zug, George R. (2001). Herpetology : an introductory biology of amphibians and reptiles. 2nd ed. Laurie J. Vitt, Janalee P. Caldwell. San Diego, Calif.: Academic Press. ISBN 0-12-782622-X. OCLC 47145828.

Autarchoglossa ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[ITIS-1] "ITIS". 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.

[EoR-2] Encyclopedia of Reptiles and Amphibians. San Diego: Academic Press. 1998. ss. 163-165. ISBN 978-0-12-178560-4.

[Darevski-3] Darevskii IS. 1967. Rock lizards of the Caucasus: systematics, ecology and phylogenesis of the polymorphic groups of Caucasian rock lizards of the subgenus Archaeolacerta. Nauka: Leningrad [in Russian: English translation published by the Indian National Scientific Documentation Centre, New Delhi, 1978].

[tarkhnishvili-4] Tarkhnishvili DN (2012) Evolutionary History, Habitats, Diversification, and Speciation in Caucasian Rock Lizards. In: Advances in Zoology Research, Volume 2 (ed. Jenkins OP), Nova Science Publishers, Hauppauge (NY), p.79-120

[5] Baeckens (January 2015). "Chemical signalling in lizards: an interspecific comparison of femoral pore numbers in Lacertidae". Biological Journal of the Linnean Society. 114: 44-57. doi:10.1111/bij.12414.

[6] Čerňanský (24 Mayıs 2017). "Eolacertidae: a new extinct clade of lizards from the Palaeogene; with comments on the origin of the dominant European reptile group – Lacertidae". Historical Biology. 30 (7): 994-1014. doi:10.1080/08912963.2017.1327530. ISSN 0891-2963.

[7] Čerňanský (2 Ocak 2020). "Dawn of Lacertids (Squamata, Lacertidae): New Finds from the Upper Paleocene and the Lower Eocene". Journal of Vertebrate Paleontology (İngilizce). 40 (1): e1768539. doi:10.1080/02724634.2020.1768539. ISSN 0272-4634. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.

[8] Čerňanský (12 Aralık 2019). "The Oligocene and Miocene fossil lizards (Reptilia, Squamata) of Central Mongolia". Geodiversitas. 41 (1): 811. doi:10.5252/geodiversitas2019v41a24. ISSN 1280-9659.

[9] Tamar (October 2016). "Out of Africa: Phylogeny and biogeography of the widespread genus Acanthodactylus (Reptilia: Lacertidae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 103: 6-18. doi:10.1016/j.ympev.2016.07.003. ISSN 1055-7903.

[10] Zug, George R. (2001). Herpetology : an introductory biology of amphibians and reptiles. 2nd ed. Laurie J. Vitt, Janalee P. Caldwell. San Diego, Calif.: Academic Press. ISBN 0-12-782622-X. OCLC 47145828.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Lacertidae nedir?, Lacertidae anlamı nedir?, Lacertidae ne demektir?