Makale serilerinden
Bira
Bira Tarihi
İçerik Arpa Malt Şerbetçi otu Maya
Çeşitler Alkolsüz Bira Altbier Amber Ale Amber Lager Amerikan Lager Amerikan Pale Ale Arpa Şarabı Baltik Porter Berliner Weisse Bière de Garde Bitter Bock Buğday birası Buhar Birası • Buz Birası • Çavdar Birası • Çikolatalı Stout • Darı Birası • Doppelbock • Dortmunder Export • Dubbel • Dunkel • Dunkelweizen • Eisbock • Ekşi Bira • Enkel • Eski Ale • Flandre Kırmızı Ale • Gose • Grodziskie • Hard Soda • Hefeweizen • Heller Bock • Helles • Imperial IPA • Imperial Porter • Imperial Stout • IPA • İsli Bira • Kahverengi Ale • Kölsch • Kristallweizen • Lambik • Light Bira • Malt Bira • Malt Likörü • Manastır Birası • Märzen • Mısır Birası • Mild Ale • Oud Bruin • Oyster Stout • Pale Ale • Pale Lager • Pilsner • Porter • Premium Bitter • Premium Lager • Pumpkin Ale • Quadrupel • Roggenbier • Sahti • Saison • Schwarzbier • Sek Stout • Sert Lager • Siyah IPA • Stout • Tatlı Stout • Trappist Bira • Tripel • Weizenbock • Witbier • Yulaflı Stout • Zoigl
Üretim & Servis Biracılık Bira bardakları Bira musluğu Fermantasyon
Festivaller Bockfest Oktoberfest Uluslararası Bira Günü
Benzer İçecekler Cider Kvas Mead
g t d

Grodziskie, meşe dumanında kurutulmuş buğday maltı ile yapılan, Polonya kökenli tarihi bir bira türüdür. Sahip olduğu altın sarısı rengi, berraklığı, kalitesi ve yüksek karbonizasyonu nedeniyle Polonya şampanyası olarak da bilinmektedir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Grodziskie köken olarak 14. ve 15. yüzyıllarda Polonya'nın Grodzisk Wielkopolski köyündeki biracılar tarafından üretilmiştir. Adını bu köyden alan Grodziskie, yerel bira fabrikalarının katı kuralları sayesinde kalitesini kısa sürede artırmış, ünü kısa sürede yayılarak çevre kentlerde ve komşu ülkelerde iyi bir izlenim bırakmıştır. Diğer bölgelere bira ihraç edildiğine dair bilinen ilk belge komşu kent Wschowa'daki 1671 tarihli kayıtlardır.^[1]

18. yüzyılda Grodziskie'nin şöhreti Polonya'yı baştan sonra sarmış ve ülke çapında en pahalı biralardan biri hâline gelmiştir.^[2]

1793 ve 1918 yılları arasında Grodzisk Wielpolski, Prusya egemenliğine girmiş ve kentin adı Grätz olarak değiştirilmiştir. Bu nedenle Grotziskie biralar, Grätzer olarak da bilinmektedir.^[3]

Kayıtlardan anlaşıldığına göre Grätz'da yıllık bira üretimi o zamanlar 3200 varil, yani yaklaşık olarak 5000 hektolitre civarındaydı. Bu varillerden 1111'i Poznań'a, 1581'i ise Wschowa, Kościan, Leszno, Rawicz, Bojanowo, Kalisz ve Śmigiel gibi çevre şehirlere gönderilmekteydi. Geri kalan yaklaşık 500 varil bira ise Grätz içinde satışa sunulmaktaydı. 19. yüzyılda önce çevre eyaletlere, ardından da Almanya'nın diğer eyaletlerine ihraç edildi.

Prusya egemenliğinde Grätzer, şöhretini daha da artırmış ve önce Almanya çevresine, ardından da Avrupa'nın diğer bölgelerine ihraç edilerek kıta çapında bir üne kavuşmuştur.

1890 yılında Grätz'daki beş bira üreticisi toplam 100.000 hektolitrenin üstünde bira üretmekteydi. Bu sayı, en büyük üretim miktarına karşılık gelmekteydi.

Grodzikie'lerin adı zirvedeyken tam 37 ülkeye ihraç edildiği bilinmektedir. Grodziskie, ihraç edilen ülkeler arasında son derece iyi bir bira olarak kabul edilmiş ve köyde biracılık endüstrisi oldukça gelişmiştir. Ancak İkinci Dünya Savaşı sonrasında bu bira ulusallaştırılmış ve 1952 yılında kurulan Polonya Halk Cumhuriyeti komünist rejimi altında düşüş dönemine girmiştir. 1993 yılında ise Grodziskie üreten son bira fabrikası da kapanmıştır.

Grodziskie üreten bütün bira fabrikalarının kapamasından sonra Polonya'daki bazı ev biracıları tütsülenmiş buğday kullanarak bira üretmeye devam etmiştir. 2011'de Polonya Ev Biracıları Birliği, Grodziskie'nin tekrar hayata döndürülmesi için bir komisyon kurmuştur.

Grodziskie, günümüzde ev biracılarının yanı sıra bazı ticari bira üreticileri tarafından da sezonluk olarak ya da yıllık olarak küçük miktarlarda üretilmektedir.

Üretim[değiştir | kaynağı değiştir]

Grodziskie'ler, meşe dumanı aracılığıyla kurutulan buğday maltıyla üretilir. Tahılların isli yapısı ve mayşelemede kullanılan suyun mineralli yapısı Grodziskie'ye özgü bir tat yaratır. Şişelemeden önce bira filtrelenerek maya tanecikleri ve proteinler çöktürülür, bu sayede bira berrak bir görünüme kavuşur. Biranın yüksek karbonizasyonunun nedeni ise fermentasyonun tam olarak sona ermeden şişeleme aşamasına geçilmesidir. Fermentasyon şişe içinde devam ederek karbondioksiti birada hapseder ve bu da finalde yüksek karbonizasyon olarak kendini gösterir.

Şişeleme işlemi bittikten sonra fermentasyonun devam edebilmesi için biralar üç ile beş hafta arasında 14-18 °C arasında bir sıcaklıkta karanlık odalarda bekletilir. Bu aşamada şişelerin %4 ile %5'i karbonizasyonun yarattığı yüksek basınç sonucu patlar.^[4]

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Grodziskie temel olarak açık altın sarısı renge ve oldukça berrak bir görünüme, yüksek karbonizasyona, düşük alkol içeriğine, ortalama ve ortalamanın altında bir şerbetçi otu acılığına ve güçlü bir duman/is aromasına sahiptir.^[5][6][7] Grodziskie'ler aynı zamanda "Polonya şampanyası" olarak da adlandırılırlar. Yüksek karbonizasyon ve özel durumlarda tüketilen standartların üstünde bir içecek olması bu adlandırmanın başlıca nedenidir.^[1][8][9]

Tarihi Grodziskie'ler geleneksel olarak %3,10 oranında alkol içermektedir.^[10] Ancak günümüzdeki ticari örneklerinde bu oran %2,50 ile %5,00 arasındadır.

Grodziskie'ler, yüksek buğday içerikleri ve düşük alkol oranları nedeniyle sıklıkla Berliner Weisse ve gose tipi biralara benzetilirler.^[11] Bu üç bira arasındaki bazı benzerlikler ve farklılıklar aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:^{[12][13][14][15]}

Servis[değiştir | kaynağı değiştir]

Grodsizkie geleneksel olarak uzun konik bardaklarda servis edilir. Bardağın dar ve uzun olmasındaki amaç biranın berraklığını ve altın sarısı rengini vurgulamak, döküldükten sonra üstte kalın bir köpük tabakası oluşturmaktır.^[16]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Berliner weisse
• Gose

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Grodziskie bira listesi 25 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Rate Beer)