Hattice

Hattice
Hattice
Bölge	Anadolu
Etnisite	Hattiler
Dönem	M.Ö. 3. ve 2. binyıl
Dil ailesi	İzole dil Hattice;
Dil kodları
ISO 639-3	xht

Hattice veya Hatti dili, M.Ö. 3. ve 2. binyılda Küçük Asya'da Hattiler tarafından konuşulmuş, Hint-Avrupa kökenli olmayan eklemeli bir dildir.^[1]^[2]

Anadolu'un kaydedilmiş en eski dili olan Hatticenin merkezi, Hitit işgallerinden önce Hattuşa'dan (Hattus) kuzeye doğru Nerik'e kadar bir alanı kaplıyordu. Hattice kaydedilmiş diğer şehirler arasında Tuhumiyara ve Tissaruliya bulunmaktadır. Hititçe konuşan halkların, güneydeki Kaniş'ten gelerek M.Ö. 18. yüzyılda Hattus'u fethi sonucunda Hattiler asimile olmuş veya bu yeni halk yerlerine geçmiştir. Buna rağmen bölge adı olarak Hatti ismini Hitit devrinde de korumuştur.

Yerli Hattice konuşuru halk, kendi dillerinde yazılı eser bırakmamış olduğundan ötürü, akademisyenler komşuları ve ardılları olan Hititlerin ürettiği dolaylı eserleri inceleyerek Hattice hakkında bilgi edinirler. Bazı Hattice kelimeler, M.Ö. 14. ve 13. yüzyıllardan kalma Hitit rahiplerinin dini tabletlerinde bulunabilir. Bu metinlerdeki Hattice kısımlar özel olarak belirtilmiştir.^[3]

Hattice kelimelerin kökleri dağlar, nehirler, şehirler ve tanrıların adlarında da bulunabilir. Ayrıca bâzı mitolojik metinlerde bu kelimeleri içerir. Bunlardan en önemlisi, Hattice ve Hititçe yazılmış "Gökten Düşen Ay Tanrısı" efsanesidir.

Muhafazakâr görüş, Hatticenin komşu Hint-Avrupa ve Sâmî dillerinden farklı bir yalıtık dil olduğudur. Ancak toponim ve kişisel isimlere dayanarak Kaşkaların konuştuğu diğer bir sınıflandırılmamış dil olan Kaşka dili ile ilgili olabilir. Hattice ve hem Kuzeybatı Kafkas (Abhazca gibi) hem de Güney Kafkas (Kartvel) dilleri arasındaki bâzı benzerlikler, bâzı bilim insanlarının Orta Anadolu'dan Kafkasya'ya bir dil bloğu ihtimali hakkında önerilerilerine yol açmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Söz varlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bilinen bâzı Hattice kelimeler şunlardır:^{[kaynak belirtilmeli]}

Altyazı metni
Başlık metni	Başlık metni
alef	dil
ashaf	tanrı
fa-zari	insanlık, nüfus
fel	ev
findu	şarap
findu-qqaram	şarap kepçesi
fur	kara
Furun-Katte	Toprağın Kralı, Hatti savaş tanrısı
Furu-Semu	Hatti güneş tanrıçası
Hanfasuit	Hatti tahta tanrıçası
hilamar	tapınak
Kasku	Hatti ay tanrısı
katte	kral
-nifas	oturmak
pinu	çocuk
zari	ölümlü
-zi	koymak

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Kevin James, A Mystery in Clay: Codes, Languages, and a Journey Through Time to the Last Ice Age, p. 148, AuthorHouse, 2009: "They called themselves Hattie, and spoke a non-Indo-European language called Hattic."
^ The New Encyclopædia Britannica, Vol. 22, p. 593: "The non-Indo-European Hattic is an agglutinative language ..."
^ Akurgal, Ekrem – The Hattian and Hittite Civilizations (p. 4 and p. 5)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Igor Diakonov'un ayrıntılı açıklaması 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)
A. S. Kassian'dan Hattice dilbilgisi (Rusça)

[1] Kevin James, A Mystery in Clay: Codes, Languages, and a Journey Through Time to the Last Ice Age, p. 148, AuthorHouse, 2009: "They called themselves Hattie, and spoke a non-Indo-European language called Hattic."

[2] The New Encyclopædia Britannica, Vol. 22, p. 593: "The non-Indo-European Hattic is an agglutinative language ..."

[3] Akurgal, Ekrem – The Hattian and Hittite Civilizations (p. 4 and p. 5)

[1]

[2]

[3]

Hattice nedir?, Hattice anlamı nedir?, Hattice ne demektir?

Hattice nedir?, Hattice anlamı nedir?, Hattice ne demektir?

Hattice

Söz varlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]