Güney Karpatlar

Güney Karpatlar
Güney Karpatlar
Rumence: Carpații Meridionali
	Negoiu Zirvesi (2535m)
En yüksek noktası
Yükseklik	2.544 m (8.346 ft)
Sıradağ zirvesi	Moldoveanu
Koordinatlar	45°30′K 24°15′D / 45.500°K 24.250°D
Coğrafya
	Güney Karpatlar Romanya'da Güney Karpatların konumu
Konum	Romanya
Sıradağ	Karpatlar
Jeoloji
Kayaç yaşı	Çoğunlukla Triyas
Dağ türü	Alpin orojenisi

Güney Karpatlar (Transilvanya Alpleri olarak da bilinir;^[1]^[2] Rumence: Carpații Meridionali, Rumence telaffuz: [karˈpatsij meˌridjoˈnalʲ]; Macarca: Déli-Kárpátok), Güney Romanya'da bulunan bir sıradağ grubudur.^[3] Doğudaki Prahova Nehri ile batıdaki Timiș ve Cerna nehirleri arasında bulunan Karpat Dağları'nın bir kısmını kaplar. Güneyde doğu Sırbistan'daki Balkan sıradağları ile sınırlanmışlardır.

Yükseklik[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney Karpatlar, Karpat Sıradağları'ndaki (Tatra'dan sonra) en yüksek ikinci dağ grubudur ve 2.500 metreden fazla yüksekliğe ulaşır. Alplerden çok daha küçük olmalarına rağmen, dağ manzarasına sahip olarak sınıflandırılırlar. Yüksek dağ özellikleri, mükemmel erişilebilirlik olanağı ile birleştiğinde, bölge turistler ve bilim insanları arasında popüler hale gelmiştir.

En yüksek zirveler:

Moldoveanu Zirvesi, 2.544 metre - Făgăraș Dağları
Negoiu, 2,535 metre - Făgăraș Dağları
Parângu Mare, 2.519 metre - Parâng Dağları
Peleaga, 2.509 metre - Retezat Dağları
Omu Zirvesi 2.507 metre - Bucegi Dağları

Yüksekliklerine rağmen, Romanya Karpatları'ndaki en erişilebilir geçitlerden bazıları, dağ sırasını (Olt Nehri) yaran veya geniş vadiler oluşturan (Prahova Nehri Vadisi veya Jiu Nehri Vadisi boyunca) nehirler boyunca yer alır.

Jeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney Karpatlar, çeşitli plaka parçalarına karşılık gelen, Avusturya (Orta Kretase) ve Larama paroksismal fazları sırasında batıdan doğuya doğru devrilen karmaşık bir tektonik sürüklenim örtüsü yığınını temsil eder. Bu örtüler (batıdan doğuya doğru): Supragetic, Getic, Severin ve Tuna Bölümleri. Getic Örtüsü, Murgoci (1905)^[4] tarafından tanımlanırken, Güney Karpatlar'ın Alp yapısı hakkındaki genel anlayış daha sonra Codarcea (1940),^[5] Codarcea ve arkadaşları (1961),^[6] Năstăseanu ve arkadaşları (1981),^[7] Săndulescu (1984),^[8] Săndulescu ve Dimitrescu (2004),^[9] ve Mutihac (1990) tarafından araştırıldı.^[10] Romanya Karpatları için küresel tektonik kavramlarını ilk uygulayanlar Rădulescu ve Săndulescu (1973) idi.^[11]

Supragetic, Getic Örtüleri ve Tuna bölümleri, hem metamorfik bir temele hem de bir tortul örtüye sahip bölümleri temsil ederken, Severin Örtüsü yalnızca bir tortul dizi içerir. Getik Örtüsü ve Tuna Bölümü çökelleri, bir Paleozoyik istif (Üst Karbonifer, Alt Permiyen) ve bir Mesozoyik dizi (En Alt Jura - Orta Kretase) içerir. Supragetic Örtü esas olarak metamorfize kayaçlardan (gnayslar, mikaşistler) oluşurken, Severin Örtüsü sadece Üst Jura - Alt Kretase çökeltilerini içerir.

Sıradağlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğudan batıya, farklı nehir vadileriyle ayrılmış dört dağ grubu tanımlanabilir.

Bucegi Dağları grubu - Prahova ve Dâmboviţa Nehirleri arasında.
- Bucegi Dağları (Munții Bucegi)
- Piatra Craiului (kelimenin tam anlamıyla: "Kralın Kayası")
- Leaotă Dağları (Munții Leaotă)
Făgăraş Dağları grubu - Dâmbovița Nehri ile Olt Nehri arasındadır.
- Făgăraş Dağları (Munții Făgărașului)
- Iezer Dağları (Munții Iezer ; kelimenin tam anlamıyla: "Derin Göl Dağları")
- Cozia Dağları (Munții Cozia)
Parâng Dağları grubu - Olt Nehri ile Jiu Nehri arasında.
- Parâng Dağları (Munții Parâng)
- Şureanu Dağları (Munții Șureanu / M. Sebeșului)
- Cindrel Dağları (Munții Cindrel / M. Cibinului)
- Lotru Dağları (Munții Lotrului ; kelimenin tam anlamıyla: "Hırsızın Dağları")
- Căpăţână Dağları (Munții Căpățânii; kelimenin tam anlamıyla: "Kafatası Dağları")
Retezat-Godeanu Dağları grubu - Jiu Nehri ile Temeş ve Cerna Nehirleri arasında.
- Retezat Dağları (Munții Retezat ; kelimenin tam anlamıyla: "Yontulmuş Dağlar")
- Godeanu Dağları (Munții Godeanu)
- Vâlcan Dağları (Munții Vâlcan)
- Mehedinţi Dağları (Munții Mehendinți)
- Cerna Dağları (Munții Cernei)
- Ţarcu Dağları (Munții Țarcu ; kelimenin tam anlamıyla: "Pen Dağları").

İlk iki grup Kuzey tarafındali en dik ve son ikisi Güney tarafındali en dik dağlardır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Fotoğraf galerisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bucegi, Postavaru masifinden bakış
Caraiman Cross dağının zirvesinden bakış
Coștila'daki 400 metre yüksekliğinde yamaç
Bușteni'den görünüm
Bucegi dağlarındaki Scara zirvesi
Bucegi Sfenksi
Piatra Craiului Dağları
Bucegi Dağları'ndaki Jepii Mici Zirvesi
Făgăraș Dağları'ndaki Bâlea Gölü
Zorlu yürüyüş yolu
Podragu Gölü
Transfăgărășan dağ yolu
Făgăraș Dağları'ndaki normal parkur
Custura Sărătii (fotoğrafın ortasında)
La Zaplaz simgesel yapısı
Kışın Piatra Craiului tepesi
Parâng Dağları'ndan manzara
Parâng dağ manzarası
Parâng dağlarındaki bir barınak
Pek çok Parâng buzul göllerinden biri
Retezat Dağları'ndaki buzul gölleri
Uzaktan Bucura Zirvesi
Retezat Zirvesi'nde gün batımı
Retezat'ta Salvamont barınağı
Retezat Milli Parkı'nda Şelale
Bucura Gölü

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Demirkapı

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Comănescu, Laura, & Alexandru Nedelea. 2016. Geomorphosites Assessments of the Glacial and Periglacial Landforms from Southern Carpathoans. In: Maria Radoane & Alfred Vespremeanu-Stroe (eds.), Landform Dynamics and Evolution in Romania, pp. 215–248. Cham: Springer, p. 202.
^ Quinn, Joyce Ann, & Susan L Woodward. 2015. Earth's Landscape: An Encyclopedia of the World's Geographic Features. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO, p. 138.
^ Carpathians.pl 6 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Murgoci, G.M., 1905. Sur l'existence d'une grande nappe de recouvrement dans les Carpathes meridionales. C. R. Acad. Sci., 7: 31.
^ Codarcea, A., 1940. Vues nouvelles sur la tectonique du Banat meridional et du Plateau de Mehedinți. D. S. Inst. Geol. Rom., 20: 1–74.
^ Codarcea, A., Răileanu, G., Pavelescu, L., Gherasi, N., Năstăseanu, S., Bercia, I. and Mercus, D., 1961. Guide des excursions. Carpates Meridionales, București, 130 pp.
^ Năstăseanu, S., Bercia, I., Iancu, V., Vlad and Hârtopanu, I., 1981. The structure of the South Carpathians (Mehedinți – Banat Area). Guidebooks series, 22. IGR, Bucuresti, 3–100 pp.
^ Săndulescu, M., 1984. Geotectonica României. Editura Tehnică, București, 336 pp.
^ Săndulescu, M. and Dimitrescu, R., 2004. Geological structure of the Romanian Carpathians, Florence, 48 pp.
^ Mutihac, V., 1990. Structura geologică a teritoriului României. Editura Tehnică, Bucharest, 419 pp.
^ Rădulescu, D. and Săndulescu, M., 1973. The plate-tectonics concept and the geological structure of the Carpathians. Tectonophysics, 16: 155–161.
^ "Moldoveanu : Climbing, Hiking & Mountaineering : SummitPost". www.summitpost.org. 11 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney Karpatlar'dan resimler ve manzaralar 22 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Comănescu, Laura, & Alexandru Nedelea. 2016. Geomorphosites Assessments of the Glacial and Periglacial Landforms from Southern Carpathoans. In: Maria Radoane & Alfred Vespremeanu-Stroe (eds.), Landform Dynamics and Evolution in Romania, pp. 215–248. Cham: Springer, p. 202.

[2] Quinn, Joyce Ann, & Susan L Woodward. 2015. Earth's Landscape: An Encyclopedia of the World's Geographic Features. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO, p. 138.

[3] Carpathians.pl 6 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[4] Murgoci, G.M., 1905. Sur l'existence d'une grande nappe de recouvrement dans les Carpathes meridionales. C. R. Acad. Sci., 7: 31.

[5] Codarcea, A., 1940. Vues nouvelles sur la tectonique du Banat meridional et du Plateau de Mehedinți. D. S. Inst. Geol. Rom., 20: 1–74.

[6] Codarcea, A., Răileanu, G., Pavelescu, L., Gherasi, N., Năstăseanu, S., Bercia, I. and Mercus, D., 1961. Guide des excursions. Carpates Meridionales, București, 130 pp.

[7] Năstăseanu, S., Bercia, I., Iancu, V., Vlad and Hârtopanu, I., 1981. The structure of the South Carpathians (Mehedinți – Banat Area). Guidebooks series, 22. IGR, Bucuresti, 3–100 pp.

[8] Săndulescu, M., 1984. Geotectonica României. Editura Tehnică, București, 336 pp.

[9] Săndulescu, M. and Dimitrescu, R., 2004. Geological structure of the Romanian Carpathians, Florence, 48 pp.

[10] Mutihac, V., 1990. Structura geologică a teritoriului României. Editura Tehnică, Bucharest, 419 pp.

[11] Rădulescu, D. and Săndulescu, M., 1973. The plate-tectonics concept and the geological structure of the Carpathians. Tectonophysics, 16: 155–161.

[12] "Moldoveanu : Climbing, Hiking & Mountaineering : SummitPost". www.summitpost.org. 11 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Güney Karpatlar nedir?, Güney Karpatlar anlamı nedir?, Güney Karpatlar ne demektir?