Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. Lütfen çeviriyi geliştirmek için yardım edin. (Ağustos 2021)

Jan Kubiš (24 Haziran 1913 – 18 Haziran 1942) Çekoslovak İngiliz eğitimli paraşütçülerden oluşan ve Bohemya ve Moravya Protektorası'nın Reichsprotektor'u (Realm-Protector), SS-Obergruppenführer Reinhard Heydrich'i 1942'de Anthropoid Operasyonu'nun bir parçası olarak ortadan kaldırmak için gönderilen bir Çek askeriydi.^[1] Saldırı sırasında Kubiš, Heydrich'i ölümcül şekilde yaralayan bombayı atmıştır.^[2]

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Jan Kubiš, 1913'te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun (bugünkü Çek Cumhuriyeti) Dolní Vilémovice, Moravya'da doğdu. Jan bir izci idi.^[3][4]

Daha önce Orel'in aktif bir üyesi olan Jan Kubiš, askeri kariyerine 1 Kasım 1935'te Jihlava'daki 31. Piyade Alayı "Arco" tarafından Çekoslovak ordusu askerliği olarak başladı. Astsubay kursunu ve onbaşı terfisini geçtikten sonra Kubiš, Opava'daki 34. piyade alayı "Marksman Jan Čapek" e transfer edilmeden önce Znojmo'da bir süre görev yaptı ve burada Jakartovice'de konuşlu nöbet taburunda görev yaptı. Burada takım çavuşluğuna terfi etti.

1938'deki Çekoslovak seferberliği sırasında, Opava bölgesindeki Çekoslovak sınır tahkimatlarında bir takımın komutan yardımcısı olarak görev yaptı. Münih Anlaşması ve seferberliğin kaldırılmasının ardından, 19 Ekim 1938'de ordudan terhis edildi ve bir tuğla fabrikasında çalışarak sivil hayatına döndü.

II. Dünya Savaşı arifesinde, 16 Haziran 1939'da Çekoslovakya'dan kaçtı ve Polonya'nın Krakov kentinde kurulan bir Çekoslovak birliğine katıldı. Yakın zamanda Fransız Yabancı Lejyonuna girdiği Cezayir'e transfer edildi. İkinci Dünya Savaşı'nın başlarında Fransa'da savaştı ve Croix de guerre madalyasını orada aldı.

Fransa Savaşı'ndaki Alman zaferinden bir ay sonra, paraşütçü olarak eğitim aldığı Büyük Britanya'ya kaçtı. Özgür Çekoslovaklar, kendisi ve diğer sürgüne gönderilmiş Çekoslovaklar denildiği gibi, Cheshire'deki Malpas yakınlarındaki Cholmondeley Kalesi'nde konuşlanmışlardı. O ve en yakın arkadaşı (Jozef Gabčík), Whitchurch, Shropshire'da Ightfield, Shropshire'dan Ellison ailesiyle arkadaş oldular.

Prag'da Heydrich'in ortadan kaldırılması[değiştir | kaynağı değiştir]

Jozef Gabčík ve Jan Kubiš, Çekoslovakya'nın Birleşik Krallık'taki sürgündeki ordusundan yedi asker ve 138 numaralı Kraliyet Hava Kuvvetleri Halifax'ı tarafından Silver A ve Silver B adlı diğer iki grupla birlikte hava yoluyla kaldırıldı. Çekoslovakya 28 Aralık 1941, saat 22.00'de. Prag'da, suikast hazırlıkları sırasında kendilerine yardım eden birkaç aile ve Nazi karşıtı örgütle temasa geçtiler.^[5]

27 Mayıs 1942'de Heydrich, Berlin'de Hitler'le buluşmayı planlamıştı. Alman belgeleri, Hitler'in Heydrich'i Fransız direnişinin güçlendiği Alman işgali altındaki Fransa'ya nakletmek niyetinde olduğunu göstermektedir.^[6] Heydrich, Dresden-Prag yolunun Troja Köprüsü'ne giden bir yolla birleştiği bir bölümü geçmek zorunda kalacaktı. Prag'ın Libeň banliyösündeki kavşak, saldırı için çok uygundu çünkü sürücüler keskin virajı almak için yavaşlamak zorunda kalıyorlardı. Heydrich sabah 10:30'da Panenské Břežany'deki evinden Prag Kalesi'ne günlük gidiş-gelişleriine devam etti. Gabčík ve Kubiš, Prag 8-Libeň'deki Bulovka Hastanesi yakınlarındaki virajdaki tramvay durağında beklediler. Heydrich'in üstü açık Mercedes-Benz'i viraja yaklaşırken Gabčík ateş açmaya çalıştı ama Sten marka silahı tutkluk yaptı. Heydrich, şoförü SS-Oberscharführer Klein'a arabayı durdurmasını emretti. Araba önünde fren yaparken Kubiš, araca modifiye edilmiş bir tanksavar bombası^[7] (bir evrak çantasına gizlenmiş) fırlattı; atışını yanlış yere yaptı. Mercedes'in içine gitmek yerine arka tekerleğe gitti. Bununla birlikte, bomba patladığında Heydrich'i ağır şekilde yaraladı, parçaları sağ arka çamurluktan parçalandı ve arabanın döşemesinden Heydrich'e şarapnel yerleştirerek sol tarafında ciddi yaralanmalara neden oldu, diyaframına, dalağına ve akciğerine büyük hasar verdi. Bir kaburgasıda kırıldı. Kubiš, sivri uçtan yüzüne hafif bir yara aldı.^[8] Kubiš parmaklıklara karşı sendeleyerek giderken Klein, tabancasıyla paramparça olmuş limuzinden fırladı; Kubiš bisikletine atladı ve pedal çevirerek, Colt M1903 tabancasıyla havaya ateş ederek tramvaydan inen yolcuları dağıttı. Klein ona ateş etmeye çalıştı, ama silah tutukluk yaptı.^[9][10]

Yoldan geçen bir Çek kadın Heydrich'in yardımına gitti. Heydrich ilk önce bir minibüs şoförünün kabinine yerleştirildi, ancak minibüsün hareketinin ona acı çektirdiğinden şikayet etti. Minibüsün arkasına, karnına yatırıldı ve Bulovka Hastanesi acil servisine götürüldü. Heydrich, diyaframına, dalağına ve akciğerine büyük zarar vererek sol tarafından ağır yaralanmıştı. Ayrıca bir kaburga kemiği kırılmıştı. Hemen ameliyat etmeye karar verildi. Heydrich'e birkaç kan nakli yapıldı. Bir splenektomi yapıldı. Göğüs yarası, sol akciğer ve diyafram debride edildi ve yaralar kapatıldı. Himmler, Dr. Karl Gebhardt'a bakımını üstlenmek için Prag'a uçmasını emretti. Ateşe rağmen Heydrich'in iyileşmesinin iyi ilerlediği görüldü. Hitler'in özel doktoru Dr. Theodor Morell, sülfonamid (antibakteriyel bir ilaç) kullanımını önerdi, ancak Heydrich'in iyileşeceğini düşünen Gebhardt bunu reddetti. 2 Haziran'da Himmler, Heydrich'i ziyaret etti.

Heydrich, Himmler'in ziyaretinden sonra komaya girdi ve bilinci asla geri gelmedi. 4 Haziran'da muhtemelen 04:30 civarında öldü. 38 yaşındaydı. Otopsi, sepsisten öldüğü sonucuna vardı.

Paraşütçüleri yakalamaya teşebbüs[değiştir | kaynağı değiştir]

Kubiš ve grubu, 18 Haziran'da Prag'daki Resslova Caddesi'ndeki St Cyril ve St Methodious Kilisesi'nde bulundu. Altı saat süren kanlı bir savaşta Kubiš, bir el bombasıyla ağır şekilde yaralandı ve bilincini yitirdi. Faillerden en az birini canlı yakalamakla suçlanan Alman dedektif Heinz Pannwitz daha sonra ölümünü hatırladı:

Kendi kendine zehir kullanmaya çalışmıştı ama görünüşe göre bilincini kaybetmişti. Hemen hastaneye kaldırılmasına rağmen, doktorların onu hayatta tutma girişimlerinin hiçbiri başarılı olamadı. Yirmi dakika içinde öldü.

Diğer paraşütçüler, SS ile dört saatlik ek bir çatışmadan sonra yakalanmamak için intihar ettiler.

İntikam almak isteyen Naziler, Jan Kubiš'in toplama kampı Mauthausen'de 24 aile üyesini ve yakın akrabalarını öldürdü: babası, eşleri ve kocaları, kuzenleri, teyzeleri ve amcaları da dahil olmak üzere tamamı öldürülmüştür.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]