Gose (bira)

Gose, kökeni Almanya'nın Goslar kentine dayanan, minimum %50 oranında buğday maltı içeren ekşimsi ve tuzlu bir bira türüdür.

Gelişim süreci[değiştir | kaynağı değiştir]

Gose ilk olarak 16. yüzyılın başlarında Almanya'nın Goslar kentinde üretilmiştir. Adını da Goslar kentinden almaktadır.^[1] Leipzig'de kısa sürede popüler olan bu biralar, yerel bira üreticileri aracılığıyla kopyalanmış, 1800'lü yılların sonlarında ise Gosenschänken olarak adlandırılan gose tavernaları kent çapında oldukça yüksek bir sayıya ulaşmıştır.

Köken olarak gose, kendi kendine fermente olan bir bira türüdür. Nitekim 1740 yılında yapılan bir açıklamada gose biraların maya eklenmeden kendi kendine fermente olduğu belirtmektedir. Ancak 1880'li yıllarda bira üreticileri üst fermentasyon mayası ile laktik asit bakterilerinden oluşan bir kombinasyonla da gose bira üretilebileceğini gösterdi.

II. Dünya Savaşı patlak verdiğinde Almanya'nın Merseburg ile Halle kentleri arasında bulunan Rittergutsbrauerei Döllnitz, gose üreten son fabrikaydı. 1945 yılında bu fabrika da kapılarını kapatınca gose biralar geçici olarak piyasadan silindi. Ancak 1949 yılında Leipzig'de açılan Friedrich Wurzler Brauerei gose üretimini sürdürmek istedi. Fabrikanın kurucusi Friedrich Wurzler daha önce Rittergutsbrauerei Döllnitz'te çalıştığı için bütün gose üretim tekniklerine egemendi. 1950'lerin sonlarına doğru, ölmeden önce bu teknikleri üvey oğlu Guido Pfnister'e öğretti. Böylece gose üretimi Almanya'da yeniden kendisini gösterdi. 1960'lı yıllarda Halle'de bir, Leipzig'de iki olmak üzere üç pubda gose satıldığı bilinmektedir. 1966 yılında Guido Pfnister öldüğünde gose üreten son biracılık da kapanıp üretim yeniden durmuştur.

1980'li yıllarda Lothar Goldhahn, Ohne Bedenken adındaki eski gose tavernasını restore ettirmiş ve kendisine gose üretecek bir fabrika aramıştır. İlk etapta Goldhahn'ın çabaları karşılıksız kalmıştır. Çünkü hiçbir bira üreticisi bu sıra dışı birayı üretmek istemiyordu. Ancak daha sonra Doğu Berlin'deki Schultheiss Brauerei ile anlaşmalar sağlanmış, 1985'te deneme amaçlı üretimden bir yıl sonra, 1986'da gose üretimi yeniden başlamıştır.^[2]

1988 yılında kısa bir sürelik yok oluşun ardından gose üretimi yeniden popülaritesini yükseltmiştir. Günümüzde üretim Almanya dışında da sürmektedir.^[3]

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Gose biralarda göze çarpan en önemli özellik tattaki ekşimsi ve tuzlu yapıdır. Ekşimsi yapı bilinçli olarak eklenen lactobacillus bakterilerinden kaynaklanmaktadır. Tuzlu yapı ise bira yapımında kullanılan yöresel suyun tuzlu yapısından kaynaklanır, ancak kimi durumlarda dışarıdan da tuz eklenebilir. Gose biralarda göze çarpan bir diğer özellik ise şerbetçi otu tadı ve acılığının olmaması ya da çok düşük olmasıdır. Bu biralar genel olarak %4,00 ile %5,00 arasında alkol içerir.

Yapımında kişniş ve tuz kullanılması nedeniyle Gose biralar, Alman arılık yasası olarak bilinen Reinheitsgebot'a uymazlar. Ancak bu biralar Goslar bölgesine özel uzmanlık alanı olduğu için üretimine izin verilmiştir. Yapım aşamasında tuz ve kişnişin yanında kaynadıktan sonra eklenen lactobacillus bakterileri, biradaki karakteristik ekşimsiliğin ana nedenidir.^[1]

Gose biralar, genellikle Almanya ile Belçika ya da Hollanda gibi Felemenk ülkelerinde üretilen ekşi biralarla aynı kategoride değerlendirilir. Bu biralar arpa ile buğday kullanılarak üretilirler. Ortak yönleri ekşimsi bir tatta olmalarıdır. Almanya kökenli Berliner Weisse ile Belçika kökenli lambik biralar bu familyanın diğer üyelerindendir.

Üretim[değiştir | kaynağı değiştir]

A.B.D — Vermont'ta bulunan Lost Nation Brewing 2013 yılından bu yana gose bira üretmektedir. Des Moines'te bulunan Exile Brewing Company 2015 yılında G-Funk Gose adındaki ikinci ekşi birasını piyasaya sürmüştür.^[4] Baltimore'da bulunan The Union Craft Brewery ise sezonluk olarak yaz aylarında teneke kutularda piyasaya sürdüğü Old Pro adındaki gose biralarıyla bilinir.^[5] Old Pro adlı bu bira 2014 yılında yapılan Büyük Amerikan Bira Festivali'nde "Alman Stili Ekşi Ale" kategorisine gümüş madalya kazanmıştır.^[6]

Almanac aracılığıyla deniz tuzu kullanılarak üretilen Golden Gate Gose, Sierra Nevada aracılığıyla 2016'da üretimine başlanan Otra Vez ile Anderson Valley aracılığıyla üretilen meyve aromalı gose biralar, ülkedeki diğer önemli örneklerdendir.

Almanya — Günümüzde Brauerei Reichenbrand aracılığıyla üretilen Original Ritterguts Gose ülkedeki en önemli gose biralardan biridir. Kökeni 1824 yılına dayanan bu bira pek çok bira festivalinde ödül almıştır. Bir diğer önemli gose ise Vormann Brauerei aracılığıyla üretilen ve ravent ile ayvadan yapılan versiyonları bulunan Freigeist Geisterzug Gose adlı biradır.

Bayerischer Bahnhof aracılığıyla üretilen Original Leipziger Gose, Siegburger Abteibrauerei aracılığıyla üretilen Ale Mania Gose ve Weldebräu aracılığıyla üretilen Welde Badisch Gose ülkede diğer önemli gose bira örneklerindendir.

Avustralya — Nomad aracılığıyla üretilen ve biber taneleri de eklenen Freshie Salt ’n’ Pepper Gose ve tenekele kutularda satılan Saltpan Desert Gose en popüler gose biralardandır. Holgate Brewhouse aracılığıyla üretilen Tangelo Gose ise bir başka popüler gose biradır. Tangelo Gose, bir mandalina türü olan citrus tangerina ile pomelo olarak da bilinen citrus maxima meyvelerinin hibritlenmesiyle elde edilen Tangelo meyvesi ile yapılır.

İngiltere — Wild Beer aracılığıyla üretilen Sleeping Lemons ve Magic Rock aracılığıyla üretilen Salty Kiss İngiltere'deki gose örneklerinden en önemlileridir. Salty Kiss 2014 yılında düzenlenen Dünya Bira Kupası'nda "Meyveli Buğday Birası" kategorisinde altın madalya kazanmıştır.

Kanada — LTM aracılığıyla sezonluk olarak yaz aylarında piyasaya sürülen Hors Série Gose, Collective Arts aracılığıyla Himalaya deniz tuzu kullanılarak üretilen Gose ve Beaus aracılığıyla üretilen And Boom Gose The Dynamite ülkedeki en popüler gose biralardan birkaçıdır.^[7]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Knaust, Heinrich (1575). Funff Bucher von der Gottlichen Und Edlenn Gabe Der Philosophischen Hochthewren und Wunderbaren Kunst Bier Zu Brawen.
^ Gose Häppchen: 100 Jahre Gosenschenke Ohne Bedenken. 1999. s. 13-63.
^ "What the Hell is a Gose?". American Craft Beer. 13 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
^ "Summer Seasonal Gose". Union Craft Brewery Baltimore. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
^ Berg, Jacob (6 Ekim 2014). "Great American Beer Festival 2014: How the Locals Fared". 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
^ "Nickel Brook Ceres Cucumber-Lime Gose Out This Week". www.canadianbeernews.com. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
^ "RateBeer.org arama sonuçları". RateBeer.org. 4 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Gose 2 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (BeerAdvocate)

[:0-1] Knaust, Heinrich (1575). Funff Bucher von der Gottlichen Und Edlenn Gabe Der Philosophischen Hochthewren und Wunderbaren Kunst Bier Zu Brawen.

[2] Gose Häppchen: 100 Jahre Gosenschenke Ohne Bedenken. 1999. s. 13-63.

[3] "What the Hell is a Gose?". American Craft Beer. 13 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.

[4] "Summer Seasonal Gose". Union Craft Brewery Baltimore. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.

[5] Berg, Jacob (6 Ekim 2014). "Great American Beer Festival 2014: How the Locals Fared". 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.

[6] "Nickel Brook Ceres Cucumber-Lime Gose Out This Week". www.canadianbeernews.com. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.

[7] "RateBeer.org arama sonuçları". RateBeer.org. 4 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Gose (bira) nedir?, Gose (bira) anlamı nedir?, Gose (bira) ne demektir?