Kolbastı

Kolbastı, Faroz Kesmesi, Hoptek ya da Metelik^[1] Trabzon, Ordu, Giresun^[2] ve kısmen Rize'de oynanan bir halk dansının adıdır.^[3]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir anlatıya göre 1930'lu yıllarda ağaların olduğu bir dönemde ortaya çıkmıştır. Rivayete göre Faroz, Değirmendere, Arafilboyu ve Boztepe'deki mağaralarda ağalar eğlenirdi. Kolluk kuvvetlerinin bu eğlencelere baskın yaptığı, ağaların da basılmamak için kapıya gözcü yerleştirdiği söylenmektedir. Rivayete göre gözcüler kolluk kuvvetlerini gördüğü an içeri haber getirir, içerdekiler haberi aldıklarında sesi kısarlardı. Basılan ağalar kısık sesle "Geldiler, bastılar, vurdular" demeye başlardı. Kol kuvvetleri böyle baskınlar yaptığı için oyuna kolbastı denildiği iddia edilmektedir. Bununla birlikte Anadolu'nun neredeyse her yerinde Kol oyunu, Kol horonu, Kol havası adlarıyla oynanan halk oyunlarının varlığı bu tezin bir yakıştırma olduğunu düşündürmektedir.

Bir diğer anlatı ise, Farozlu balıkçıların bereketli avlardan sonra düzenledikleri eğlencelerde hoptek adıyla oynanan ve sonradan Faroz kesmesi adı verilen oyunun 1970'lerde Erkan Ocaklı'nın okuduğu Kolbastı türküsünden sonra popüler olması üzerinedir. Oyunun en eski adı olan Hoptek kelimesinin kökeni bilinmemekte Slav dilleriyle ilişkili olduğu ileri sürülmektedir.^[4]

Müzik[değiştir | kaynağı değiştir]

Kolbastı adlı ezgi Nejat Buhara tarafından Trabzon'da derlenmiş ve müzik repertuvarına Trabzon ezgisi olarak geçmiştir. İlk kolbastı kaydı ise taşplağa Trabzon havalarını da okuyan Picoğlu Osman tarafından 1943 yılında yapılmış olup bugün bilinen ezgilerin tümünden farklıdır ve hoptek oyununun orijinal kaydesi olması muhtemeldir.

Bununla birlikte Karadeniz’de 9/8'lik kol oyunu havaları, 7/8'lik kol horonları, Trabzon'da Kolbastı/optek, Giresun'da metelik olarak dereboyu kavaklar adlandırılan müziklerin tümüyle kolbastı oynanabilmektedir.

Oyun[değiştir | kaynağı değiştir]

Günümüzde kolbastı adıyla oynanan oyun Anadolu'da kol oyunu olarak bilinen oyunlardan hem çok daha hızlı hem de figürsel ve adımlama tekniği açısından farklıdır. Kolbastıda yöreye uygun kürek çekme, yüzme, ağ atma, olta atma, ağ çekme, balık tutma gibi yerli insanların uğraşlarını simgelediği iddia edilen gelişigüzel hareketler vardır. Buna karşın son yıllarda oyunun popülerlik kazanmasıyla daha da hareketli bir hal almıştır. Özellikle Avrupa Türkleri oyuna yeni hareketler eklemiştir. Trabzonsporlu futbolcular bazı galibiyetlerini sahada veya soyunma odasında kolbastı oynayarak kutlamaktadır.^[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Aça, Mustafa (2020). Denizin çocukları: Giresun ve Trabzon yöresi balıkçılarının meslek folkloru. Hiperlink eğit.ilet.yay.san.tic.ve ltd.sti. ISBN 6052817879. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
^ Çiçek, Seyfullah (2011). Topal Osman (Osman Ağa): kurtuluş savaşı'nın efsane kahramani milis p. yarbay. Arı Sanat. ISBN 9944742260. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
^ Ülkütaşır, M. Şakir (1972). Cumhuriyet'le birlikte Türkiye'de folklor ve etnografya çalışmaları. Başbakanlık Basımevi. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
^ "Kolbastı ve Hoptek hakkında". 19 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2009.
^ "Trabzonsporlu futbolcular soyunma odasında kolbastı oynadı!". milliyet.com.tr. 30 Temmuz 2020. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Trabzon Gençlik Merkezi Kolbastı Ekibi 4 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Bütün bir millet kolbastı oynuyor
Zülfü Livaneli'nin Köşesinden Kolbastı Hakkında

Trabzon ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Giresun ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Aça, Mustafa (2020). Denizin çocukları: Giresun ve Trabzon yöresi balıkçılarının meslek folkloru. Hiperlink eğit.ilet.yay.san.tic.ve ltd.sti. ISBN 6052817879. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.

[2] Çiçek, Seyfullah (2011). Topal Osman (Osman Ağa): kurtuluş savaşı'nın efsane kahramani milis p. yarbay. Arı Sanat. ISBN 9944742260. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.

[3] Ülkütaşır, M. Şakir (1972). Cumhuriyet'le birlikte Türkiye'de folklor ve etnografya çalışmaları. Başbakanlık Basımevi. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.

[4] "Kolbastı ve Hoptek hakkında". 19 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2009.

[5] "Trabzonsporlu futbolcular soyunma odasında kolbastı oynadı!". milliyet.com.tr. 30 Temmuz 2020. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Kolbastı nedir?, Kolbastı anlamı nedir?, Kolbastı ne demektir?