I. Ayşe Hatun

**I. Ayşe Hâtûn**
**عایشه خاتون**
I. Ayşe Hâtûn ; عایشه خاتون
	Gülbahar Hatun Camii, Trabzon haziresinde bulunan Ayşe Hatûn Türbesi.
Doğum	Ayşe; 1453; Elbistan, Dulkadiroğulları Beyliği
Ölüm	1505; Trabzon
Defin yeri	Hâtûniye Camii, Trabzon
Din	İslam
Evlilik	II. Bayezid
Çocuk(lar)	Mânevî ya da öz oğlu ; Yavuz Sultan Selim
Ebeveyn(ler)	Dulkadiroğulları Beyliği'nin Onbirinci Hükümdarı olan Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı.

I. Ayşe Hâtûn,^[5] عایشه خاتون (doğumu: 1453, Elbistan - ölümü: 1505, Trabzon)^[1] Dulkadiroğulları Beyliği'nden Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı, II. Bayezid'in Dördüncü eşi^[1] ve Yavuz Sultan Selim'in mânevî^[2] / öz^[3]^[4]^[6] annesidir.

Hâyatı[değiştir | kaynağı değiştir]

En eski kaynaklardan biri olan Cenabî Tarihi adını işe Hâtûn olarak vermektedir. Sicill-i Osmanî ise isminin Gül-Bahar Hâtûn, olduğunu yazar. Öte taraftan Alderson da onun adının işe Hâtûn, olduğunu belirtmektedir.^[7]

Yavuz Sultan Selim tahta çıkmadan önce hem öz annesi Gül-Bahar Hâtûn^[1]^[8] hem de Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı Ayşe Hânım vefât ettiğinden, "Valide Hatun" unvanı her ikisi tarafından da kullanılmamıştır.

Hâtûniye Camii ve Gülbahar-Ayşe Hâtûn Külliyesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Yavuz Sultan Selim, Trabzon'da annesinin anısına 1514 yılında Hâtûniye Camii ve Gülbahar-Ayşe Hâtûn Külliyesi'ni yaptırdı. Bu caminin Trabzon'daki ilk İslâmi eser olduğu düşünülmektedir.

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15. Baskı, 2009, ISBN 978-975-269-299-2.
Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508677-5.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "The Imperial House of Osman - 4". 2 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2006.
^ ^a ^b Necdet Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 137. ISBN 978-9-753-29623-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016. (Yavuz Sultan Selim'in öz annesinin Ayşe Hatun olduğunu Tarih-i Saf'tan başka gösteren bir kaynak mevcut değildir. Yavuz Selim'in Ayşe Hatun'un babası Alaüddevle Bozkurt Bey'i idam ettirmiş olması da bunun olasılığını azaltmaktadır.)
^ ^a ^b Necdet Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 136. ISBN 978-9-753-29623-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2016. (Yavuz Sultan Selim'in öz annesinin ismi İ. H. Danişmend'in İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi'nde Dülkadir Hanedanı'ndan işe Hâtûn olarak kaydedilmiştir).
^ ^a ^b "Diyanet İslâm Ansiklopedisi, cilt: 36, sayfa: 407-414, 2009 (işe Hâtûn Dülkadiroğulları Beyliğinden Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızıdır. (Bazı kaynaklarda annesi Gülbahar bint Abdüssamed diye gösterilirse de bunun bir yakıştırmadan ibaret olduğu anlaşılır)". 23 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2019.
^ "YAVUZ SULTAN SELİM HAN". 17 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
^ Talha Uğurluel, Dünyaya Hükmeden Sultan Kanuni, Timaş Yayınları, 2. Baskı, sayfa 34, 2013, ISBN 978-605-08-0852-0
^ Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 135. ISBN 978-9-753-29623-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. (işe ile Gül-Bahar adlarının iki ayrı kişiyi mi işaret ettiği, yoksa Yavuz Sultan Selim'in annesi öz olan aynı şahsın iki ayrı isimleri mi olduğu tartışmalı bir konudur).
^ Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15. Baskı, sayfa 157, 2009, ISBN 978-975-269-299-2

[Ayşe-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "The Imperial House of Osman - 4". 2 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2006.

[işe2-2] Necdet Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 137. ISBN 978-9-753-29623-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016. (Yavuz Sultan Selim'in öz annesinin Ayşe Hatun olduğunu Tarih-i Saf'tan başka gösteren bir kaynak mevcut değildir. Yavuz Selim'in Ayşe Hatun'un babası Alaüddevle Bozkurt Bey'i idam ettirmiş olması da bunun olasılığını azaltmaktadır.)

[işe-3] Necdet Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 136. ISBN 978-9-753-29623-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2016. (Yavuz Sultan Selim'in öz annesinin ismi İ. H. Danişmend'in İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi'nde Dülkadir Hanedanı'ndan işe Hâtûn olarak kaydedilmiştir).

[Alaüddevle-4] "Diyanet İslâm Ansiklopedisi, cilt: 36, sayfa: 407-414, 2009 (işe Hâtûn Dülkadiroğulları Beyliğinden Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızıdır. (Bazı kaynaklarda annesi Gülbahar bint Abdüssamed diye gösterilirse de bunun bir yakıştırmadan ibaret olduğu anlaşılır)". 23 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2019.

[5] "YAVUZ SULTAN SELİM HAN". 17 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.

[6] Talha Uğurluel, Dünyaya Hükmeden Sultan Kanuni, Timaş Yayınları, 2. Baskı, sayfa 34, 2013, ISBN 978-605-08-0852-0

[Gül-Bahar-7] Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 135. ISBN 978-9-753-29623-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. (işe ile Gül-Bahar adlarının iki ayrı kişiyi mi işaret ettiği, yoksa Yavuz Sultan Selim'in annesi öz olan aynı şahsın iki ayrı isimleri mi olduğu tartışmalı bir konudur).

[8] Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15. Baskı, sayfa 157, 2009, ISBN 978-975-269-299-2

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Osmanlı padişah eşleri
Valide sultanlar	Nilüfer Hatun Devlet Hatun Emine Hatun Hüma Hatun I. Gülbahar Hatun Ayşe Hafsa Sultan Nurbanu Sultan Safiye Sultan Handan Sultan Valide Sultan (I. Mustafa'nın annesi) Mahfiruz Hatice Sultan Kösem Sultan Hatice Turhan Sultan Saliha Dilaşub Sultan Emetullah Râbia Gülnûş Sultan Saliha Sebkati Sultan Şehsuvar Sultan Mihrişah Valide Sultan Ayşe Sineperver Sultan Nakşidil Sultan Bezmiâlem Valide Sultan Pertevniyal Sultan Şevkefza Sultan Rahîme Perestû Sultan
Hatunlar	Halime Hatun Malhun Hatun Asporça Hatun Theodora Hatun Gülçiçek Hatun Tamara Hatun Devletşah Hatun Olivera Despina Hatun Hafsa Hatun Hatice Halime Hatun Mara Hatun Sitti Mükrime Hatun Çiçek Hatun Gülşah Hatun Anna Hatun Helena Hatun II. Gülbahar Hatun I. Ayşe Hatun Hüsnüşah Hatun Bülbül Hatun Gülruh Hatun Şirin Hatun Nigâr Hatun II. Ayşe Hatun Gülfem Hatun Fülane Hatun Akile Hatun Meylişah Hatun
Haseki sultanlar	Mahidevran Sultan Hürrem Sultan Ayşe Sultan Ayşe Sultan Hatice Muazzez Sultan Telli Hümaşah Sultan Şivekar Sultan Rabi'a Sultan
Kadınefendiler	Emine Mihrişah Kadınefendi Rabia Şermi Kadınefendi Aşubcan Kadınefendi Hoşyar Kadın Tirimüjgan Kadınefendi Gülcemal Kadınefendi Düzdidil Kadınefendi Dürrinev Kadınefendi Hayranıdil Kadınefendi Neşerek Kadınefendi Nâzikedâ Kadınefendi Bedrifelek Kadınefendi Bidâr Kadınefendi Mezîde Kadınefendi Müşfika Kadınefendi Emine Nazikeda Kadınefendi Kamures Kadınefendi
İkballer	Nükhetsezâ Hanım Gülüstü Hanım Serfiraz Hanım Peyveste Hanım Fatma Pesend Hanım Behice Hanım Saliha Naciye Hanım Nimet Nevzad Hanım Nevvare Hanım

g t d Osmanlı Hanedanı
Soyağacı (padişah eşleri)
Osmanlı padişahları	Osman Gazi Orhan Gazi I. Murad I. Bayezid I. Mehmed II. Murad II. Mehmed II. Bayezid I. Selim I. Süleyman II. Selim III. Murad III. Mehmed I. Ahmed I. Mustafa II. Osman IV. Murad İbrahim IV. Mehmed II. Süleyman II. Ahmed II. Mustafa III. Ahmed I. Mahmud III. Osman III. Mustafa I. Abdülhamid III. Selim IV. Mustafa II. Mahmud Abdülmecid Abdülaziz V. Murad II. Abdülhamid V. Mehmed VI. Mehmed
Padişah anneleri	Halime Hatun Malhun Hatun Nilüfer Hatun Gülçiçek Hatun Devlet Hatun Emine Hatun Hüma Hatun Sitti Mükrime Hatun / I. Gülbahar Hatun II. Gülbahar Hatun / I. Ayşe Hatun Ayşe Hafsa Sultan Hürrem Sultan Nurbanu Sultan Safiye Sultan Handan Sultan Valide Sultan (I. Mustafa'nın annesi) Mahfiruz Hatice Sultan Kösem Sultan Hatice Turhan Sultan Saliha Dilaşub Sultan Hatice Muazzez Sultan Emetullah Râbia Gülnûş Sultan Saliha Sebkati Sultan Şehsuvar Sultan Emine Mihrişah Kadınefendi Rabia Şermi Kadınefendi Mihrişah Valide Sultan Ayşe Sineperver Sultan Nakşidil Sultan Bezmiâlem Valide Sultan Pertevniyal Sultan Şevkefza Sultan Tirimüjgan Kadınefendi Gülcemal Kadınefendi Gülüstü Hanım
Hanedan reisleri	Abdülmecid Ahmed Nihad Efendi Osman Fuad Efendi Mehmed Abdülaziz Efendi Ali Vâsıb Efendi Mehmed Orhan Osmanoğlu Ertuğrul Osman Osmanoğlu Osman Bayezid Osmanoğlu Dündar Abdülkerim Osmanoğlu Harun Osmanoğlu
Osmanlı padişah eşleri Osmanlı şehzadeleri Osmanlı padişah kızları

I. Ayşe Hatun nedir?, I. Ayşe Hatun anlamı nedir?, I. Ayşe Hatun ne demektir?