Edmund Gunter

Edmund Gunter
Edmund Gunter
Doğum	1581; Hertfordshire, Birleşik Krallık
Ölüm	10 Aralık 1626; Londra, Birleşik Krallık
Milliyet	İngiliz
Mezun olduğu okul(lar)	Oxford Christ Church
Tanınma nedeni	Gunter Zinciri
Kariyeri
Dalı	Matematik, Geometri ve Astronomi
Çalıştığı kurum	Southwark St. George Kilisesi

Edmund Gunter (1581 - 10 Aralık 1626), Galli bir İngiliz din adamı, matematikçi, geometrici ve astronomdur.^[1] Gunter zincirinin icadı, Gunter kadranı ve Gunter çeyreği gibi matematiksel katkılarıyla tanınır. 1620'de logaritmik tanjantları hesaplamak için geliştirdiği ilk başarılı analog cihazı^[2] icat etmiştir.^[3]

Rahip Henry Briggs matematikte akıl hocalığını yaptı ve sonunda 1619'dan ölümüne kadar Gresham Astronomi Profesörü oldu.^[4]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Gunter, 1581'de Hertfordshire'da doğdu. Westminster Okulu'nda eğitim gördü ve 1599'da Oxford'daki Christ Church'e girdi. 1614'te vaiz oldu ve 1615'te ilahiyatta lisans derecesine yükseldi.^[5] Southwark'taki St. George Kilisesi'nin rektörü oldu.^[6]

Matematik, özellikle matematik ve gerçek dünya arasındaki ilişki, hayatı boyunca en önemli ilgi alanıydı. 1619'da Sir Henry Savile, Oxford Üniversitesi'nin ilk iki bilim fakültesi olan astronomi ve geometri kürsülerini finanse etmek için para topladı. Gunter geometri profesörü olmak için başvurdu ama Savile zeki insanlara güvenmemesiyle ünlüydü ve Gunter'ın davranışı onu çok sinirlendirdi. Her zamanki gibi, Gunter sektörü ve kadranıyla geldi ve Savile artık dayanamayana kadar yıldızların konumunu veya kiliselerin mesafesini hesaplamak için nasıl kullanılabileceğini göstermeye başladı. "Buna Geometrik okuma mı diyorsun?" diyerek Savile patladı. "Bu sadece bir numara gösterisi, dostum!" ve dönemin bir anlatımına göre, "onu küçümseyerek görevden aldı." ^[7]

Kısa bir süre sonra, Gunter'ın 6 Mart 1619'da Londra'daki Gresham Koleji'nde astronomi profesörü olarak atanmasını sağlayan çok daha zengin Bridgewater Kontu tarafından desteklendi. Bu görevi ölümüne kadar sürdürdü.^[5]

Gunter'in adıyla, sektör, çapraz asa, yay, kadran ve diğer enstrümanlar hakkındaki incelemelerinde açıklamaları verilen birkaç faydalı icat ilişkilendirilmiştir. Sektörünü 1606 yılında icat etti ve Latince bir tanımını yazdı, ancak kitabın İngilizce olarak yayınlanmasına izin vermesinin üzerinden on altı yıldan fazla zaman geçti. 1620'de Canon triangulorum'unu yayınladı.^[a]

1624'te Gunter, matematiksel çalışmalarının bir koleksiyonunu Sektörün tanımı ve kullanımı, çapraz staffe ve matematik pratiği konusunda titiz olanlar için diğer araçlar ismiyle yayınladı. Bu kitapla ilgili en dikkat çekici şeylerden biri, Latince değil İngilizce yazılmış ve yayınlanmış olmasıdır. "Sonunda İngilizce olarak ortaya çıkmasından memnun oldum," diye yazdı teslimiyetle, "ne emeğime ne de halkın görüşüne layık olduğunu düşündüğümden değil, henüz Latince'yi anlamayanların ısrarlarını tatmin etmek için enstrümanı satın almak için ücret alın." diye yazdı. Bu, manastırdaki üniversite öğrencileri için değil, gerçek dünyadaki denizciler ve haritacılar için bir el kitabıydı.

Gunter'in (1622 veya 1625'te) manyetik iğnenin aynı eğimi her zaman aynı yerde tutmadığını ilk keşfeden kişi olduğuna inanmak için sebepler var. James'in arzusuyla 1624'te Whitehall Garden'da Majesteleri Kadranlarının Tanımı ve Kullanımı'nı yayınladı, eserlerinin yeniden basılmamış tek eseridir. Kosinüs ve kotanjant terimlerini icat etti ve arkadaşı ve meslektaşı Henry Briggs'e bir aritmetik tamamlayıcı kullanımını önerdi (bkz. Briggs Arithmetica Logaritmica, cap. xv).^[5]

Pratik buluşları[değiştir | kaynağı değiştir]

Gunter zinciri[değiştir | kaynağı değiştir]

Gunter'in geometriye olan ilgisi, onu üçgenleme kullanarak bir arazi araştırması yöntemi geliştirmeye yöneltti. Bir alanın köşeleri gibi topografik özellikler arasında doğrusal ölçümler yapılabilir ve üçgenleme kullanılarak alan veya başka bir alan bir düzlemde çizilebilir ve alanı hesaplanabilir. Bir zincir 66 fit (20 m) uzun, belirtilen ara ölçümlerle, amaç için seçilmiştir ve Gunter zinciri olarak adlandırılır.

Seçilen zincirin uzunluğu, 66 fit (20 m), zincir olarak adlandırılmak, alana kolayca dönüştürülen bir birim verir.^[8] Dolayısıyla 10 kare zincirlik bir parsel 1 dönüm verir. Zincirlerde ölçülen herhangi bir parselin alanı böylece kolayca hesaplanacaktır.

Gunter kadranı[değiştir | kaynağı değiştir]

Gunter kadranı, kürenin ekvatorsal düzleminde bir tür stereografik izdüşümü içeren, tahtadan, pirinçten veya başka bir maddeden yapılmış bir alettir, gözün kutuplardan birine yerleştirilmesi gerekiyordu, böylece tropik, ekliptik ve ufuk, dairelerin yaylarını oluşturur, ancak saat daireleri, her yıl belirli bir enlem için güneşin çeşitli yükseklikleri aracılığıyla çizilen diğer eğrilerdir. Bu alet günün saatini, güneşin azimutunu vb. ve küre veya kürenin diğer yaygın problemlerini bulmak ve ayrıca bir nesnenin yüksekliğini derece olarak almak için kullanılır.^[5]

Henry Sutton tarafından yapılan ve 1657 tarihli nadir bir Gunter kadranı şu şekilde tanımlanabilir: Uygun boyutta ve yüksek performanslı bir alettir, iki adet iğne deliği nişangahı vardır ve şakül tepe noktasına yerleştirilmiştir. Ön taraf Gunter kadran ve arka taraf trigonometrik kadran olarak tasarlanmıştır. Usturlabın olduğu tarafta saat çizgileri, takvim, zodyaklar, yıldız pozisyonları, usturlab projeksiyonları ve dikey kadranı bulunur. Geometrik kadranların bulunduğu taraf, birkaç trigonometrik fonksiyon, kural, bir gölge kadran ve korden çizgisi içerir.^[9]

Gunter cetveli[değiştir | kaynağı değiştir]

Gunter cetveli veya Gunter ölçeği, genellikle denizciler tarafından "Gunter" olarak adlandırılır. Genellikle 2 fit (610 mm) uzunluğunda ve yaklaşık 1½ inç (40 mm) genişliğinde olan büyük bir düzlem ölçeğidir. Çeşitli ölçekler veya çizgiler oyulmuştur. Bir tarafta doğal çizgiler (akorların çizgisi, sinüslerin çizgisi, teğetler, kerte hattı, vb.) ve diğer tarafta karşılık gelen yapay veya logaritmik olanlar bulunur. Bu alet sayesinde seyir, trigonometri vb. sorular bir çift pusula yardımıyla çözülür. 17. yüzyıldan 1970'lere kadar kullanılan bir hesaplama yardımcısı olan sürgülü cetvelin öncülüdür.

Gunter'ın çizgisi veya sayılatın çizgisi, çarpma ve bölme için sürgülü cetvelin kullanılan en yaygın ölçekler gibi, logaritmik olarak bölünmüş ölçeği ifade eder.

Gunter teçhizatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Gaff neredeyse dikey olan bir yelken teçhizatına benzeyen bir yelken teçhizatına Gunter teçhizatı veya Gunter cetveline benzerliğinden dolayı "sürgülü gunter" denir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ http://locomat.loria.fr sitesi Gunter'in kitabının ve masasının tam bir yeniden yapılanmasını içerir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Guy O. Stenstrom (1967), "Surveying Ready Reference Manual", McGraw–Hill. p. 7
^ Trevor Homer (2012). "The Book of Origins: The first of everything – from art to zoos". Hachette UK
^ Eli Maor (2013). "Trigonometric Delights", Princeton University Press.
^ William E. Burns (2001), The Scientific Revolution: An Encyclopedia, ABC-CLIO, p. 125
^ ^a ^b ^c ^d Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Gunter, Edmund". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
^ Christopher Baker (2002).
^ Linklater, Andro, Measuring America, Penguin Books, 2003, p. 14
^ "Gunter biography". www-history.mcs.st-andrews.ac.uk. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.
^ Ralf Kern: Wissenschaftliche Instrumente in ihrer Zeit.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Galileo Project page 8 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Gunter's Quadrant applet 11 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[8] ttp://locomat.loria.fr sitesi Gunter'in kitabının ve masasının tam bir yeniden yapılanmasını içerir.

[1] Guy O. Stenstrom (1967), "Surveying Ready Reference Manual", McGraw–Hill. p. 7

[2] Trevor Homer (2012). "The Book of Origins: The first of everything – from art to zoos". Hachette UK

[3] Eli Maor (2013). "Trigonometric Delights", Princeton University Press.

[4] William E. Burns (2001), The Scientific Revolution: An Encyclopedia, ABC-CLIO, p. 125

[EB1911-5] Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Gunter, Edmund". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.

[6] Christopher Baker (2002).

[7] Linklater, Andro, Measuring America, Penguin Books, 2003, p. 14

[9] "Gunter biography". www-history.mcs.st-andrews.ac.uk. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2018.

[10] Ralf Kern: Wissenschaftliche Instrumente in ihrer Zeit.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[8]

[9]

Gunter zinciri nedir?, Gunter zinciri anlamı nedir?, Gunter zinciri ne demektir?