Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. Lütfen kaynakları uygun biçimde metin içine yerleştirerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. (Temmuz 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Kelime arama, kelime avı gibi isimlerle de bilinen kelime bulma oyunu genellikle kare veya dikdörtgen şekle sahip bir ızgaraya yerleştirilen belirli bazı kelimelerin harflerinden oluşur. Bu bulmacanın amacı kutu içine yerleştirilen gizli kelimeleri bulmak ve işaretlemektir. Kelimeler yatay, dikey veya çapraz olarak yerleştirilmiş olabilir. Çoğunlukla gizlenmiş kelimelerin listesi oyuncuya sağlanır ancak daha zorlu bulmacalarda kelimelerin hangileri olduğunu bulma işi de oyuncuya bırakılabilir. Kelime oyunlarının birçoğu, tüm gizli kelimelerin birbiriyle ilişkili olmasını sağlayan bir temaya sahiptir. Bu tür bulmacalar pek çok ülkede epey popülerdir ve gazetelerin eklerinde yer bulabildiği gibi tamamen onlara adanmış bulmaca dergileri de vardır. Bazı öğretmenler kelime aramayı, genç beyinlerin yeni kelimeleri yoğun bir biçimde bulmaca içinde arayarak öğrenmeleri için eğitim aracı olarak kullanmaktadır.

Stratejileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm kelimeleri bulmak için yaygın bir strateji soldan sağa (veya tam tersi) yönde gitmek ve sunulan kelime listesindeki o an aranan kelimenin ilk harfine bakmaktır. İlk harf bulunduktan sonra oyuncu kelimenin etrafındaki sekiz (veya oyun için farklı kurallar söz konusuysa iki veya dört) harfe bakarak bunlardan birinin kelimenin ikinci harfi olup olmadığını kontrol eder. Oyuncu bu yöntemi kelimenin tamamı bulunana kadar sürdürür ve bir kelimeyi bulduktan sonra en baştan başlayarak aynı yöntemi tekrarlar.

Bir başka strateji kelimelerin içindeki göze çarpan harfleri kullanarak kelimeyi aramaktır. Çoğu kelime arama oyunu büyük harfler kullanılarak oluşturulduğundan harfleri bulmanın en kolay yolu kelime içindeki yazılışı diğerlerinden belirli farklılığa sahip olan Ğ, O, U ve Z gibi harflere bakmaktır.

Son yöntem olarak aranan kelimenin tamamı için arama yapmak yerine kelimenin içindeki en farklı belirgin iki veya daha çok harfi aramak tercih edilebilir, örneğin aranan kelime ARTVİN ise RTV aranabilir.

Kelime listesi sunulmazsa kelimeleri bulmak için izlenebilecek yöntemlerden biri satır satır gitmektir. İlk önce tüm yatay satırlar hem ileri hem de geri yönde okunur. Sonra aynı işlemler dikey sütunlar için tekrarlanır. Bazen bulmacanın kendisi yardımcı olabilir. Bulmacalar, kelimeleri belli bir desene göre yerleştirme eğilimine sahip bilgisayar programlarıyla oluşturulur. Bu yüzden kelimeler büyüdükçe veya çoğaldıkça bulmaları kolaylaşacaktır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kelime arama bulmacası ilk olarak Norman E. Gibat tarafından tasarlanmıştır ve 1 Mart 1968'de yayımlanmıştır. Bununla birlikte İspanyol bir bulmaca üreticisi olan Pedro Oc n de Oro'nun "Sopas de letras" (İspanyolca "Harf Çorbası") ismiyle aynı bulmaca türünü daha önce yayımladığı iddiaları bulunmaktadır.

Kelime arama oyunları Facebook'taki Letters of Gold gibi oyunlar aracılığıyla internet üzerinde çok popüler hale gelmiştir. Diğer dijital ve masa üstü kelime arama oyunları için A Way with Words, Boggle, Bookworm, Letterpress, Outworded, Puzzlage, Ruzzle, Wonderword, Wordament, WordSpot, Word Streak with Friends ve Word Winder örnek gösterilebilir.

Gizli mesajları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazen kelime arama bulmacaları içine gizli bir mesaj yerleştirilir. Bir varyasyonda, gizli mesaj, tüm kelimelerin tersten yazılmasıyla oluşturulur. Diğer bir varyasyondaysa gizli mesaj herhangi bir kelime oluşturmak için kullanılmayan harfler kullanılarak oluşturulur. Bu ikinci yöntem çoğu harfin kullanıldığı daha zor bulmacalarda çok yaygındır. Bir başka kelime arama bulmaca türü de dibinde önemsiz bir soru olanlardır. Klasik kelime arama bulmacalarında olduğu gibi kelimeler daire içine alınır veya üzerleri çizilir. Bulmaca içinde listede olmayan bir veya daha çok kelime veya kelime listesi vardır ve çizilmeden veya daire içine alınmadan geriye kalan bu kelimeler en alttaki o soruyu cevaplar.

Değişik biçimli türleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı kelime arama bulmacaları kıvrılı kelimelere de izin vermektedir. Bu bulmacalarda kelimeler yatay, dikey veya çapraz düz devam etmek zorunda değildir, kelimeyi oluşturmak için herhangi bir harften sonra 90 derece dönüş yapılabilir. Bu bulmacalar, geleneksel bulmacalardan daha zordur. Zorluk seviyesi, sonraki harfin 45 derece olmasına ve bir harfin birden çok kez kullanılmasına izin verilen bulmacalarda daha da artar.

Kelime arama bulmacası çoğunlukla sınıf ortamlarında, özellikle de dil ve yabancı dil öğretiminde kullanılır. İkinci Dil Olarak İngilizcede uzmanlaşmış öğretmenlerin bazıları kelime arama bulmacalarını bir eğitim aracı olarak kullanmaktadır. Bazı öğretmenlerse kelime arama bulmacasını bir eğlence etkinliği olarak kullanmaktadır. Daha gelişmiş seviyelerde kelime arama bulmacaları, arama algoritmalarını göstermek için iyi bir yoldur.

Oluşturma yaklaşımları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kelime arama bulmacası oluşturmak için dikkat edilebilecek temel teknik faktörler ve izlenebilecek çeşitli yaklaşımlar bulunmaktadır.

Bir kelime arama bulmacası, büyük bir ızgara üzerinde daha çok arama uzayı olacağından küçük bir ızgarada olmasına göre daha zor olacaktır. Bu yüzden bir denge tutturulmalıdır. Diğer yandan daha küçük boyutlu kelime arama bulmacasının oluşturumu daha zordur. Çünkü birçok kelimenin yerleştirilmesi gereken küçük bir alan vardır, kesişimlere izin verilmesi gerekebilir. Kelimelerin tamamının sığdırılabileceği genişlikte bir alan seçildiğinden emin olunmalıdır.

Genel olarak daha uzun kelimeler çok büyük olmaları nedeniyle daha kolay bulunur. Bununla birlikte uzun kelimelerin küçük ızgaralara yerleştirilmeleri daha zordur, çok kelime varsa yine kesişimlere izin verilmesi gerekebilir. Aynı zamanda rastgele olarak oluşturulan harflerin listede bulunan kelimelerden birini tesadüfen oluşturmadığından emin olunmalıdır.

İlk olarak büyük kelimelerin yerleştirilmesi daha mantıklıdır çünkü çok büyük olduklarından hem yerleştirilmeleri zordur hem de pek çok olası kesişimlere neden olabilirler. İlk önce onlar yerleştirildiğinde daha küçük kelimeler ızgara üzerine uyacak şekilde daha kolay yerleştirilebilir.

İlk denemede ızgara üzerine istenilen tüm kelimeleri yerleştirmek mümkün olmayabilir. Bu durum gerçekleşirse büyük kelimeleri farklı konumlara koyarak yeniden başlanabilir. Eğer birkaç deneme sonrasında yine tüm kelimeler yerleştirilemezse ızgara boyutu büyütülebilir veya kelime listesi azaltılabilir.

Oluşturulan rastgele harflerin o kadar da rastgele olmaması bulmacanın zorluğuna ve oyuncuya vereceği eğlenceye olumlu yansıyacaktır. Listedeki kelimelerin tamamı ızgaraya yerleştirildikten sonra geriye kalan boşluklar tamamen rastgele harflerle doldurulmak yerine listedeki kelimelere benzer kelimeler veya başka, anlamlı kelimeler oluşturacak şekilde yerleştirilebilir. Bu işlem için dile ait büyük bir kelime listesi kullanılabilir ve kelimelerdeki harflerin yan yana gelme istatistikleri çıkartılarak boşluklara en büyük ve en sık kelime veya kelime parçaları yerleştirilebilir.

Zorunlu olmasa da kelime arama oyununun bir temaya sahip olması güzel olacaktır. Yaratıcı olmak ve belli bir tema etrafında kelimeler seçmek oyun geliştiricisinin veya varsa oyunun içerik sorumlusunun görevidir.

Harflerin yazı tipi ve ızgaradaki harf boşlukları göze hoş görünecek şekilde seçilmeli ve ayarlanmalıdır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

1. If I want to create word search puzzles what approach is best? - Puzzling Stack Exchange 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim Tarihi: 30 Mart 2016)
2. Better word search building - Filling Space - Puzzling Stack Exchange 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim Tarihi: 30 Mart 2016)
3. How can I make a good word-search puzzle? - Puzzling Stack Exchange 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim Tarihi: 30 Mart 2016)
4. Word Search Creator - Matthew Wellings 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
5. Word search game - Li Zhineng 11 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.